Vergi Suçlarında Erteleme

Cezaların ertelenmesi hem 2005 yılındaki değişiklikten önceki 765 sayılı TCK'nunda, hem de 2005 yılındaki değişiklik sonrası 5237 sayılı yeni TCK'nunda yer

235 Y. 11.CD., 18.12.2009, E 2007/8434, K 2009/16270 (UYAP Yargıtay Kararı Sorgulama)

almıştır. Cezanın ertelenmesine TCK'nun 51. maddesinde yer verilmiştir.

Bu düzenlemeye göre işlediği suçtan dolayı yargılama sonucunda iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm edilen kişinin cezası ertelenebilir. Suçu işlediği tarihte 18 yaşından küçük olanlar ile 65 yaşından büyük olanların üç yıla kadar olan cezaları erteleme kapsamındadır. Ancak erteleme kararı verilebilmesi için, sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezasına mahkûm edilmemiş olması ve suçu işledikten sonra yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla tekrar suç işlemeyeceği konusunda mahkemede bir kanaatin oluşması gerekir. Bunun yanında mahkeme cezanın ertelenmesini, mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iadesi, suçtan önceki hâle getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi koşuluna da bağlı tutulabilir²³⁶.

236"TCK Madde 51 - (1) İşlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm edilen kişinin cezası ertelenebilir. Bu sürenin üst sınırı, fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış veya altmışbeş yaşını bitirmiş olan kişiler bakımından üç yıldır. Ancak, erteleme kararının verilebilmesi için kişinin; a) Daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezasına mahkûm edilmemiş olması, b) Suçu işledikten sonra yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla tekrar suç işlemeyeceği konusunda mahkemede bir kanaatin oluşması, gerekir. (2) Cezanın ertelenmesi, mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hâle getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi koşuluna bağlı tutulabilir. Bu durumda, koşul gerçekleşinceye kadar cezanın infaz kurumunda çektirilmesine devam edilir. Koşulun yerine getirilmesi hâlinde, hâkim kararıyla hükümlü infaz kurumundan derhâl salıverilir. (3) Cezası ertelenen hükümlü hakkında, bir yıldan az, üç yıldan fazla olmamak üzere, bir denetim süresi belirlenir. Bu sürenin alt sınırı, mahkûm olunan ceza süresinden az olamaz. (4) Denetim süresi içinde; a) Bir meslek veya sanat sahibi olmayan hükümlünün, bu amaçla bir eğitim programına devam etmesine, b) Bir meslek veya sanat sahibi hükümlünün, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına, c) Onsekiz yaşından küçük olan hükümlülerin, bir meslek veya sanat edinmelerini sağlamak amacıyla, gerektiğinde barınma imkânı da bulunan bir eğitim kurumuna devam etmesine, Mahkemece karar verilebilir. (5) Mahkeme, denetim süresi içinde hükümlüye rehberlik edecek bir uzman kişiyi görevlendirebilir. Bu kişi, kötü alışkanlıklardan kurtulmasını ve sorumluluk bilinciyle iyi bir hayat sürmesini temin hususunda hükümlüye öğütte bulunur; eğitim gördüğü kurum yetkilileri veya nezdinde çalıştığı kişilerle görüşerek, istişarelerde bulunur; hükümlünün davranışları, sosyal uyumu

"Adli sicilde sabıka kaydı bulunmayan ve bir daha suç işlemeyeceği kanaati ile cezası ertelenen sanık hakkında, kamu zararının giderilip giderilmediği vergi dairesinden sorulmadan, zarar giderilmediğinden ve kişilik özellikleri olumsuz değerlendirilerek ertelemeye çelişkili olacak şekilde hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına yer olmadığına karar verilmesi,"²³⁷

VUK'nun 359/a ve c bendindeki vergi kaçakçılığı, VUK'nun 362.

maddesindeki vergi mahremiyetinin ihlali, VUK'nun 363. maddesindeki mükelleflerin özel işlerini yapma ve VUK'nun 346. maddesindeki muhtarların ekim ve sayım beyanına ilişkin ihmal suçları için kural olarak erteleme kararı verilebilecek, VUK'nun 359/b maddesindeki vergi kaçakçılığı suçu için ise erteleme kararı verilemeyecektir.

