Bu bölümde araştırmanın modeli, evren örneklem, veri toplama araçları ve verilerin toplanması ile ilgili bilgiler yer almaktadır.
3.1. Araştırmanın Modeli
Bu araştırma nicel bir araştırma olup, araştırmada ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır.
Araştırmada bu modelin kullanılmasının sebebi, ilişkisel araştırma modelinin, araştırılmak istenen konudaki durumları betimlemenin dışında, değişkenlerin aralarında ne şekilde bir ilişki bulunduğunu öğrenmemize yardımcı olarak olguları güçlü bir şekilde anlamamıza olanak vermesidir. Ayrıca, bu tür araştırma deseni ile kestirim yapma seçeneği de bulunmaktadır. Örneğin bir araştırmacı, iki değişken arasındaki ilişki düzeyini belirleyip bunun farklı örneklem gruplarındaki olası sonuçlarını belirleyebilir (Büyüköztürk, Kılıç-Çakmak, Akgün, Karadeniz ve Demirel, 2013).
3.2. Evren ve Örneklem
Bu araştırmanın evrenini Amasya ili Merkez ilçesinde bulunan 2015-2016 eğitim öğretim yılında okul öncesi eğitime devam eden 4-6 yaş 2134 çocuk oluşturmaktadır.
Araştırmanın örneklemini ise Uygun Örneklem yöntemi ile belirlenmiş olan, Amasya İli Merkez ilçesindeki devlete bağlı 5 farklı resmi bağımsız anaokulunda okul öncesi eğitime devam eden 4-6 yaş aralığındaki, 143 kız, 155 erkek toplam 298 çocuğun öğretmenleri (29) ile anne-babaları (298) oluşturmuştur. Uygun örneklem yöntemi, veri kaynaklara erişilebilirlik, verilerin elde edilmesi, zaman, maddi imkânlar açısından araştırmacılara pratiklik ve kolaylık sağlayan örneklem yöntemidir (Creswell,2012). Bu araştırmada, ilgili anaokullarına erişilebilirlik, çalışmanın yürütülmesi açısından kolaylıklar sunması, kurumların yakın olması örneklem seçiminde belirleyici olmuştur.
3.3. Veri Toplama Araçları
Araştırmada veri toplama aracı olarak çocukların ebeveynlerine (Kılınç, 2015) tarafından geliştirilen “okul öncesi çağındaki çocukların teknoloji kullanımı hakkındaki ebeveyn görüşleri anketi” ve öğretmenlere (Avcıoğlu,2007) tarafından geliştirilen (SBDÖ) “sosyal becerileri değerlendirme ölçeği” gerekli izinler alarak uygulanmıştır.
SBDÖ okul öncesi dönemdeki 4-6 yaş çocukları için (Avcıoğlu, 2007) tarafından geliştirilmiştir. Ölçek 62 maddeden oluşmuştur. Ölçek likert tipi olup sosyal beceri ifadesi alt alta sıralanmış ve ifadelerin karsısına “her zaman yapar”, “çok sık yapar”, ‘genellikle yapar”, “çok az yapar” ve “hiçbir zaman yapmaz” biçiminde derecelendirilmiş bir ölçek konulmuştur. Ölçeğin geçerliliği kapsam ve yapı geçerliliği olmak üzere iki ayrı yolla test edilmiştir. Kapsam geçerliliği ile ilgili uzman görüşüne başvurulmuş, kapsamla ve ölçeğin kaç faktörden oluştuğunu belirlemek amacıyla faktör analizi yapılmış ve yinelenen analizler sonucunda ölçekte yer alan maddeler dokuz faktörde toplanmıştır. Güvenilirliği belirlemek amacıyla Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı, iki yarım güvenilirliği, tekrar test güvenilirlikleri hesaplanmış Cronbach alpha güvenirlik katsayısı; .98, iki yarım güvenirlik katsayısı .89 ve test-tekrar test güvenirlik katsayısı ise, .83 olarak bulunmuştur. Cronbach Alfa değerleri; 1. faktör için .95, 2. faktör için, .94, 3. faktör için, .92, 4. faktör için, .91, 5. Faktör için, ,85, 6. faktör için, .95, 7. faktör için, .87, 8. faktör için, .78, 9. faktör için, .88 ve toplam için ise, .98 dir. İki yarım güvenirlik
katsayıları aynı sırayla 1. faktör için, .91, 2. faktör için, .89, 3. faktör için, .85, 4. faktör için, .87, 5. faktör için, .84, 6. faktör için, .85, 7. faktör için, .85, 8. faktör için, .62, 9. faktör için, .82 ve toplam için ise. 89 dur.
