Yargıtay Sistemi

Doktrinin büyük çoğunluğu, Anayasa Mahkemesi tarafından yerine getirilen Yüce Divan yargılamasına yönelik yukarıda bahsedilen eleĢtirilerin, bu görevin, Yargıtay‟a verilmesiyle son bulacağı inancındadır216_{. Bu görüĢü savunan}

yazarların bir kısmı, bu görevin, Yargıtay BaĢkanı‟nın baĢkanlığında Yargıtay Ceza Daireleri baĢkanlarından oluĢacak bir heyetle yapılmasını savunurken217

, bir kısmı ise, Yargıtay‟ın bir veya birkaç ceza dairesi tarafından yapılmasının daha uygun olacağını belirtmektedir218

.

Keskin‟in savunduğu birinci görüĢ, esas olarak, çok benzer Ģekilde 1982 Anayasası hazırlanması sırasında DanıĢma Meclisi Anayasa Komisyonu‟nun hazırladığı ve DanıĢma Meclisi‟nde kabul edilerek Milli Güvenlik Konseyi‟ne sunulan Anayasa Tasarısı‟nda yer almıĢtır. Tasarıda, Yüce Divan‟ın, Yargıtay Birinci BaĢkanı‟nın baĢkanlığında Yargıtay ceza iĢlerini görmekte olan Birinci BaĢkanvekili ile Yargıtay ceza dairesi baĢkanlarından oluĢacağı öngörülüyordu219_{. Taslakta, Yüce Divan kararlarına karĢı herhangi bir kanun yolu}

öngörülmemekle birlikte, Keskin, bu kararlara karĢı temyiz mercii olarak Yargıtay Ceza Genel Kurulu‟nu önermiĢtir.

Fakat bu görüĢ, haklı olarak, Yargıtay ceza dairelerinin sayısının sürekle artması dikkate alındığında, Yüce Divan‟ın kaç kiĢiden oluĢacağı ve kararlarını

216

EREM, s. 5 – 6.; ÖZTÜRK, ERDEM, s. 828.; ARSLAN, s. 134 – 138.; KESKĠN, s. 476.;

KANADOĞLU, s. 207.; ÖZEN, s. 36.; EMĠNAĞAOĞLU, s. 211 – 213.; EROĞUL, s. 131

– 137.; TÜLEN, s. 182.; KILIÇ, E., s. 101 – 102.; TÜRK, H. S. (2004), Anayasa

Mahkemesi’nin 42. Kuruluş Yıldönümü Sempozyumu, Anayasa Yargısı, c. 21, s. 151, Ankara.; SELÇUK, S., “Yargıtay 2001-2002 Yılı Adli Yılı Açış Konuşması”.; www.yargitay.gov.tr,

08.06.09

217 _{ESKĠN, s. 475.}

218 _{ÖZTÜRK, ERDEM, s. 829.; ARSLAN, s. 155.} 219 _{DMTD, 150. BirleĢim, 13.09.1982, s. 246 – 247.}

nasıl vereceği konusunda bazı belirsizliklerin ortaya çıkacağı; ayrıca, ceza dairelerinin baĢkan ve üyelerinden oluĢan Ceza Genel Kurulu‟nun CMK‟nın 23. maddesi nedeniyle temyiz görevini yapamayacağı; ayrıca, bu Ģekilde teĢkil edecek Yüce Divan heyetindeki hakimlerin kendi dairelerindeki asli görevlerini aksatabileceği dolayısıyla eleĢtirilmektedir220

.

Birinci görüĢü eleĢtiren bazı yazarlar, bu görevin Yargıtay‟ın bir veya birkaç ceza dairesi tarafından yapılmasının daha doğru olacağını belirtmektedirler221. Arslan, bu görevin, fiilin niteliğine göre, Yargıtay Kanunu‟nun 14. maddesinde öngörülen görevli ceza dairesince yerine getirilmesini ve yargılamayı yapan bu dairenin kararlarına karĢı, Yargıtay Ceza Genel Kurulu‟nda temyizen inceleme olanağının verilmesini; ayrıca, yargılama sırasında verilmiĢ olunan tutuklama gibi usule iliĢkin kararlara karĢı, bir baĢka Yargıtay Ceza Dairesine itiraz edilmesi gerektiğini savunmaktadır. Böylece, Yargıtay‟ın her dairesi, kendi uzmanı olduğu ve içtihatlarını oluĢturduğu suçlarla ilgili olarak yargılama yapabileceği için, daha baĢarılı ve adil bir yargılama yapılabilecektir. Örneğin, kamu görevlilerinin “görevi kötüye kullanmak suçu”na bakan Yargıtay ilgili dairesi bir yılda aynı konuda yüzlerce davaya bakmaktadır. Dolayısıyla, bu çözümle, üst düzey kamu görevlileri, Yüce Divan mahkemesi olarak ceza hakimlerinden oluĢan konunun uzmanı bir mahkemede yargılanabileceklerdir.