Suç işlediği tarihte 18 yaşından küçük olan veya 65 yaşını bitirmiş olanlar için ise sayılan tüm vergi suçları için erteleme kararı verilebilecektir.

Yukarıda vergi suçları için HAGB kararı verilmesine ilişkin olarak sonuç cezaya iki yılın altında hükmedilmesi veya iki yılın üstünde hükmedilmesi durumunda HAGB kararı verilip verilemeyeceğine ilişkin açıklamalar erteleme kararı için de geçerlidir. Erteleme kararı da sonuç itibariyle HAGB kurumu ile benzer düzenlemeler içermesine karşın, HAGB kararında kanunda belirtilen denetim sürelerinin iyi geçirilmesi halinde ilgili hüküm sanık hakkında hiçbir hukuki sonuç doğurmadığından HAGB fail açısından ertelemeye göre daha lehe bir durumdur.

ve sorumluluk bilincindeki gelişme hakkında üçer aylık sürelerle rapor düzenleyerek hâkime verir. (6) Mahkeme, hükümlünün kişiliğini ve sosyal durumunu göz önünde bulundurarak, denetim süresinin herhangi bir yükümlülük belirlemeden veya uzman kişi görevlendirmeden geçirilmesine de karar verebilir. (7) Hükümlünün denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere, hâkimin uyarısına rağmen, uymamakta ısrar etmesi hâlinde; ertelenen cezanın kısmen veya tamamen infaz kurumunda çektirilmesine karar verilir. (8) Denetim süresi yükümlülüklere uygun veya iyi hâlli olarak geçirildiği takdirde, ceza infaz edilmiş sayılır."

237 Y. 11.CD., 09.12.2014, E 2013/2579, K 2014/21191 (UYAP Yargıtay Kararı Sorgulama)

"Sanık hakkında, cezasının ertelenmesine karar verilmeden önce, 5271 sayılı CMK'nun 231. maddesinde düzenlenen ve ertelemeye göre daha lehe olan

“hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına” karar verilip verilmeyeceğinin tartışılmaması,"²³⁸

IV. BÖLÜM

KANUN YOLLARI

238 Y. 11.CD., 21.10.2014, E 2013/648, K 2014/16974 (UYAP Yargıtay kararı Sorgulama)

1. Kanun Yolu Kavramı

Mahkemelerin yargılama faaliyeti sonucunda verdiği kararlar çoğu zaman taraflardan birini, bazı durumlarda ise her iki tarafı da tatmin etmez. Taraflar mahkemenin verdiği kararın yanlış olduğu kanaatinde ise bu kararlara karşı bir üst merciie müracaat ederler. Taraflardan başka kamu adına davaları takip eden savcılık da verilen mahkeme kararlarını hukuki olarak değerlendirir, mahkemelerin yanlış olduğunu düşündüğü kararları için tasarrufta bulunur. Işte kanunu yolu, mahkemelerin verdikleri kararlarda olası hukuka aykırılıklar ve hataların üst dereceli yargı organları tarafından giderilmesi için taraflara tanınan bir hukuki başvuru yoludur²³⁹.

Yargılama makamlarının verdikleri kararların yargısal denetime tabi olması, olabilecek mahkeme hatalarının ve hukuka aykırılıkların giderilmesi, adil yargılanma ilkesinin sağlanması ve daha isabetli karar verilmesinin temini için gerekli ve önemlidir²⁴⁰. Hakim veya mahkeme verdikleri kararda başvurulabilecek kanun yolunu, kanun yoluna başvuru süresini, başvurulacak kanun yolunun hangi mercii olduğunu ve nasıl başvurulabileceğini belirtmelidir²⁴¹.