Yönlendirme Protokolleri

Yönlendirme protokolleri genel olarak bir yönlendiriciye gelen paketlerin yönlendiriciden sonra nereye ve nasıl gideceğini belirleyen protokollerdir. Yönlendirme iki biçimde yapılmaktadır.

• Statik Yönlendirme

• Dinamik Yönlendirme

Statik yönlendirmede, bir paketin yönlendiriciye geldiğinde bir sonraki gönderilecek yönlendirici bilgisi komut ile girilmekte ve yönlendiriciler kendi aralarında konuşmamaktadırlar. Dinamik Yönlendirme ise, yönlendiricilerin Interior Gateway Protocol (IGP) ya da Exterior Gateway Protocol (EGP) protokollerinden birini kullanarak tablolarını oluşturmaları ve yol belirlemeyi dinamik olarak yapması işlemidir.

Bir yönlendiriciye gelen paketin bir sonraki gideceği yönlendirici belirlenirken, yönlendirici tablosundan yararlanılır. Ancak yönlendirici tablosunda, bir sonraki gidecek yönlendiriciye ilişkin bir bilgi bulunamazsa olağan yön (Default Route) olarak tanımlanan yönlendiriciye yönlendirilir.

26

IP yönlendirme, statik ve dinamik yapılabilir. Ayrıca olağan yön tanımlanarak, yönlendirici gelen bir paketi hangi arabirimden göndereceğini belirleyemediği zaman, hangi paketin hangi yönlendiriciye gönderileceği konfigüre edilmektedir.

Statik yönlendirme tanımlamanın avantajı, yönlendiricilerin yol belirlemek için birbiri ile haberleşmesine gerek kalmaması, böylece ağ trafiğinin daha etkin kullanımıdır. Eğer seri hatlar üzerinden noktadan-noktaya bir bağlantı söz konusu ise başka bir yol seçme olanağı yoksa yine statik yönlendirme kullanılmaktadır. Dezavantajı ise, eğer statik olarak tanımlanan yolda bir sorun olursa yönlendirici dinamik olarak başka bir yol seçememekte, paket diğer tarafa iletilememektedir.

IP potokolü için statik yönlendirme bilgisi tanımlamak için şu komut kullanılır.

Burada ağ adresi, paketin ulaştırılacağı hedef ağ adresidir. Uzaklık bilgisi ise, hedef ağ adresine için kaç ağ geçilmesi gerektiğini belirten maliyet bilgisidir.

Eğer yönlendirme tablosunda paketin gönderilmek istendiği hedef adrese ilişkin bir bilgi bulunamazsa, normalde yönlendirici bu paketi atmaktadır. Ancak yönlendirici üzerinde olağan yol bilgisi tanımlanarak, yönlendirme tablosunda bilgisi bulunmayan bir paket ile karşılaşıldığında, bu paketi yönlendirme tablosunda hedef adrese nasıl ulaşacağın bilgisi olma ihtimali olan başka bir yönlendiriciye yönlendirme yapılabilir.

Her IP yönlendirme protokolü için bir takım işlemlerin yapılması gerekmektedir.

Öncelikle hangi yönlendirme protokolünün kullanılacağı ve bu protokolün yönlendiriciye bağlı hangi ağlar üzerinde aktif olacağının belirlenmesi gerekmektedir.

Ardından yapılan konfigürasyonun çalışıp çalışmadığı izlenmelidir.

Yönlendirme protokolünü seçilmesi birçok faktöre dayanmaktadır. Bu faktörlerden bazıları aşağıda verilmiştir:

#ip route ağ-adresi mask {adres|arabirim} [uzaklık]

27

• Ağ’ın boyutu ve karmaşıklığı

• Değişken boyda alt ağ maskesine(subnet mask) gerek duyulup duyulmadığı

• İç ağ üzerindeki trafiğin düzeyi

• Güvenlik gereksinimleri

• Güvenilirlik gereksinimleri

• İç ağ bağlantı hızları

• Yönetimin öngördüğü kurallar

Dinamik yönlendirme protokollerini yönlendirici üzerinde aktif hale getirmek için aşağıdaki komut kullanılır.

Burada yönlendirme protokolü olarak, RIP, IGRP, Enhanced IGRP, OSPF gibi farklı birçok protokol adı kullanılabilir. Ayrıca belirtilen yönlendirme protokolünün hangi ağlar üzerinde aktif olacağının da mutlaka belirtilmesi gerekmektedir. Bunun için;

komutunun girilmesi gerekmektedir. Buradaki ağ adresi yönlendiricinin bağlı bulunduğu ağ’ların adresleridir. Birden fazla arabirim üzerinde istenen yönlendirme protokolünün çalışması için ağ komutu ile tek tek belirtilmelidir (Anonymous 2001).