Sosyal becerileri değerlendirme ölçeğinden alınan puanların zaman içindeki kararlılığını belirlemek için hesaplanan test-tekrar test güvenirlik katsayıları ise yine aynı sıra ile 1. faktör için. 98, 2. faktör için. 73, 3. Faktör için. 82, 4. faktör için. 78, 5. faktör için. 83, 6. faktör için. 73, 7. faktör için. 90, 8. faktör için. 79, 9. faktör için. 60 ve toplam için ise .83’dür.
Okul öncesi çağındaki çocukların teknoloji kullanımı hakkında ebeveyn görüşleri anketi (Kılınç, 2015) tarafından geliştirilmiştir. Ölçek okul öncesi çağındaki çocukların teknoloji kullanımı hakkında ebeveyn görüşleri ve okul öncesi çağındaki çocuklar ve ailelerinin teknolojik alet kullanım sıklığı olmak üzere toplam iki bölümden meydana gelmektedir.
Okul öncesi çağındaki çocukların teknoloji kullanımı hakkında ebeveyn görüşleri kısmı Likert ölçeğine göre hazırlanmış olup, 25 maddeden oluşmuştur. Ölçekte soldan sağa “1-Kesinlikle Katılmıyorum, 2-Katılmıyorum, 3-Fikrim Yok, 4- Katılıyorum, 5-Kesinlikle Katılıyorum” şeklinde sıralanmıştır. Ailelerin teknolojik alet kullanım sıklığı ise 6 maddeden oluşmuş olup, maddeler (1) Günde birkaç defa, (2) Günde bir defa, (3) Haftada birkaç defa, (4) Haftada bir defa, (5) Hiçbir zaman şeklinde beşli derecelendirmeye göre puanlanmıştır. Ölçeğin geçerliliği kapsam ve yapı geçerliliği olmak üzere iki ayrı yolla test edilmiştir. Kapsam geçerliliği ile ilgili uzman görüşüne başvurulmuş, yapı geçerliliğini sağlamak amacıyla ise açımlayıcı faktör analizi yapılmıştır. Elde edilen veriler üzerinde yapılan faktör analizinde faktör özdeğeri (Eigen value) 1’den büyük olan faktörler anlamlı olarak belirlenmiştir. Bulgular sonucunda ölçekte yer alan maddeler altı faktörde toplanmıştır.
Okul Öncesi Çağındaki Çocukların Teknoloji Kullanımı Hakkında Ebeveyn Görüşleri Ölçeğinin boyutlarının güvenirliğini hesaplamak için veriler üzerinde iç tutarlık analizi yapılmıştır. Yapılan analizler sonrasında ölçeğin her alt boyutu için
Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayıları şöyledir; birinci boyut için iç tutarlılık katsayısı .64, ikinci boyut için iç tutarlılık katsayısı .74, üçüncü üçüncü boyut için iç tutarlılık katsayısı .64, dördüncü boyut için iç tutarlılık katsayısı .67, beşinci boyut için iç tutarlılık katsayısı .65 ve altıncı boyut için iç tutarlılık katsayısı .75 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin tümü için ise Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısının .73 olduğu tespit edilmiştir.
Araştırma kapsamında ebeveynlerden doldurulması istenen demografik bilgi formu araştırmacı tarafından geliştirilmiştir.
