Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Çocuklara Yönelik Tutum Ölçeğinin

Taslak ölçek formu, 2018 yılında Adıyaman Umut Geçici Eğitim Merkezi’nde yabancı dil olarak Türkçe öğrenimi gören 8-12 yaĢ aralığındaki 253 öğrenciye uygulanmıĢtır. Elde edilen ölçek formları arasından eksik/hatalı doldurulan 23 form çıkarılmıĢtır.

Faktör analizinde örneklem büyüklüğünün uygunluğunu test etmek amacıyla ölçeğin Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) değerine bakılmıĢ ve faktör analizi yapılmadan önce verilerin çok değiĢkenli normal dağılım gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla Barlett Küresellik Testi uygulanmıĢtır. Elde edilen değerlere bakıldığında

(Kaiser-Meyer-Olkin= ,963; Barlett Küresellik Testi için p= ,000) örneklem büyüklüğünün açımlayıcı faktör analizi yapmak için yeterli ve verilerin çok değiĢkenli normal dağılım gösterdiği (p< ,05) söylenebilir (TavĢancıl, 2014).

Veri toplama aracının faktör sayısı, yamaç eğim grafiğinden yola çıkılarak belirlenmiĢtir. Yamaç-eğim grafiğinin yataylaĢmaya baĢladığı nokta ölçeğin faktör sayısını iĢaret etmektedir. Bununla birlikte her bir maddenin özdeğerinden yola çıkarak oluĢabilecek faktörleĢmeyi gösteren Kaiser ölçütüne, yamaç eğim grafiğinin incelenmesinde bir diğer ölçüt olarak baĢvurulmuĢtur. Bu hususlar doğrultusunda ölçek faktör yapısının tek faktörlü olması konusunda uzlaĢılmıĢtır.

Grafik 1. Taslak Veri Toplama Aracı Yamaç-Eğim Grafiği

Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen çocukların Türkçeye yönelik tutumlarını belirlemek amacıyla hazırlanan bu veri toplama aracının iç tutarlılık değerlerine iliĢkin bilgiler Tablo 12’de yer almaktadır.

Tablo 12. Taslak Veri Toplama Aracının Faktör Yapısı Maddeler Açıklanan varyans (%) ss Madde Toplam r Faktör yükü (α=.963) 56,647

M1 Türkçe öğrenmek isterim. _{4,82 ,612 ,896} ,914

M4 Türkçe öğrenirken kendimi rahat hissederim. _{4,76 ,682 ,883} ,900 M2 Türkçe öğrenince mutlu olurum. _{4,77 ,623 ,847} ,870 M13 Türkçe öğrenmek eğlencelidir. _{4,72 ,682 ,839} ,859

M12 Türkçe kitap okumak isterim. _{4,70 ,705 ,823} ,844

M7 Türkçe müzik dinlemeyi severim. _{4,70 ,714 ,818} ,843 M3 Duyduğum Türkçe kelimelerin anlamlarını

merak ederim. 4,70 ,724 ,807 ,834

M36 Türkçe çizgi film izlemeyi severim. _{4,70 ,705 ,812} ,832 M11 Türkçe konuĢmak beni mutlu eder. _{4,74 ,723 ,807} ,831

M27 Türkçe yazmak hoĢuma gider. _{4,25 ,894 ,741} ,771

M14 Türkçe film izlemeyi severim. _{4,54 ,796 ,739} ,763 M33 Türkçe Ģarkılar söylemek isterim. _{4,62 ,815 ,733} ,757

M16 Türkçe yazılar ilgimi çeker. _{4,30 ,945 ,718} ,747

M9 Türkçe oyunlar oynamak isterim. _{4,61 ,756 ,712} ,742 M37 ArkadaĢlarımla Türkçe konuĢmak isterim. _{4,68 ,754 ,713} ,737

M25 Türkçe öğrenmek güzeldir. _{4,53 ,880 ,690} ,716

M20 Türkçe televizyon kanallarını izlemek isterim. _{4,51 ,865 ,684} ,711 M24 Türkçe kitaplar ilgimi çeker. _{4,63 ,809 ,665} ,699 M19 Türkçe gazete ve dergileri okumak isterim. _{4,43 ,892 ,640} ,672 M34 Türkçe öğrenmek geleceğim için önemlidir. _{4,68 ,660 ,596} ,623

M8 Türkçe öğrenmek kolaydır. _{4,37 ,775 ,567} ,603

M10 Türkçe öğrenirken sıkılırım. _{4,65 ,674 ,558} ,592

M17 Türkçeyi hayatım boyunca kullanmak isterim. _{4,46 ,785 ,481} ,517 M18 Türkçe kuralları öğrenmek zordur. _{3,97 ,893 ,446} ,477

