Yapılan ölçüm, tartım ve analizler

3.2.2.1. Bitkisel özellikler

Ortalama çıkış süresi (gün): Σ(nxd)/Σ×d formülü kullanılarak hesaplanmıştır. Burada n,

çıkış gösteren tohum sayısını ve d ise günü ifade etmektedir (Koyuncu 2005).

Çıkış oranı (%): Deneme alanına ekilen tohumların, çıkışlarını tamamlayıp kotiledon

yapraklarının yere paralel olması ile çıkış işlemi gerçekleşmiş sayılmıştır. Her bir uygulamadaki çıkışı tamamlanan tohumların toplam tohum miktarına bölünmesiyle tohumların çimlenme oranları yüzde değer olarak kaydedilmiştir.

İlk çiçeklenme: İlk çiçeklerin görüldüğü tarih olarak kaydedilmiştir.

Yaprak alanı (cm2

): Gelişim dönemi ortasındaki bitkilerden her sürgünün tepe noktasından

geriye doğru 6. ve 7. yaprakları alınarak tarayıcıdan geçirilip bilgisayar programı aracılığı ile belirlenmiştir (Kraft 1995).

Yaprak nisbi su içeriği (%): Parsellerden örnekleme yöntemi ile yapraklardan 10 mm

çapında diskler alınmış, tartılarak ve tam turgor ağırlığı belirlenmek için içinde distile su bulunan kapalı petri kapları içerisine konulmuştur. Yaprak örnekleri, ağırlıkları sabit

kalıncaya kadar tartılmıştır. Daha sonra kuru ağırlık belirlemesi için 80 C’lik etüvde 48 saat

süreyle tutularak ağırlıkları kaydedilmiştir. Taze, turgor ve kuru ağırlık değerleriyle aşağıdaki formül yardımı ile yaprak nisbi su içeriği belirlenmiştir (Ghoulam ve ark. 2002, Kaya ve ark. 2003).

Yaprak nisbi su içeriği (%): [(Taze ağırlık-Kuru ağırlık)/(Turgor ağırlığı-Kuru ağırlık)] X100

Mebran geçirgenliği (Elektriki iletkenlik): Elektriki iletkenliğin ölçülmesi ile % olarak

ifade edilmiştir. Membran geçirgenliği için her biri 10 mm çapında olan 20 adet yaprak diski içerisinde 20 ml saf su bulunan cam şişelere konularak laboratuar şartlarında 24 saat karanlıkta bekletilmiştir. Daha sonra çözelti suyunun elektriksel iletkenliği Shi ve ark. (2006) ile Korkmaz ve ark. (2007) tarafından belirtilen metoda göre ölçülerek, hücre zarlarının geçirgenliği (zarar görme oranı) belirlenmiştir (C1). EC metre ile ölçülen örnekler su

banyosunda 95 C’de 20 dakika bekletildikten sonra tekrar ölçüm yapılmıştır (C2). Membran

39

Membran geçirgenliği = C1 / C2 x 100

Yaprak yaş ağırlığı (g): 0,01 duyarlı hassas terazide belirlenmiştir.

Yaprak kuru ağırlığı (mg): Örnekler 65 0_{C’lik etüvde ağırlıkları sabit kalıncaya kadar}

kurutulup tartılmıştır (Ghoulam ve ark. 2002, Arfan ve ark. 2007).

Klorofil miktarı (mg/kg): Spektrofotometrik yöntemlerle tespit edilmiştir (Güneş ve ark.

2007). Bitki yapraklarındaki klorofil tayini Arnon’a (1949) göre belirlenmiştir. Fotosentetik pigment analizi için bitki yaprak dokularından 0,5 g yaprak örneği alınmıştır. Alınan örnekler

porselen havanda %80’lik aseton ve CaCO3 yardımıyla ekstrakte edilmiş ve santrifüjde 3000

rpm devirde 20 dakika santrifüjlenmiştir. Belirli oranlarda seyreltme gerçekleştirildikten sonra 662 ve 645 nm dalga boylarında spektrofotometre cihazıyla ölçülmüştür. Hesaplamalar seyreltme oranı dikkate alınarak Wellburn ve Lichtentaler (1984)’e göre aşağıdaki formüller kullanılarak yapılmıştır.

klorofil a = (11,75×A662) - (2,35×A645) klorofil b = (18,61×A645 ) - ( 3,96× A662) Toplam Klorofil= klorofil a+klorofil b

Stoma sayısı (adet): Kabak bitkisinin büyüme ucundan geriye doğru olacak şekilde 7. ve 8.

yapraklarının epidermal tabakası soyularak lam ve lamel arasına yerleştirilmiş preparatlar hazırlanmış ve mikroskopta incelenmiştir. 4x100 büyütmeli mikroskop alanına düşen stomalar sayılmış, ortalaması alınarak adet olarak belirlenmiştir (Kurtar ve ark. 2002, Balkan 2011).