Türkiye Barolar Birliği‟nin 2007 yılında hazırladığı Anayasa önerisinde de ikinci görüĢe benzer bir düzenleme yer almıĢtır222_{. Tasarıda, Yüce divan sıfatıyla}

yargılamanın Yargıtay‟dan seçilecek en kıdemli baĢkanın baĢkanlığında, en kıdemli dört baĢkanından oluĢan beĢ kiĢilik bir heyete yaptırılması öngörülmüĢ ve bu heyetin vermiĢ olduğu kararlara karĢı Yargıtay Ceza Genel Kurulu‟na, baĢvuru imkanı tanınmıĢtır. Tasarının konuya iliĢkin 168. maddesi ayrıca, Türkiye

220 _{ARSLAN, s. 155 – 157.; YANIK, s. 316.; DUMAN, Ġ. H. (1996), Anayasa Sözlüğü, s. 675,}

Ġstanbul.

221 _{ÖZTÜRK, ERDEM, s. 829.; ARSLAN, s. 155.}

Büyük Millet Meclisi BaĢkanı, Genelkurmay BaĢkanı ve Kuvvet komutanlarının da Yüce Divan‟da yargılanmalarını öngörmüĢtür.

Yüce Divan görevinin Yargıtay‟a verilmesinin, mevcut sistemin yoğun Ģekilde eleĢtirilen birçok sorununa çare olacağı bir gerçektir. Zira, bu görevin Yargıtay‟a verilmesiyle, üyelerin seçimi ve nitelikleri yönünden Anayasa Mahkemesi‟ne yapılan eleĢtiriler geçersiz hale gelecektir. Çünkü Yargıtay üyelerinin seçimi, bağımsız bir Ģekilde ve hukuk devleti anlayıĢına uygun olarak birinci sınıf hakim ve savcılar arasında yapılmaktadır. Ayrıca bu hakimler, ceza hakimliğinde uzun yıllar baĢarıyla çalıĢmıĢ kimselerdir. Bu nitelikteki üyelerden oluĢan heyetle yapılacak Yüce Divan yargılamasında, ceza muhakemesi kuralları doğru bir Ģekilde uygulandığı için yargılama daha adil, hızlı ve baĢarılı olacaktır223_{. Yine, Yüce Divan kararlarına karĢı kanun yoluna gidebilme imkanı}

tanınacağından, maddi gerçeğe ulaĢma imkanı artacaktır224_{. Buna karĢın, Anayasa}

Mahkemesi‟nin iĢ yükünün çok ağır olduğu ve bu durumun Mahkeme‟nin asıl görevini ve Yüce Divan yargılamasını olumsuz yönde etkilediği görüĢünün, Yüce Divan görevinin Yargıtay‟a verilmesiyle de devam edeceği ileri sürülmektedir225

. Kanaatimize göre, 5235 sayılı Adli Yargı Ġlk Derece ve Bölge Adliye mahkemelerinin KuruluĢ, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun‟la yaĢama geçirilmeye çalıĢılan “Ġstinaf” sisteminin tam manasıyla uygulanmaya baĢlamasıyla ilk derece mahkemelerinin son kararları bölge adliye mahkemeleri tarafından hem maddi yönden, yani mahkemelerin delillerin tespiti, değerlendirilmesi ve sübut konusundaki yanılgıları yönünden; hem de hukuki yönden, yani mahkemelerin sabit kabul ettikleri olaylara hukuk normlarını uygularken hata yapıp yapmadıkları yönünden incelenecektir. Bu sayede, Yargıtay‟ın maddi sorunlarla değil, sadece hukuki sorunlarla uğraĢması sağlanarak iĢ yükü azaltılacak ve tam anlamıyla bir içtihat mahkemesi olması

223 _{KANADOĞLU, s. 207.; YANIK, s. 318.}

224 _{ÖZTÜRK‟e göre de Yüce Divan‟ın vereceği kararlar kesin olmamalı, bu kararlara karĢı bir}

denetim sistemi kurulmalıdır. ÖZTÜRK, B., s. 108.; Aynı yönde Bkz., KESKĠN, s. 476.;

ARSLAN, s. 160 – 163.; YANIK, s. 318. 225 _{YANIK, s. 318.}

sağlanacaktır. Bu sebeple, Anayasa Mahkemesi için yapılan iĢ yükünün fazlalılığı yönündeki eleĢtirilerin, bu görevin Yargıtay‟a verilmesiyle de devam edeceği görüĢüne katılmamaktayız.