Bu bölümde araştırmanın modeli, evren ve örneklem, veri toplama araçları ve verilerin analizi işlemleri ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
3.1. Araştırma Modeli
Araştırmanın gerçekleştirilmesinde tarama modelinden yararlanılmıştır. Tarama modeli iki ya da daha çok sayıdaki değişken arasında birlikte değişimin varlığını ve/veya derecesini belirlemeyi amaçlayan araştırma modelidir (Karasar, 1999:77).
Bu model çerçevesinde Türkiye’deki Profesyonel Futbol Kulüplerinin alt yapılarında çalışan antrenörlerin iş doyumları betimlenmiş, daha sonra kişisel nitelikleri ile iş tatminine ilişkin değişkenler arasında farklılaşıp farklılaşmadığı betimlenmiştir. Bu sebeple araştırmada anket tekniği uygulanmakla birlikte aynı zamanda ilgili kaynaklardan da yararlanılmıştır. Böylece araştırma kaynak taraması ve anket uygulamasına dayandırılmıştır.
3.2. Evren ve Örneklem
Araştırmanın çalışma grubunu, 2006-2007 sezonunda Türkiye Futbol Federasyonu tarafından organize edilen profesyonel futbol liglerindeki, 150 kulübün
altyapılarında çalışan 390 antrenör oluşturmuştur. Araştırma kapsamındaki
antrenörlerin %13,8’ini (54 antrenör) süper lig takımlarının altyapılarında, %13,3’ünü (52 antrenör) 2. Lig A grubunun kulüplerinin altyapılarında, %35,4’ünü
(138 antrenör) 2. Lig B grubu kulüplerinin altyapılarında, %37,5’inin (146 antrenör) 3. Lig kulüplerinin altyapılarında çalışan antrenörler oluşturmuştur.
Araştırma grubunu oluşturan antrenörler kulüplerin altyapılarında üçten fazla antrenör çalıştıran kulüplerde tesadüfi (random) yöntemle seçilmiştir. Bu seçme işleminde kulüpteki her bir antrenörün birbirine karşı eşit seçilme şansına sahip oldukları göz önüne alınmıştır. Bazı kulüplerde üçün altında antrenör çalıştığı için mevcut altyapı antrenörlerinin hepsine anket uygulanmıştır.
3.3. Veri Toplama Araçları
Araştırmanın konusu ile ilgili; yerli ve yabancı kitaplar, bilimsel dergiler, ulusal ve uluslararası sempozyum ve kongreler, internet üzerinden bilimsel veri tabanları ve çeşitli kurumların internet adresleri ve ayrıca konu ile ilgili tez çalışmaları T.C. Yükseköğretim Kurumu Yayın ve Dokümantasyon Dairesi tez merkezi taranarak kavramsal çerçeve oluşturulmaya çalışılmıştır.
Araştırma veri toplama tekniği olarak anket tekniği uygulanmıştır. Araştırma için uygulanan anket formu (Ek-1) iki bölümden oluşmuştur. Anket formunun birinci bölümü; araştırmacı tarafından geliştirilen antrenörlerin demografik ve çalışma şartlarını belirleyici, (çalıştığı kategori, medenî durum, yaş, kıdem, geçmişte futbol oynama durumu, eğitim seviyesi, bütçe ve kulüplerin fiziksel ve çalışma koşulları) on yedi soruya yer verilmiştir.