Tablo 12’de sunulan ölçek için faktör yük sınırı ,50 olarak belirlenmiĢtir. 38 madde ile yola çıkılan süreçte 12 madde (6,15, 21, 22, 23, 28, 29, 30, 31, 32, 35, 38)

analiz sonucunda ölçekten çıkarılmıĢtır. Madde havuzu oluĢturma sürecinde hem katılımcıların içten cevap verip vermediklerini sınamak hem de olası bir aksaklıkta analiz sırasında alanyazın çerçevesinde önemli olan ifadeleri kaybetmemek açısından birbirine paralel bazı maddeler yazılmıĢtır. Ancak analiz sırasında bu maddelerin tamamının faktör yükü oluĢturduğu sonucuna ulaĢılmıĢtır. Bu durumun ölçek madde sayısını artırarak ileride gerçekleĢtirilecek uygulamalarda katılımcıların yanıtlarını etkileyebileceği düĢünülmüĢtür. Bu bağlamda ölçeğin iç geçerliğinin düĢürülmemesi için paralel maddelerden daha az yük oluĢturan iki madde analiz dıĢına (5 ve 26) çıkarılmıĢtır. Bununla birlikte, faktör yük sınırı olan ,50 nin altında yük oluĢturmasına karĢın gerek faktör yük sınırına yakınlığı gerekse alanyazın çerçevesinde ölçekte bulunması gerektiği düĢünüldüğünden madde 18’in ölçekten çıkarılması uygun bulunmamıĢtır.

Sonuç olarak taslak veri toplama aracında 24 madde kalmıĢ ve bu 24 madde tek faktör altında toplanmıĢtır. Veri toplama aracının genel iç tutarlılık katsayısı α= ,963’dür. Özdamar’a (2013) göre Cronbach alfa katsayısı ,70 ile ,90 aralığındaysa veri toplama aracı yüksek düzeyde güvenilirliğe sahiptir. ÇalıĢmada %56,647 oranında açıklayıcılık sağlanmıĢtır. Alanyazında kabul edilen aralık %40 ile %60 arasındadır.

3.3.2.2. Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Çocuklara Yönelik Tutum Ölçeğinin Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) Sonuçları

AFA’dan elde edilen tek faktörlü yapıyı test etmek amacıyla DFA yapılmıĢtır. Bu amaçla taslak veri toplama aracı, 2018 yılında Adıyaman Umut Geçici Eğitim Merkezi’nde yabancı dil olarak Türkçe öğrenimi gören 8-12 yaĢ aralığındaki 184 öğrenciye uygulanmıĢtır. Elde edilen ölçek formları arasından eksik/hatalı doldurulan 2 form çıkarılmıĢtır. Analizler 182 kiĢi üzerinden yürütülmüĢtür. DFA analizi sonucunda elde edilen yol diyagramı ġekil 2’de verilmiĢtir.

ġekil 2. DFA Analizine ĠliĢkin Yol Diyagramı

Yol diyagramına bakıldığında, faktör yüklerine karĢılık gelen t değerlerinin anlamlı olmadığı görülmüĢtür. Buna göre maddelerin önerilen teorik yapıyla uyumlu

olduğu görülmüĢtür. Verinin teorik yapıyla olan uyumuna iliĢkin uyum indeks katsayısı değerleri Tablo 13’te verilmiĢtir.

Tablo 13. DFA’ya ĠliĢkin Uyum Ġndeks Değerleri Uyum

Ġndeksi

En Ġyi Uyum

Değeri Kabul Edilebilir Değer Gözlenen Uyum Değeri Kaynak χ2/sd 0≤ χ2/sd≤2 χ2/sd≤5 2,21 (Tabachnick ve Fidell, 2012; Anderson ve Gerbing, 1984)

RMSEA 0≤RMSEA≤ ,05 RMSEA≤ ,08 ,08 (Schumacker ve

Lomax, 2004; Browne ve Cudeck, 1993)

SRMR 0≤SRMR≤ ,05 SRMR≤ ,08 ,05 (Kenny, 2010; Hu ve

Bentler, 1999)

NFI ,90≤NFI≤1 ,80≤NFI≤ ,90 ,96 (Hu ve Bentler, 1999;

Hooper, Coughlan ve Mullen, 2008) NNFI-TLI ,95≤NNFI-TLI≤1 ,90≤NNFI-

TLI≤ ,95 ,98 (Hu ve Bentler, 1998; 1999) CFI ,95≤CFI≤1 ,90≤CFI≤ ,95 ,98 (Hu ve Bentler, 1998;

1999)

GFI ve AGFI ,90≤GFI, AGFI≤1 GFI>AGFI ,78> ,73 (Bluch, 2008;

MacCallum ve Sehee, 1997; Hooper, Coughlan ve Mullen, 2008 ) χ2= 555,57; p= ,000; sd= 252 χ2: Ki-kare x sd: Serbestlik derecesi

RMSEA: Yaklaşık hataların ortalama karekökü

SRMR: Standardize Edilmiş Artık Ortalamaların Karekökü CFI: Karşılaştırmalı uyum indeksi

GFI: Uyum İyeliği İndeksi

AGFI: Düzeltilmiş Uyum İyeliği indeksi NFI: Normlaştırılmış uyum indeksi NNFI: Normlaştırılmamış uyum indeksi

Tablo 13’e göre, χ2/sd (2,21), RMSEA ( ,08) ve GFI ( ,78) > AGFI ( ,73) değerleri kabul edilebilir düzeydeyken; SRMR ( ,05), NFI ( ,96), NNFI-TLI ( ,98) ve CFI ( ,98) değerleri iyi düzeyde uyumun olduğunu göstermektedir. Sonuç olarak, AFA

ile belirlenen tek faktörlü yapının DFA ile teorik olarak doğrulandığı, ölçeğin uygulamanın ön ve son testlerinde kullanılmak üzere hazır hâle geldiği görülmektedir (Ek 7).