Vücut Tarayıcıları

Giyim sektöründeki kiĢisel üretimin yaygınlaĢması, vücut ölçülerinin kısa sürede ve doğru bir Ģekilde elde edilebilmesi ile bağlantılı olarak artacaktır. 3 boyutlu vücut tarayıcıları da, vücut ölçülerinin kısa sürede ve standart olarak alınmasını sağlayan teknolojik geliĢmelerden birisidir (Bye, Labat, Delong 2006). Ayak tarayıcısı (Human Solutions Pedus üç boyutlu ayak tarayıcısı) ve kafa tarayıcısı (Human Solutions Vitus aHead) gibi farklı özellikteki tarayıcılar olmakla birlikte, giyim sektöründe kullanılanlar tüm vücut tarayıcılarıdır. Vücut tarayıcıları hızlı ve pratik ölçüm yöntemleri ile hem standart ölçülerin geliĢtirilmesi için yapılan geniĢ ölçekli ölçüm çalıĢmalarına, hem de

kiĢiselleĢtirme çalıĢmaları için bireysel vücut ölçülerinin alınmasına katkıda bulunmaktadır (Human Solutions, kiĢisel iletiĢim, Mayıs 2008).

Fan, Yu ve Hunter (2004) tüm vücut tarayıcılarının giyim endüstrisindeki dört temel uygulama alanına ve diğer alanlardaki kullanımlarına dikkat çekmiĢtir. Giyim endüstrisindeki alanlar Ģöyle sıralanabilir:

 Beden ölçü araĢtırmaları için vücut ölçülerinin alınması.

 KiĢiselleĢtirilmiĢ üretim için kalıp hazırlamalarına yardımcı olmak.

 Hedef pazar için örnek mankenlerin hazırlanması.

 Giysilerin vücuda uygunluk analizlerinin yapılması.

Bunların dıĢında, tüm vücut tarayıcıları tıp alanında da çeĢitli uygulamalarda kullanılmaktadır. Ameliyatta kesilen bir kolun veya bacağın taranması iĢlemi protezin dizaynı için gerekli girdiyi sağlar. Plastik cerrahide bir yüzün taranması halinde bilgisayarda hastanın ihtiyaçları doğrultusunda değiĢiklikler yapılıp izlenebilir. OluĢturulan bu model ameliyat esnasında kullanılır, ayrıca ameliyat sonrası baĢarının kontrolü değerlendirilebilir. Omurga deformasyonlarının incelenmesi, hamilelikte karındaki geliĢimin kontrolü gibi alanlarda da vücut tarayıcılarından yararlanılmaktadır. Uçak, otomobil, traktör gibi taĢıtların koltuk düzenleri ve ergonomik tasarımları vücut tarayıcıları ile optimize edilir. Sağlık ve spor merkezleri de önce ve sonra karĢılaĢtırmaları için vücut tarayıcılarından yararlanmaktadır.

Üç boyutlu vücut tarayıcıları 20. yüzyılın sonlarında geliĢmeye baĢlayan, giyim sektörünün yanı sıra, tıp, spor fizyolojisi, grafik, animasyon, film, ergonomi, tasarım gibi farklı alanlara hizmet eden önemli bir teknolojik yeniliktir. Üç boyutlu tarayıcılar, çok yoğun noktalar kümesi yaratarak, insan vücudu yüzey geometrisinin dijital kopyasını oluĢturan optik sistemlerdir. Farklı yöntemler ile çalıĢan tarayıcı sistemleri bulunmakla birlikte, çalıĢma prensipleri temel olarak aynıdır. Tarayıcılar bir veya birden fazla ıĢık kaynağı, kameralar (vücut üzerinden yansıyan ıĢığı yakalayan araçlar), nokta

kümesini görüntülemeye ve vücut ölçülerini hesaplamaya yarayan yazılım ve donanım sistemlerinden oluĢur. En çok kullanılan tarayıcılar lazer ve beyaz ıĢık yansıtmalı sistemlerdir. Her iki tür için de taranacak obje üzerine ıĢık yansıtılır. Yansıyan ıĢık objenin Ģekline göre deforme olmuĢ haliyle kameralar tarafından görüntülenir. IĢığın bu yer değiĢimi, objeye ait üç boyutlu noktaların koordinatlarını hesaplamak üzere kullanılır (Daanen ve Water, 1998; Fan, Yu ve Hunter, 2004).

