Çalışma kapsamında araştırmacı tarafından yapılan istatistikî analizler parametrik testler aracılığıyla yapılmıştır. Öncelikle toplanan verilerin parametrik bir testin yapılabilmesi için gerekli olan varsayımları karşılayıp karşılayamadığı incelenmiştir. Bu kapsamda verilerin tek ve çok değişkenli normallik, doğrusallık, tekli ve çoklu uç değer ve çoklu bağlantılılık gerekleri SPSS yardımıyla analize tabi tutulmuştur.
Araştırmada 1019 öğrenciye anket uygulanmış olup tamamı geri dönmüştür. Ancak hatalı ve eksik kodlama nedeni ile analize tabi tutulamayacak anketler veri setinden çıkarılarak geriye kalan 985 ankete indirgenmiştir. Daha sonra hatalı veri kontrolü yapılmış ve hatalı veriler ilgili veri formu dikkate alınarak hatalardan arındırılmıştır. Veri setinde yer alan eksik veriler ve tekli uç değerler belirlenmiş ve 2018 yılı LGS sınavına girmeyen öğrenciler, veri setinden çıkarılarak geriye kalan 773 anket analize tabi tutulmuştur.
Analiz sürecinde öncelikle verilerin normallik dağılımına bakılmıştır. Tek değişkenli normallik dağılımını test etmek için çarpıklık ve basıklık katsayılarına bakılmıştır. Bu değerlerin +1 ile -1 arasında kalması dağılımın normalden aşırı sapma göstermediğinin kanıtı olarak değerlendirilebilir (Büyüköztürk, 2015; Çokluk vd., 2010). Bu araştırmaya ilişkin basıklık ve çarpıklık değerleri tablo 20'de gösterilmektedir.
Tablo 20. Araştırmanın Değişkenlerine İlişkin Çarpıklık ve Basıklık Katsayıları
Değişkenler Çarpıklık Basıklık
Otoriter Sınıf Yönetimi Anlayışı .45 -.41
Demokratik Sınıf Yönetimi Anlayışı -.21 -.57
Okul Bağlılığı -.16 .51
Okul Direnci .53 -.33
Akademik Başarı .35 -.50
Tek değişkenli normallik için tablo 20’de görülen çarpıklık ve basıklık katsayılarının +1 ile -1 arasında olması ya da +1 ile -1'e yakın olması veri setinin tek değişkenli normalliği sağladığı şeklinde değerlendirilebilir. Ancak tek değişkenli normalliği birden fazla yol ile test etmek sonuçların güvenirliği açısından yarar sağlayabilir. Bunu sağlayabilmek amacıyla okul bağlılığı, sınıf yönetimi anlayışı, okul direnci ve akademik başarı değişkenlerine ilişkin Box-Plot, Q-Q Plot ve Histogram eğrilerine bakılmıştır. Bunlar sırasıyla aşağıda gösterilmektedir.
1. OBÖ için normallik grafikleri
Şekil 24. OBÖ’ye İlişkin Box-Plot Grafiği
Şekil 25. OBÖ’ye İlişkin Q-Q Plot Grafiği
2. SYAÖ için normallik grafikleri (Otoriter Sınıf Yönetimi Anlayışı)
Şekil 27. SYAÖ (otoriter)’ye İlişkin Box-Plot Grafiği
Şekil 28. SYAÖ (otoriter)’ye İlişkin Q-Q Plot Grafiği
Şekil 29. SYAÖ (otoriter)’ye İlişkin Histogram Grafiği
3. SYAÖ için normallik grafikleri (Demokratik Sınıf Yönetimi Anlayışı)
Şekil 30. SYAÖ (demokratik)’ye İlişkin Box-Plot Grafiği
Şekil 31. SYAÖ (demokratik)’ye İlişkin Q-Q Plot Grafiği
4. ODÖ için normallik grafikleri
Şekil 33. ODÖ’ye İlişkin Box-Plot Grafiği
Şekil 34. ODÖ’ye İlişkin Q-Q Plot Grafiği
5. Akademik başarı için normallik grafikleri
Şekil 36. Akademik Başarıya İlişkin Box-Plot Grafiği
Şekil 37. Akademik Başarıya İlişkin Q-Q Plot Grafiği
Şekil 38. Akademik Başarıya İlişkin Histogram Grafiği
Yapılan analizlerde tek değişkenli normallik testlerinde, veri setinde normalliği bozacak bir durumun olmadığı görülmektedir. Tek değişkenli normalliğin kabulünden sonra çok değişkenli normallik varsayımının karşılanıp karşılanmadığına bakılmıştır. Bunun için öncelikli olarak çoklu uç değerlerin durumunu gözleyebilmek amacıyla çoklu regresyon işlemi yapılmış olup, Mahalanobis uzaklığı hesaplanmıştır. İlgili alan yazında örneklemdeki kişi sayısının 500 ve üzeri, değişken sayısının 5 ve üzeri olan durumlarda kritik ki-kare değerinin 25 olması, 25 üzerindeki değerlerin silinmesi gerektiğini ifade edilmektedir (Field, 2009). Araştırmanın veri seti için seçilen örneklemde, 25 ve üzerinde Mahalanobis uzaklığına sahip bir veri olmamasından kaynaklı olarak veri silinmemiştir. Ayrıca çok değişkenli normallik, AMOS programı ile çok değişkenli çarpıklık, basıklık ve kritik oran (c.r.) değerlerine bakılmıştır. Bu değerler Tablo 21’de gösterilmektedir.
