Verilerin Analizi

3.7.1. Nicel Verilerin Analizi

Elde edilen tüm nicel verilerin istatistiksel analizinde SPSS (Statistical Package for the Social Science) 11.5 ve Microsoft Office Excel bilgisayar programları kullanılmış ve sonuçlar 0.05 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir.

Elde edilen nicel verilerin analizi için, öncelikle, araştırmanın örnekleminin belirlenen değişkenler açısından denk olup olmadığını belirlemek amacıyla, deneysel işlemin başında öntest ve deneysel işlemin sonunda sontest olarak verilen “Bilimsel Süreç Değerlendirme Testi”, “Bilimsel Tutum Ölçeği”, “Fen Öğrenmeye Yönelik Motivasyon Ölçeği” ve “Başarı Testi” öntest sonuçları dikkate alınarak bağımsız örneklemler için t-Testi uygulanmıştır. Bağımsız örneklemler için t-Testi, iki ilişkisiz örneklem ortalamaları arasındaki farkın anlamlı olup olmadığını test etmek için kullanılır. Bağımsız örneklemler için t-Testi varsayımları şunlardır:

1. Bağımlı değişkene ait ölçümler ya da puanlar, aralık ya da oran ölçeğindedir ve karşılaştırmaya esas iki grup ortalaması aynı değişkene aittir.

2007).

Öntest puanları arasında farklılığın olması durumunda, farklılık kontrol altına alınarak kovaryant analizi yapılmıştır. Böylece öntest puanları arasındaki farklılık eşit düzeye getirilerek deney ve kontrol grubu öğrencilerinin belirlenen değişkenler açısından elde ettikleri sontest puanları arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığını belirlemek amacıyla ANCOVA uygulanmıştır. Karşılaştırmalarda anlamlılık .05 düzeyinde değerlendirilmiştir.

Deney grubu ve kontrol grubu öğrencilerinin ayrı ayrı kendi içinde, bilimsel süreç değerlendirme testi, bilimsel tutum ölçeği, fen öğrenmeye yönelik motivasyon ölçeği ve başarı testinden elde ettikleri sontest puanları arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığını belirlemek amacıyla bağımlı örneklemler için t-Testi uygulanmıştır. Büyüköztürk’e göre (2007), bağımlı örneklemler için t-Testi, ilişkili iki örneklem ortalaması arasındaki farkın sıfırdan (birbirinden) anlamlı bir şekilde farklı olup olmadığını test etmek için kullanılır. Bağımlı örneklemler için t-Testinin uygulanabilmesi, bağımlı değişkene ait puanlar (ölçümler) en az aralık ölçeğinde olması ve ilişkili iki ölçüm setine ait fark puanları normal bir dağılım göstermesi koşullarının ya da varsayımlarının karşılanmasına bağlıdır. Bağımlı örneklemler için t-Testi, ilişkili iki ölçüm ya da puanların elde edildiği deneysel ve tarama çalışmalarında kullanılabilir. İlişkili ölçümler deseni, aynı deneklerin tekrarlı ölçümleri ya da eşleştirilmiş örneklemlerden elde edilen ölçümler olduğunda söz konusu olabilir. Karşılaştırmalarda anlamlılık .05 düzeyinde test edilmiştir. Ayrıca, öğrenciler tarafından tüm test ve ölçeklerden alınan puanlardaki değişimler bar grafiği ve frekansa bağlı dağılım gibi betimsel istatistiklerle de değerlendirilmiştir.

Araştırma süresince nitel veri toplama aracı olarak kullanılan çalışma yapraklarında yer alan BSB’lerin nicel olarak değerlendirilmesi için birden fazla ölçme aracı kullanılmıştır: Problem belirleme, bağımlı ve bağımsız değişken belirleme ve hipotez kurma becerileri çalışma yapraklarındaki ifadelerin doğruluğu belirlenerek, “doğru” cevaplar için 1 puan ve “yanlış ya da boş” cevaplar için 0 (sıfır) puan verilerek

