Bu Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak, bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce başlanıldığı hâlde, tamamlanamamış olan vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerine bu Kanunun matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla devam edilir.
Bu işlemlerin tamamlanmasından sonra tarh edilen vergilerin %50’si ile bu tutara gecikme faizi yerine bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar YĐ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ile bu tarihten sonra ihbarnamenin tebliği üzerine belirlenen dava açma süresinin bitim tarihine kadar hesaplanacak gecikme faizinin tamamının, vergi aslına bağlı olmayan cezalarda cezanın %25’inin; ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içerisinde yazılı başvuruda bulunularak, ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler hâlinde altı eşit taksitte ödenmesi şartıyla vergi aslının %50’sinin, vergi aslına bağlı olmayan cezalarda cezanın %75’inin, vergilere bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar uygulanan gecikme faizinin ve vergi aslına bağlı cezaların tamamının tahsilinden vazgeçilir.
Mükelleflerin bu madde hükmünden yararlanabilmeleri için dava açmamaları şarttır.
Madde hükmünden yararlanmak isteyen mükelleflerin, Vergi Usul Kanununun uzlaşma, tarhiyat öncesi uzlaşma ve vergi cezalarında indirim hükümlerinden yararlanmaları mümkün değildir.
1. Ödenecek ve Silinecek Kamu Alacakları
Kanun’a göre, başlanılmış olan vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerine devam edilecektir.
Bu işlemlerin tamamlanmasından sonra yapılacak uygulama aşağıdaki Tablo’da yer almaktadır:
Ödenecek Tutarlar Tahsilinden Vazgeçilen Tutarlar
- Tarh edilen verginin % 50’si
- Gecikme faizi yerine Kanun’un yayımlandığı tarihe kadar güncelleme oranı (YĐ-ÜFE) esas alınarak hesaplanacak tutar
- Kanun’un yayımlandığı tarihten sonra ihbarnamenin tebliği üzerine belirlenen dava açma süresinin bitim tarihine kadar hesaplanacak gecikme faizinin tamamı
- Vergi aslına bağlı olmayan cezaların % 25’i
- Tarh edilen verginin kalan % 50’si - Vergi aslına bağlı cezaların tamamı
- Vergi aslına bağlı olmayan cezaların
% 75’i
- Gecikme faizinin tamamı
- Đştirak nedeniyle kesilen cezalarda cezanın % 25’i - Đştirak nedeniyle kesilen cezalarda cezanın % 75’i
Kanun’a göre, Kanun’un yayımından önce tamamlandığı halde, bu tarihten sonra vergi dairesi kayıtlarına intikal eden vergi inceleme raporları üzerine yapılacak tarhiyatlar için de bu düzenlemeden yararlanmak mümkündür.
Sayfa- 17
2. Đncelemede Olanların Matrah Artırımı Yapması
Kanun’un yayımı tarihi itibariyle incelemede olanların matrah artırımına yasal bir engel yoktur.
Öte yandan, matrah veya vergi artırımında bulunulması, Kanun’un yayımı tarihinden önce başlanılmış olan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerine engel teşkil etmemektedir. Ancak, matrah artırımı yapan mükelleflerde başlamış olan inceleme sonucunda tarhiyat yapılabilmesi için, Kanun’un yayımlandığı tarihi izleyen ayın başından itibaren bir ay içerisinde incelemenin sonuçlandırılması gerekmektedir. Aksi halde inceleme ve tarhiyat işlemlerine devam edilemeyecektir. Bu durumda sadece matrah veya vergi artırımı nedeniyle hesaplanan vergiler ödenecektir.
Đncelemenin yasal süresinde bitirilmesi ve tarhiyata konu matrah veya vergi farkı tespit edilmesi durumunda, inceleme raporunun vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihten önce artırımda bulunulmuş olması şartıyla inceleme ve takdir sonucu bulunan fark, Kanun’un matrah artırımı hükümleriyle birlikte değerlendirilecektir.
Kanun’un yayımlandığı tarihten önce başlanılmış vergi incelemelerinin belirlenen sürede sonuçlandırılması ve tarhiyata konu matrah farkı tespit edilmesi halinde;
• Đnceleme raporunun vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihten önce matrah artırımında bulunulmuşsa, inceleme sonucu bulunan matrah farkı ile artırılan matrahlar birlikte değerlendirilir. Bu değerlendirme sonucu ilgili yıllarda artırılan matrah tutarlarının, vergi incelemesi sonucu o yıl için belirlenen matrah farkından fazla veya bu tutar kadar olması durumunda ayrıca vergi incelemesine göre vergi tarhiyatı yapılmaz ve ceza uygulanmaz.