Yaprak analizleri: Yaprak analizleri Tekirdağ Ticaret Borsası Tarımsal Amaçlı Analiz

40

Çizelge 3.9 Yapılan analizler ve yöntemleri

Parametre Birim Metot

P (Fosfor) % Yaş Yakma-ICP

K (Potasyum) % Yaş Yakma-ICP

Ca (Kalsiyum) % Yaş Yakma-ICP

Mg (Magnezyum) % Yaş Yakma-ICP

Cu (Bakır) ppm Yaş Yakma-ICP

Zn (Çinko) ppm Yaş Yakma-ICP

Mn (Mangan) ppm Yaş Yakma-ICP

Fe (Demir) ppm Yaş Yakma-ICP

Kök uzunluğu (cm): Bitkilerin üzerindeki meyveler tamamen hasat edildikten sonra, kökler

topraktan iyice arındırılmıştır. Kök tacı ile köklerin en uç kısmı arasındaki mesafe ölçülerek kök uzunluğu cm olarak saptanmıştır.

Kök kuru ağırlığı (g): Topraktan çıkartılan kökler temizlendikten sonra gölgede kurutulmuş

ve tartılmıştır.

Verim (kg/da): Tüm hasatlardan elde edilen pazarlanabilir nitelikteki meyvelerin tartılması

ile belirlenmiş ve sonuçlar dekara verim olarak sunulmuştur.

Erkenci verim (kg/da): İlk iki haftalık dönemde yapılan hasatlardan elde edilen meyveler

tartılarak erkenci verim hesaplanmış ve sonuçlar dekara verim olarak ifade edilmiştir (Kaygısız ve ark. 2006).

3.2.2.3. Kalite özellikleri

Meyve eni (cm): Tesadüfi olarak alınan meyvelerin çapı 0,1 mm taksimli kumpas ile meyve

41

Meyve boyu (cm): Meyvenin sap ve uç kısmı arasındaki uzunluk cetvel yardımıyla ölçülerek

cm olarak kaydedilmiştir.

Meyve ağırlığı (g): Her hasatta her alt parselden toplanan meyvelerin tümü 0,01 g’a duyarlı

hassas terazide tartılmış ve meyve sayısına bölünerek ortalama meyve ağırlığı tespit edilmiştir.

Meyve eti sertliği (kg/cm2

): Her parselden rastgele alınan meyvelerde sertlik miktarı

Karaçalı (2004)’ya göre, meyvenin sap ve uç kısmından 3 cm iç ve orta kısmından el penetrometresi (FT 011, Effegi, İtalya) ile silindirik uç (8 mm) kullanılarak belirlenmiştir.

Suda çözülebilir kuru madde miktarı (%): Kuru madde içeriği için aynı gün içinde hasat

edilmiş olan meyvelerden rendelenerek hazırlanan örnekler el refraktometresi ile Karaçalı (2004)’da belirtilen esaslara göre saptanmıştır.

Meyvede kuru madde tayini: Kuru madde miktarı AOAC (1990)’a göre belirlenmiş ve %

olarak ifade edilmiştir.

Meyvede kül miktarı: Kül miktarı AOAC (1990)’a göre analiz edilmiştir.

Protein tayini (%): Pazarlanabilir nitelikteki meyvelerde Kjeldahl metodu ile ham protein

miktarları belirlenmiştir (Karabulut ve Canbolat 2005).

Şeker (%): Toplam şeker tayini Ross (1959)’a göre spektrofotometrik metotla yapılmıştır.

Meyvede potasyum tayini: Potasyum içeriği AOAC (1990)’a göre analiz edilmiştir. Kuru

yakma yöntemi ile örnek hazırlandıktan sonra flame fotometre ile (Jenway PFP 7 Model) okuma yapılmıştır.

Meyvede sodyum tayini: Sodyum içeriği AOAC (1990)’a göre analiz edilmiştir. Kuru

yakma yöntemi ile örnek hazırlandıktan sonra flame fotometre ile (Jenway PFP 7 Model) ile okuma yapılmıştır.

42

Şekil 3.6. Yapılan bazı ölçüm ve tartımlardan görüntüler.