değerlendirilmiştir. Değişkenleri kontrol etme becerisi için öğrencilerden maksimum 4 değişken belirlemeleri amaçlanmış ve her doğru değişken için 1 puan verilerek değerlendirilmiştir. Değişkenleri kontrol etme becerisi için alınabilecek maksimum puan 4’dür. Deney tasarlama, veri toplama-verileri kaydetme-veri işleme ve model oluşturma becerilerine yönelik öğrenci performanslarını hem ürün hem de süreç yönünden değerlendirmek için, Temiz (2007) tarafından geliştirilen “Deney Tasarım Değerlendirme Analitik Kriter Ölçeği” (Ek-2), “Bar Grafik Kontrol Listesi” (Ek-3), “Çizgi Grafik Kontrol Listesi” (Ek-4) ve “İki Değişkenli Verilerin Kaydedilmesi (Tablolaştırılması) İle İlgili Analitik Kriter Ölçeği” (Ek-5) kullanılmıştır. Deney malzemelerini, araç ve gereçlerini tanıma ve kullanma becerisi için öğrencilerden maksimum 7 araç-gereç belirlemeleri amaçlanmış ve her doğru araç-gereç için 1 puan verilerek değerlendirilmiştir. Deney malzemelerini, araç ve gereçlerini tanıma ve kullanma becerisi için alınabilecek maksimum puan 7’dir. Verileri analiz etme becerisi “doğru” cevap için 4 puan, “doğru kabul edilebilir” cevap için 2 puan ve yanlış cevap için 0 puan verilerek değerlendirilmiştir.

Araştırma süresince öğrencilerin bilimsel süreç beceri düzeylerindeki gelişimini değerlendirmek için; çalışmanın “Maddenin Yapısı ve Özellikleri” ünitesinde gerçekleştirilen sınıf çalışması birinci değerlendirme, ödev çalışması ikinci değerlendirme ve çalışmanın daha sonraki aşamalarında yer alan etkinliklerden elde edilen puanlar da üçüncü değerlendirme olarak kullanılmıştır. Öğrencilerin BSB’leri açısından gelişimleri bar grafiği çizilerek incelenmiştir. Ayrıca her üç değerlendirme için elde edilen puanlar arasında anlamlı fark olup olmadığını belirlemek amacıyla bağımlı örneklemler için t-Testi uygulanmıştır.

3.7.2. Nitel Verilerin Analizi

Araştırmanın nitel yöntemine ilişkin olarak deney grubu öğrencilerinden durum çalışması (case study) için gözlem, görüşme ve doküman incelemesi ile elde edilen verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. İçerik analizinde amaç, toplanan verileri açıklayabilecek kavramlara ve ilişkilere ulaşmaktır. İçerik analizinde temelde yapılan

getirmek ve bunları düzenleyerek yorumlamaktır (Yıldırım ve Şimşek, 2008).

Araştırmada gerçekleştirilen görüşmelerden elde edilen verilerin analizi için de Hyperresearch bilgisayar programı kullanılmış ve elde edilen bulgular, araştırmanın nicel boyutuna ışık tutması açısından değerlendirilmiştir. Görüşmeler sonucu elde edilen verilerin içerik analizinin yapılması aşamasında ilk iş olarak, yapılan bire bir ve yüz yüze yarı yapılandırılmış görüşmelerin videoya kayıtları, “Word for Windows” yazılım programı kullanılarak dijital ortamda birebir transkript edilmiştir. Analiz aşamasında şu yol izlenmiştir. Tüm nitel veriler, Hyperresearch Bilgisayar Programı’nda okunarak kodlamalar yapılmıştır. Bu aşamada elde edilen bilgiler incelenmiş, anlamlı bölümlere ayrılmıştır. Kendi içinde anlamlı bir bütün oluşturan bu bölümler, isimlendirilerek kodlama tamamlanmıştır. Tüm veriler bu şekilde kodlandıktan sonra, bir kod listesi oluşmuş ve bu liste verilerin incelenmesi ve düzenlenmesinde anahtar liste görevi görmüştür. Daha sonra, ortaya çıkan kodlardan yola çıkarak, verileri genel düzeyde açıklayabilen ve kodları belli kategoriler altında toplayabilen temalar oluşturulmuştur. Temaların belirlenmesinden sonra da, veriler alt problemlere uygun biçimde düzenlenmiştir. Hyperresearch Bilgisayar Programı’nda yapılan analizlerden örnek sayfalar Ek-10’da sunulmuştur.