Tablo 21. Çok Değişkenli Normallik Analizleri
Değişken Çarpıklık c.r. Basıklık c.r.
SYAÖ (otoriter) .45 4.10 -.41 -2.24
SYAÖ (demokratik) -.21 -2.28 -.57 -2.78
OBÖ -.16 -1.58 .51 2.56
ODÖ .53 4.62 -.33 -1.71
Akademik Başarı .35 3.94 -.50 -2.52
Multivariate (Çok Değişkenli) -.416 -1.112
Tablo 21’deki değerler incelendiğinde, tüm değişkenlerin kendi içlerinde normal dağılım gösterdiği görülmektedir. Tablonun en altında Multivariate satırında Mardia'nın çok değişkenli normallik katsayısı adı da verilen çok değişkenli basıklık değerinin -.416 ve kritik oran (c.r) değerinin -1.112 olduğu tespit edilmiştir. Bayram'a (2010) göre burada önemli olan kritik oran değeridir. Çünkü bu değer çok değişkenli basıklığın normalleştirilmiş tahminidir yani z- değeridir. Bu değer 1.96'dan büyük ise çoklu normal dağılımdan uzaklaşıldığını gösterir. Buradaki değer 1.96’dan küçük bir değer olduğundan dolayı verilerin çoklu bir şekilde normal dağıldığı söylenebilir.
Alan yazında değişkenler arasındaki çoklu doğrusal bağlantının belirlenmesi için farklı yöntemler mevcuttur. Bunlardan bazıları; değişkenler arasındaki korelâsyon ilişkisine ve kısmı korelâsyon değerlerine bakmak, varyans artış faktörlerini (VIF) incelemek, bağımsız değişkenler için tolerans değerlerini hesaplamaktır. Araştırmalarda genelde değişkenler arasındaki ikili korelâsyon değerlerinin incelendiği ayrıca VIF ve tolerans değerlerine bakıldığı görülmektedir (Çokluk vd., 2010). Bu araştırma için bağımsız değişkenler arasındaki ikili korelasyon Tablo 22’de verilmiştir.
Tablo 22. Modeldeki Bağımsız Değişkenlerin İkili Korelasyonları
x̄ ss 1 2 3 4 5
1. Otoriter Sınıf Yönetimi 17.49 6.22 --
2. Demokratik Sınıf Yönetimi 32.85 9.54 -.22* --
3. Okul Bağlılığı 62.42 11.98 -.23* .50* --
4. Okul Direnci 34.57 13.41 .54* -.25* -.36* --
Tablo 22’ye bakıldığında, araştırmanın bağımsız değişkenleri arasındaki korelasyon değerlerinin .80’den düşük olduğu görülmektedir. Dolayısıyla bu değerin, araştırmanın veri seti
için çoklu doğrusallık ve çoklu bağlantılılık problemi olmadığı belirtilmektedir (Can, 2013; Field, 2009).
Araştırmanın VIF ve tolerans değerleri Tablo 23’te yer almaktadır.
Tablo 23. Araştırmanın Bağımsız Değişkenlerine İlişkin Tolerans ve VIF Değerleri
Tolerans VIF
1. Otoriter Sınıf Yönetimi .704 1.421
2. Demokratik Sınıf Yönetimi .740 1.351
3. Okul Bağlılığı .695 1.438
4. Okul Direnci .653 1.530
Tablo 23’teki değerlere göre bütün değişkenler için VIF değerleri 10’dan küçük, tolerans değerlerinin de 0.2’den büyük olduğu görülmektedir. VIF değerlerinin 10’dan küçük, tolerans değerlerinin de 0.2’den büyük olması durumu, çoklu bağlantılılık ve çoklu doğrusallık sorununun olmadığının göstermektedir (Can, 2013; Çokluk vd., 2010; Field, 2009).
Araştırmanın veri setinin parametrik istatistiki yöntemlere uygun olup olmadığına ilişkin yapılan analizler sonucunda, veri setinin Yapısal Eşitlik Modellemesine uygun olduğu ve istatistikler yapılabileceğine karar verilmiştir. Ayrıca araştırma kapsamında, açımlayıcı faktör analizi, basit korelasyon testi, regresyon analizi, bazı betimsel istatistikler SPSS 22 paket programı aracılığıyla yapılırken; doğrulayıcı faktör analizi, yol (path) analizi, bazı betimsel istatistikler AMOS 21 paket programı aracılığıyla yapılmıştır.
BÖLÜM IV
BULGULAR VE YORUM
Bu bölümde, araştırmanın hipotezleri yapısal eşitlik modellemesi kullanılarak çözümlenmiş ve analiz sonucunda elde edilen bulgulara yer verilmiştir.