3.4.Verilerin Toplanması
Araştırmanın uygulama kısmı için Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü yoluyla Amasya İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne uygulamanın yapılacağı okullar için izin işlemleri başlatılmış, gerekli uygulama izinleri alınarak (Ek-C), belirlenen okullara gidilip idareci ve öğretmenlerle görüşülmüştür. Veriler toplanmadan önce okullardaki öğretmenlere tez konusu ve ölçekler hakkında bilgi verilmiştir. Okullarda bulunan öğretmenlere 600 adet anket dağıtılmış, eş zamanlı olarak da ailelerine göndermeleri istenmiştir. Fakat anketlerin 330 tanesi geri dönmüş bu anketlerden 298 tanesi çalışmaya dâhil edilmiştir.
Sistematik şekilde yanıtlamalar yapıldığında (örneğin tüm maddeleri 5 işaretlemek gibi) ve %5’ten fazlasının boş bırakılması durumunda ilgili verilerin analiz dışı bırakıldığı bilinmektedir (Kaya, 2015). Bu nedenle, veriler toplandıktan sonra, öğretmen ya da ebeveynlerin 32 ölçekteki her maddeyi ya da önemli bir kısmını boş bırakmaları nedeniyle bu veriler çalışmaya dâhil edilmemiştir. Eksiksiz doldurulduğu belirlenen 298 anket formu bu çalışmaya dâhil edilmiştir.
3.5. Verilerin Analizi
Bu araştırma kapsamında SBDÖ ve TKEGA ile elde edilen veriler istatistik paket programı ile analiz edilmiştir. Her iki ölçek ile elde edilen verilerin güvenilirliğinin belirlenmesi amacıyla güvenilirlik analizi uygulanmıştır. Her iki test ile elde edilen verilerin dağılımın normalliğinin test edilmesi için normallik testi uygulanmıştır.
Normallik testi sonuçlarına göre her iki test açısından da verilerin normal dağılım göstermediği ortaya çıkmıştır (sd=297, p=. 031 < .05; sd=297, p= .001 < .05). Bunun yanında SBDÖ ölçeği ile elde edilen verilere ait çarpıklık katsayı değeri -.019, basıklık katsayı değeri ise -.397 olarak; TKEGA ölçeği ile elde edilen verilere ait çarpıklık katsayı değeri .743 ve basıklık katsayı değeri ise 5.440 olarak bulunmuştur. Bu sonuçlara göre her iki testten elde edilen verilerin normal dağılıma yaklaşmadığı görülür. Elde edilen veriler parametrik testlerin uygulanma varsayımlarını karşılamadığından dolayı çocukların sosyal beceri düzeylerinin ve teknoloji kullanım düzeylerinin ele alınan değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediğinin belirlenmesi amacıyla Kruskall Wallis testi ve Mann Witney U testi uygulanmıştır.
Kruskall Wallis testi sonuçlarına göre gruplar arasında anlamlı farkın ortaya çıktığı durumlarda bu farklılığın hangi gruplar arasında oluştuğunun belirlenmesi amacıyla Mann-Whitney U testi uygulanmıştır. Mann-Whitney U testi aynı anda yalnızca iki grubun karşılaştırma yapmasına imkân sağlamaktadır. İkiden fazla gruplar arasında karşılaştırma yapılması amacıyla bu testin tekrar uygulanması gerekir. Bu testin tekrar uygulanması demek, hata payının her bir tekrar için katlanarak artması demektir. Bu yüzden daha tutarlı sonuçların elde edilmesi amacıyla bir düzeltme işlemi uygulanır. Hata payının tekrar sayısına bölünerek anlamlılık düzeyinin elde edilmesi işlemine Bonferroni Düzeltmesi denir (Field,2013).
Okul öncesi eğitim alan çocukların teknoloji kullanımı ve sosyal becerileri arasındaki ilişkiyi incelemek için Spearman’s Brown sıra farkları korelasyon katsayısı analiz tekniği kullanılmıştır. Spearman’s Brown sıra farkları korelasyon katsayısı değişkenlerin normal dağılım göstermiyorlarsa iki değişken arasındaki ilişkiyi açıklamak amacıyla kullanılmaktadır (Büyüköztürk, 2009).