2.3.1 İlk Açık Yöne Öncelik (Open Shortest Path First -OSPF) Protokolü

Open Shortest Path First, Internet Engineering Task Force (IETF)’ın OSPF çalışma grubu tarafından geliştirilmiş bir protokoldür. IP ağları için tasarlanmış olan OSPF, link-state algoritmasını kullanmakta, IP subnet’i desteklemekte ve paket yetki kontrolü

# router protocol [protokol adı]

# network [ ağ-adresi]

28

olanağı bulunmakta ve paket gönderim ve alımında çok yöne IP gönderim (multicast) olanağını kullanmaktadır.

OSPF gerçekleştiriminin sunduğu olanaklar aşağıda listelenmiştir:

• Alt alan (Sub area) tanımlama olanağı bulunmaktadır.

• Ağ yolu tekrar dağıtımı: Herhangi bir IP yönlendirme protokolü aracılığı ile öğrenilen yollar, başka bir IP yönlendirme protokolü aracılığı ile diğer ağlara dağıtılabilir. OSPF ile öğrenilen yol bilgileri IGRP, RIP ve IS-IS yönlendirme protokolleri ile diğer ağlara dağıtılabilmektedir.

• Yetki denetimi (Authentication): Komşu yönlendirici arasında, plain text ve MD5 yetki denetimi algoritmalarına göre yönlendirme bilgisi gönderimi ve alımı yapılabilmektedir.

• Arabirime ilişkin yönlendirme parametreleri: Arabirimlerin metrik değerleri, arabirim çıkış maliyeti, tekrar gönderme aralığı, arabirim gönderme gecikmesi, yönlendirici özelliği, yönlendirici merhaba paketi aralığı ve yetki denetimi anahtarı gibi birçok parametre konfigüre edilebilmektedir.

Şekil 2.16 OSPF iletişim ağı

OSPF iletişim ağlarında gerçekleştirilen yönlendiriciler arasındaki iletişim Şekil 2.16’da verilmiştir. OSPF ayarları, Area Border Routers (ABR) yönlendiricisi ve Autonomous System Boundary Router (ASBR) gibi birçok içeride tanımlı yönlendiriciler arasında

29

koordinasyonu gerektirir. Eğer daha detaylı tanımlar yapılmak istenirse, bu işlemlerin mutlaka diğer yönlendiricilerle koordineli olarak yapılması gerekir.

Diğer yönlendirme protokollerinde olduğu gibi, öncelikle OSPF yönlendirme işleminin tanımlanması ve aktif yapılması gerekmektedir. Bunun için

komutu girilir. Burada verilen işlem kodu OSPF protokolünün kendi içinde kullandığı bir numaradır. Bu numara sıfırdan büyük herhangi bir numara olabilir. Her yönlendiriciye OSPF tanımlamasında aynı numara verilmelidir. OSPF yönlendirme işlemi başlatıldığında hangi ağlar üzerinde bu yönlendirme protokolün aktif olacağının da belirtilmesi gerekir. Bunun için;

komutunun OSPF’in aktif olacağı ağlar için tanımlanması gerekmektedir. Burada mask bilgisi, verilen IP adresinin hangi bitlerinin geçerli olacağını belirtmek için kullanılır.

Alan bilgisi ise, OSPF adres alanı içinde kalan alan numarasına göre tanımlanmalıdır.

Yol bilgisi özetleme, gönderilen adreslerin sıkıştırılarak gönderilmesidir. Bu olanak tek bir özet yol bilgisinin, ABR yönlendiricileri aracılığı ile diğer alanlardaki yönlendiricilere iletilmesi işlemidir. Eğer bir alan içinde ağ numaraları sıralı olarak verilmişse, ABR yönlendiricisini bütün ağ numaraları gösterecek biçimde aralık vererek özet bilgi göndermesini sağlamak olanaklıdır (Anonymous 2001).

2.3.2 Yönlendirme Bilgi Protokolü (Routing Information Protocol-RIP)

Routing Information Protocol (RIP), göreli olarak eski bir protokol olmasına rağmen küçük ve homojen ağlarda halen fazlaca kullanılmaktadır. RIP, klasik uzaklık vektör algoritmasını kullanır.

# router ospf [ işlem kodu]

# network [ ip adresi] [mask bilgisi] [area alan bilgisi ]

30

RIP, yönlendiriciler arasında yönlendirme bilgisini iletmek için User Datagram Protocol (UDP) protokolünü kullanır. Yönlendirme bilgi güncelleme işlemleri yönlendirici yazılımlarında her otuz saniyede bir yapılır. Bu işleme reklam yapma işlemi denilmektedir. Eğer bir yönlendirici diğer yönlendiriciden 180 saniye içinde güncelleme paketini almazsa, bu yönlendirici tarafından gönderilen bilgileri işaretler. Eğer 240 saniye sonunda da herhangi bir güncelleme bilgisi gelemezse, yönlendirici bilgi gelmeyen yönlendiriciden öğrendiği bilgileri siler.

RIP, farklı yollar için ölçü olarak hop sayma bilgisini kullanmaktadır. Hop sayma bir ağa ulaşırken kaç ara yönlendiriciden geçileceğinin tutulmasıdır. Doğrudan bağlı bir bilgisayar ağının hop sayma değeri sıfırdır. Erişilemez bir bilgisayar ağının hop sayma değeri 16’dır. RIP kullanılan bir ağ’da en fazla 16 ara yönlendirici atlanabileceği için, RIP büyük ağlar için çok uygun değildir.

RIP sadece tanımlandığı arabirimler üzerinde yönlendirme tablosu güncelleme bilgilerini gönderir. Ağ komutu ile tanımlandığı arabirimler üzerinden herhangi bir bilgi göndermez (Anonymous 2002).

2.3.3 Gelişmiş İç Ağ Geçidi Yönlendirme protokolü (Enhanced Interior Gateway Routing Protocol-EIGRP)

Bu tez çalışmasında birbirlerinden uzakta olan geniş alan bilgisayar ağları arasında yönlendiriciler bazında iletişim EIGRP ile sağlanmıştır. EIGRP, Cisco System Inc.

tarafından geliştirilen ve IGRP’ye göre daha gelişmiş bir versiyondur. EIGRP, uzaklık vektör algoritmasını kullanmakta olduğu için IGRP’ye göre daha etkin çalışmaktadır.

Değişik bilgilerin diğer yönlendiricilere gönderilmesi açısından Diffusing Update Algoritması (DUAL) adında bir algoritma kullanmaktadır. Bu algoritma, yol belirlemelerde döngülerin oluşmasını engellemekte ve topoloji değişikliği olduğunda, bütün birimlerin bu değişikliği tablolarında güncellemek için aynı anda işlem yapmasını

31

sağlamaktadır. Bu topoloji değişikliğinden etkilenmeyen yönlendirici ve erişim serverları yeniden yönlendirme tablosu belirleme işlemine katılmazlar. EIGRP iletişim ağının genel görünümü Şekil 2.17’de verilmiştir.

Şekil 2.17 EIGRP iletişim ağı

EIGRP protokolü aşağıdaki olanakları sağlamaktadır:

• Otomatik tekrar dağıtım: IP protokolünün IGRP paketleri otomatik olarak EIGRP paketi olarak dağıtılabilmektedir. Böylece bir arabirime bağlı ağda IGRP protokolü çalışıyorsa, o arabirimden gelen EIGRP paketleri kullanarak yönlendirme tabloları güncellenebilecektir.

• Daha geniş ağları destekleme: IP protokolünün RIP yönlendirme protokolü en fazla 15 ara yönlendiriciyi desteklemektedir. IGRP en fazla 100 yönlendirici desteklerken, EIGRP 224 yönlendiricinin birbirine bağlı olduğu bir ağda çalışabilmektedir.

• Hızlı yayılma: DUAL algoritması sayesinde, ağ sisteminde değişiklik olduğunda bu bilgi diğer yönlendiricilere kısa zamanda ulaşmaktadır.

• Kısmi güncelleme: Ağ sisteminde bir değişiklik olduğunda, EIGRP bütün yönlendirme tablosunu göndermek yerine sadece değişiklik bilgisini göndermektedir. Bu olanak daha az band genişliği kullanımı sağlamaktadır.

Aynı zamanda daha az işlemci kullanımına neden olmaktadır.

32

• Komşu tanıma mekanizması: Komşu yönlendirileri öğrenmek için merhaba paketleri gönderir. Bu işlem protokol bağımsızdır.

• Değişken boyda al ağ bilgisini destekler.

EIGRP yönlendirme protokolü aktif hale getirmek için ayar konfigürasyonu modunda;

komutu kullanılmaktadır.

İşlem numarası, yol bilgilerini diğer EIGRP yönlendiriciden ayırt etmek için kullanılmaktadır. Ayrıca yönlendirme bilgisini de belirtmek için kullanılır. Eğer hali hazırda bir otonom sistem numarası varsa bu sistem numarası işlem numarası yerine kullanılabilir. (Anonymous 2004).

EIGRP yönlendirme yapılacağını belirledikten sonra hangi ağlar üzerinde IGRP yönlendirme protokolünün etkin olacağının belirlenmesi gerekmektedir. Bunun için;

komutunun girilmesi gerekmektedir.