Veri toplama aracının ikinci bölümünde, Weis, David, England ve Lofguist (1967) tarafından iş doyumunu ölçmek amacıyla geliştirilen ve yirmi maddeden oluşan beşli likert tipi bir ölçek olan Minnesotta Đş Doyum Ölçeği kullanılmıştır. Likert tipi ölçekteki şıklar; asla tatmin edici değil, çoğunlukla tatmin edici değil, bazen tatmin edici, çoğunlukla tatmin edici ve tamamen tatmin edici şeklindedir. Bu
şıkların değerlendirilmesine sırasıyla 1, 2, 3, 4 ve 5 puan verilmektedir. Ölçekten alınabilecek en yüksek puan 100 olup, en düşük puan 20’dir. Orta noktaya düşen 60 puan ise nötr durumu ifade etmektedir. Puanların 20’ye yaklaşması doyum düzeyinin düştüğünü, 100’e yaklaşması ise yükseldiğini göstermektedir. Minnesotta iş doyum ölçeği’nin Đngilizceden Türkçeye çevirisi Hacettepe Üniversitesinden Deniz ve Güliz Gökçora (1985) tarafından yapılmıştır. (Akt. Özyurt, 2004:43). Bu ölçekte sorgulanan boyutlar iş arkadaşları ile ilişkiler, terfi, ücret, yönetim ilişkileri, başarma, tanınma, sorumluluk, şirket politikaları, güvenlik, statü, yeteneklerden faydalanma, yapılan faaliyetler, otorite, yaratıcılık, bağımsızlık, ahlâkî değerler, sosyal hizmetler, değişiklik, çalışma koşulları ve teknik yardımdır (Ergenli ve Eryiğit, 2001:261).
Đş doyum ölçeği bu çalışma kapsamında 390 altyapı antrenörüne uygulanmış ve bu kişilerden elde edilen verilerin bir kısmı üzerinde (n:153) gerçekleştirilen güvenirlilik çalışmasında ölçeğin iç tutarlılık (Cronbach alfa) katsayısı α .89 olarak belirlenmiştir. Sever’in hemşirelerin iş stresi ile başa çıkma yolları ve bunun sonuçlarının araştırılması konusunda yaptığı çalışmalarda ölçeğin güvenilirlik katsayıları α = 87 olarak saptanmıştır (Sever, 1997:47). Yine Turan’ın Gençlik ve Spor Đl Müdürlüklerinde çalışan personelin iş doyumu düzeylerinin belirlenmesine yönelik yaptığı araştırmada ölçeğin Cronbach alfa değeri α .86 olarak saptanmıştır (Turan, 2007:39). Bu nokta da ölçeğin, altyapı antrenörlerinin iş doyum düzeylerini ölçmede veri toplama aracı olarak kullanılabilir olduğunu göstermektedir.
3.4. Verilerin Analizi
Anket formu, çoğu kulüplerdeki antrenörlere bizzat araştırmacı tarafından uygulanmıştır. Fakat coğrafi şartlar ve zaman dikkate alınarak bazı kulüplere e-posta ve kargo yoluyla ulaştırılmış ve doldurulması istenmiştir.
Bu doğrultuda 2006-2007 profesyonel futbol sezonunda toplam 150 kulüpte 410 antrenöre anket uygulanmıştır. Geri dönen anketlerden eksik ve hatalı doldurulan anketler çıkartılmış ve geçerli sayılan 390 adet anket değerlendirmeye alınmıştır.
Geçerli sayılan 390 antrenöre ilişkin veriler SPSS 12.00 (Statistical Package For The Social Science 12.00 For Windows) paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin çözümlenmesinde öncelikle antrenörlerin sosyo-demografik özelliklerine ilişkin verilerin frekans ve yüzdelik dilimleri bulunmuştur. Đncelenen değişkenlere göre iş doyum puanlarının farklılığına ilişkin ikili karşılaştırmalarda ilişkisiz “t” testi, çoklu karşılaştırmalarda “tek yönlü varyans” analizi kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişki ve farklarda 0.05 önem düzeyi dikkate alınmıştır. Minnesotta iş doyum ölçeğinde aritmetik ortalamalar yorumlanırken 1,00-1,76 arasındaki ortalama değerlerin “Asla Tatmin Edici Değil”, 1,77-2,57 arasındaki ortalama değerlerin “Çoğunlukla Tatmin Edici Değil”, 2,58-3,38 arasındaki ortalama değerlerin “Bazen Tatmin Edici”, 3,39-4,19 arasındaki ortalama değerlerin “Çoğunlukla Tatmin Edici”, 4,20-5,00 arasında yer alan ortalama değerlerin ise “Tamamen Tatmin Edici” derecelerinde yer aldığı saptanmıştır.
BÖLÜM IV