Ölçülerin otomatik olarak alınmasını sağlayan vücut tarayıcıları, vücut formunun dijital kopyasını oluĢturabildiği için de vücut Ģeklinin belirlenmesi konusunda fayda yaratmaktadır. Human Solutions firmasının Vitus Smart XXL ve Vitus Smart LC modelleri, Textile/Clothing Technology Corporation [TC]2 tarafından sunulan en son model olan NX 16 tarayıcısı, Cyberware firmasının WBX (Whole Body Color 3D

Scanner) tarayıcısı ve Telmat Industrie firmasına ait SYMCAD™ ST tüm vücut tarayıcıları giyim alanında en çok adı geçen tarayıcılardır (Human Solutions, Textile/Clothing Technology Corporation, Cyberware, Telmat Industries, 2010).

Üç boyutlu vücut taramanın en önemli kazançlarından bir tanesi taranan objeye ait bilgilerin gerektiğinde kullanılabilmek üzere kaydedilebilmesidir. TaranmıĢ bir insan vücudundan elde edilen antropometrik değerlerin sayısı sınırsızdır. Üç boyutlu vücut tarama sistemleri ölçüm iĢlemini hızlı ve pratik hale getirmektedir, ancak, geleneksel antropometriye göre dezavantajları da bulunmaktadır. Bunlar arasında, tarayıcıya yapılan yüksek yatırımın yanı sıra, gölgelenme sebebiyle oluĢan veri kaybı (örneğin koltuk altları ve kasık bölgelerinin çoğu zaman gölgelenmesi gibi), hareketli bölgelerden kaynaklanan görüntü yanılsamaları, deri ve saçın (özellikle koyu renkli bölgelerde) ıĢık emmesi, sistemin mekanda oldukça fazla yer kaplaması ve kolay taĢınabilir olmaması gibi olumsuzluklar sayılabilir. Ölçü alım iĢlemini daha kontrollü bir süreç haline dönüĢtürebilmek üzere, bazı araĢtırmacılar, vücut üzerine iĢaretler (landmark) yerleĢtirerek, ölçülerin otomatik elde edilmesi yerine, bu iĢaretleri referans alan yarı- otomatik bir sistem yaratıp, ölçü alım sürecine amaçları doğrultusunda müdahale edebilmektedirler.

Vücut tarayıcıları giyim sektöründe kitlesel kiĢiselleĢtirmenin geliĢimi sürecinde önemli rol oynamıĢ ve bu geliĢim için altyapı oluĢturan önemli teknolojik yeniliklerden birisi olarak kabul edilmiĢtir. Kaiser ve Garner (2005) giyim sektöründeki kitlesel kiĢiselleĢtirmeyi tüketicilerin kiĢisel özelliklerinin göz önünde bulundurulduğu, kitlesel üretim teknikleri ile iĢleyen sistem olarak açıklamıĢ, ölçüm alanındaki kiĢiselleĢtirmeyi sağlamak üzere bu alanda geliĢtirilen en önemli uygulamanın da vücut tarayıcıları olduğunu belirtmiĢtir.

Tarayıcılar ile gerçekleĢtirilebilecek temel kiĢiselleĢtirme sürecinde, tarayıcıdan alınan veriler doğrultusunda kiĢilere ait ölçü tabloları otomatik olarak oluĢturulur. Daha sonra müĢterinin istediği giysiye yönelik model, kumaĢ ve renk bilgileri bilgisayara girilerek, oluĢturulan ölçü tablosu ile birleĢtirilir. Bu bilgiler doğrultusunda kalıp arĢivindeki en uygun kalıp seçilerek, bu kalıp üzerinden kiĢinin ölçülerine göre modifikasyon yapılır ve kiĢiye uygun yeni bir kalıp elde edilir. Yeni kalıplar ile hazırlanan tek bedenlik pastal, tek kat kesim yapan kesicilere gönderilir. Son yıllarda yapılan araĢtırmalar ile vücut tarayıcılarından alınan bilginin doğrudan sisteme iletilmesi ve giysi kalıplarının otomatik olarak elde edilmesi ile ilgili çalıĢmalar yürütülmektedir. Ancak bu tür çalıĢmalar henüz proje geliĢtirme kapsamında olup, endüstriyel anlamdaki uygulamaları mevcut değildir.