• Vergi incelemesi sonucu belirlenen tarhiyata konu matrah farkının, ilgili yıl için artırılan matrah tutarından fazla olması halinde, aradaki fark tutar kadar matrah farkı üzerinden vergi tarhiyatı yapılır ve ceza uygulanır. Ancak, bu fark tutar üzerinden tarh edilen vergi, hesaplanan gecikme faizi ve cezalar için Kanun’un vergi incelemesindeki işlemlerle ilgili 4.
maddesi hükmünden yararlanarak ödemede bulunabilir.
• KDV uygulaması bakımından vergi inceleme raporuna göre tarh edilmesi gereken vergiden, artırım nedeniyle ödenecek tutarlar düşülerek işlem yapılır.
Buna göre;
• Đnceleme, KDV yönünden artırım talebinde bulunulan yılın bütün dönemlerini kapsıyorsa, rapora göre tarh edilmesi gereken vergiden, Kanun’un KDV artırımına ilişkin hükümleri gereğince yılın tamamı için hesaplanan vergi tutarı (bu Kanun’a göre tahakkuk eden vergi) düşülür.
• Đnceleme, KDV yönünden artırımda bulunulan yılın bazı dönemlerini kapsıyorsa, artırım nedeniyle hesaplanan yıllık tutar 12'ye bölünerek aylık ortalama bulunur, bu ortalamanın raporun kapsadığı dönem sayısı ile çarpılması sonunda bulunan tutar, rapora göre tarh edilmesi gereken vergiden düşülür.
Kanun’un yayımlandığı tarihten önce haklarında vergi incelemesine başlanılmış olanlar, süresinde matrah ve vergi artırımında bulunmuş olmakla birlikte artırım, vergi inceleme raporlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihten sonra yapılmış ise yukarıda yapılan
açıklamalar çerçevesinde mahsup olanağından yararlanmak mümkün değildir. Ancak
Sayfa- 18
söz konusu inceleme raporlarına istinaden yapılan tarhiyatlar için Kanun’un vergi incelemesindeki işlemlerle ilgili 4. maddesi hükmünden yararlanarak ödemede bulunabilir.
3. Pişmanlık Talebiyle Verilip Şartların Đhlali Nedeniyle Kesilen Cezalar (Tebliğ Edilmemiş Cezalar)
Kanun’un 4. maddesinin üçüncü fıkrasına göre, Kanun’un kapsadığı dönemlere ilişkin olarak Kanun’un yayımlandığı tarihten önce pişmanlık talebi ile verilip, ödeme yönünden şartların ihlal edildiği beyannameler ile kendiliğinden verilen beyannameler için kesilen ve Kanun’un yayımlandığı tarih itibarıyla tebliğ edilmemiş olan cezalar bu madde hükmüne göre yapılandırılabilmektedir.
Düzenlemeye göre, vergi aslına bağlı vergi cezalarının madde kapsamında tahsilinden vazgeçilebilmesi için verginin Kanun’un yayımlandığı tarihten önce ödenmiş olması veya 2. madde çerçevesinde ödenmesi gerekmektedir. Bu durumda, pişmanlık hükümlerinin ihlali üzerine kesilmesi gereken vergi ziyaı cezasına ilişkin ihbarname düzenlenerek mükellefe tebliğ edilecek ve mükellefin maddenin öngördüğü şartları (vergi aslının ödenmiş olması) yerine getirmesi halinde kesilen ceza terkin edilecektir.
Vergi aslına bağlı olmayan cezalarda yapılandırma talep edilmesi durumunda ise ceza tutarının % 25’i ödenecek, kalan % 75 silinecektir.
4. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Talepli Đncelemeler
Kanun’un 4. maddesinin altıncı fıkrasında yer alan düzenlemeye göre, Kanun’un yayımlandığı tarih itibariyle, tarhiyat öncesi uzlaşma talebinde bulunulmuş, ancak uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış olmakla birlikte vergi/ceza ihbarnameleri mükellefe tebliğ edilmemiş alacaklar da madde hükmünden yararlanılabilmektedir.
Bu durumda, düzenlenen inceleme raporunun vergi dairesine intikali üzerine madde hükmü uygulanacaktır. Bu safhada da ödenecek tutarın tespitinde, tarhiyata ilişkin olarak düzenlenen vergi/ceza ihbarnamelerinde belirtilen tutarlar dikkate alınacaktır.
5. Başvuru ve Ödeme
Kanun’un 4. maddesinde, inceleme aşamasında bulunan işlemlerle ilgili düzenlemeden yararlanılabilmesi için;
• Đhbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içerisinde başvurulması,
• Đlk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde altı eşit taksitte ödenmesi,
gerektiği hükme bağlanmıştır.
Sayfa- 19
6. