LGBTİ+’ların insan haklarını izleme konusunda önceki yıllarda hazırlanan rapor-larda da belirtildiği gibi, Türkiye hukuk sisteminde LGBTİ+’ları koruyucu hiçbir düzenleme mevcut olmadığı ve bu alanda herhangi bir kamu politikası oluşturul-madığı gibi, bizzat politika yapıcılar ve uygulayıcılar bu alandaki hak ihlallerinin artan şekilde aktörü olabilmekte, ayrımcı söylem üreten otoritelerin yaklaşımla-rı LGBTİ+’lara yönelik ayyaklaşımla-rımcı uygulamalarda artış şeklinde kamu politikalayaklaşımla-rına yansıyabilmektedir54.
İslam dininin inançları, ibadet ve ahlak esasları ile ilgili işleri yürütmek, din ko-nusunda toplumu aydınlatmak ve ibadet yerlerini yönetmek üzere Cumhurbaş-kanlığı makamına bağlı olarak kurulmuş ve devletin din kurumu işlevini gören Diyanet İşleri Başkanlığı’nın eşcinsel ilişkilerden sapkın ilişki olarak bahseden Cuma Hutbesi okutması55 ve Diyanet İşleri Başkanı’nın LGBTİ+’lara yönelik “sap-kın” ifadesini kullanması56 ile; Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından kurumsal olarak üretilen ve LGBTİ+’ları hedef gösteren ayrımcı ve dışlayıcı söylem, devletin LGB-Tİ+ dışlayıcı kamu politikalarının uzantısı olarak 2019 yılında ilk defa görülmüştür.
Yine, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) 4 Temmuz’daki oturumunda Ada-let ve Kalkınma Partisi (AKP) Çorum MilAda-letvekili Erol Kavuncu’nun, LGBTİ+ Onur Yürüyüşü hakkında “onursuzluk” ifadesini kullanması, LGBTİ+’lara karşı ayrımcı politikanın Meclis’e yansımasıdır57.
2019 yılı ile 2018 yılında gerçekleşen ihlalleri karşılaştırdığımızda;
•
Nefret Cinayetleri, Nefret Suçları, Nefret Söylemi, Cinsel Şiddet Suçları, Özel Hayatın Gizliliğinin İhlali, Çalışma Yaşamı, Eğitim, Sağlık, Mal ve Hizmetlere54 https://www.evrensel.net/haber/386024/suleyman-soyludan-lgbti-ler-hakkinda-nefret-soyle-mi-neyle-karsi-karsiya-kaldik
https://tr.sputniknews.com/turkiye/201906161039384958-soylu-imamoglunun-beylikduzun-de-ilk-yaptigi-islerden-birisi-belediyenin-logosunu-lgbt-logosuna/
55 https://www.dw.com/tr/diyanet-nikahs%C4%B1z-birliktelikleri-ve-lgbtileri-hedef-ald%C4%-B1/a-49490549
56 https://tr.euronews.com/2019/07/02/video-diyanet-isleri-baskani-erbastan-lgbti-aciklama-si-yaradilisa-aykiri-sapkinlik
57 https://www.kaosgl.org/haber/akpli-vekil-onur-yuruyusune-onursuzluk-dedi-chpli-ta-nal-bu-sozlere-ceza-verilmesini-istedi
LGBTİ+’LARIN İNSAN HAKLARI 2019 YILI RAPORU
Erişim, Mülteciler ve Cezaevindeki LGBTİ+’ların durumu alanlarında ihlal sayı-sının benzerlik gösterdiği,
•
İşkence ve Kötü Muamele Yasağı, İfade Özgürlüğü, Toplantı ve Gösteri Yürü-yüşü ile Barınma-Seyahat ve Miras Hakkı alanlarında ihlal sayısının artış gös-terdiği,•
Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği alanında ihlal sayısının yoğun artış gösterdiği görülmüştür.2019 yılı ile 2018 yılında gerçekleşen ihlalleri karşılaştırdığımızda; doğrudan kamu otoritelerince gerçekleştirilen İşkence ve Kötü Muamele Yasağı, İfade Özgürlüğü, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü ile Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği alanında ihlal sayı-sının yoğun artış göstermiş olması, kamu uygulamalarındaki yaklaşımların LGB-Tİ+’lar aleyhine bir seyirde olduğunun göstergesidir.
Yine, Nefret Cinayetleri, Nefret Suçları, Nefret Söylemi, Cinsel Şiddet Suçları, Özel Hayatın Gizliliğinin İhlali, Çalışma Yaşamı, Eğitim, Sağlık, Mal ve Hizmetlere Erişim, Mülteciler ve Cezaevindeki LGBTİ+’ların durumu alanlarında ihlal sayısının 2018 yılıyla benzerlik göstermesi ise, gerek kamu otoriteleri gerekse toplum ta-rafından LGBTİ+’lara yöneltilen ihlallere ilişkin, LGBTİ+’lara yönelik yasal koruma getirilmemesi de dâhil kamu politikası eksikliğinin bir sonucu olarak okunmalıdır.
LGBTİ+’ların ihlal edilen temel hak ve özgürlüklerine ilişkin verilen yargı kararla-rına baktığımızda da benzer bir durum göze çarpmaktadır. Eşitliği düzenleyen ve ayrımcılığı yasaklayan Anayasanın 10. maddesi kapsamında CYCKCÖ temelli ayrımcılık tipi özel olarak belirtilmemiş olsa dahi, madde toplumda herhangi bir statüsü nedeniyle ayrımcılığa uğrayan her kesimi kapsamaktadır. Maddenin yargı mercileri tarafından genişletici yorumlanması Anayasal zorunluluk olduğu halde, CYCKCÖ temelli ayrımcılık meselesinin ele alınması konusunda, mahkemelerin hiçbir kademesinde, maddenin LGBTİ+’lar lehine genişletilerek yorumlanması yönünde ağır basan bir eğilim olmadığı görülmektedir. Yargısal uygulamadaki bu durum, CYCKCÖ temelli ayrımcılık konusunda Anayasal ve yasal değişiklik ihtiyacının sürmesine yol açmaktadır.
Bu nedenlerle, CYCKCÖ temelli ayrımcılığın önlenmesi için özel yasal düzenle-meler ile politikalar, ilgili kamu personeline yönelik farkındalık geliştirici eğitim çalışmaları ve toplumsal dönüşümü sağlayacak farkındalık geliştirici çalışmalar gerçekleştirilmesine, ayrıca Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlen-mesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi SözleşÖnlen-mesi (İstanbul Sözleş-mesi /6251 sayılı Kanun) maddeleri çerçevesinde LGBTİ+’lara yönelik iç hukukta sözleşmeye paralel düzenlemeler gerçekleştirilmesine yönelik önerilerimizi tek-rar ederiz.
LGBTİ+’LARIN İNSAN HAKLARI 2019 YILI RAPORU
Ancak, kamu otoritelerince uygulanan yoğun bir baskı ve yasaklama döne-minden geçen Türkiyeli LGBTİ+’ların, küresel kazanımların ve iletişim ve ifade alanlarındaki ilerlemelerin de etkisiyle, var oluş alanlarını geliştirme konusunda dirençten vazgeçmedikleri, en baskıcı dönemlerde dahi yaratıcı çözümler geliş-tirerek ayakta kalmaya ve haklarını elde etmeye yönelik inançlarını korumaları, LGBTİ+’larla beraber herkesin özgürleşeceği, daha demokratik ve eşitlikçi bir topluma dair umudumuzu da beslemektedir58.
Türkiye resmi tarihinde LGBTİ+’lara yönelik bilgi ne kadar karartılmaya çalışılmış-sa da, bu topraklar LGBTİ+’ların çeşitli şekillerde kendilerini var ve ifade ettikleri ve benimsendikleri bir geçmişe sahiptir59. LGBTİ+’lara yönelik üretmeye çalıştığı-mız her bilgi, aynı zamanda bilgilerin artık karartılmaması içindir. LGBTİ+ kimlik-lerin inkâr edilemediği bir Türkiye’de, bugünü kuran LGBTİ+’lar, tüm ayrımcılığa uğrayan kesimler için bir demokrasi, eşitlik ve yol hikâyesidir.
58 https://m.bianet.org/bianet/lgbti/176231-26-haziran-da-yurumuyoruz-istiklal-cadde-si-nin-her-kosesine-dagiliyoruz
https://www.kaosgl.org/haber/yalniz-guzel-dagildik8230
59 https://edebiyatvesanatakademisi.com/kitap-ozetleri-ve-elestirileri/elegimsagma-konusu-oze-ti-metni-ve-omer-seyfettin/66702
https://tr.wikipedia.org/wiki/Osmanl%C4%B1_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu’nda_e%C5%9F-cinsellik
https://t24.com.tr/haber/osmanlida-escinsellik-elinde-tesbih-evinde-oglan-dudagin-da-dua,243678
https://www.hurriyet.com.tr/gay-ler-eskiden-esnaftan-sayilir-ve-padisahin-huzurunda-yapi-lan-resmigecitlere-bile-katilirlardi-4985167
Kaos GL Derneği
PK 12 Tunus PTT Kavaklıdere - Ankara Telefon: +90 312 230 0358
Faks: +90 312 230 6277 E-posta: bilgi@kaosgldernegi.org
www.kaosgl.org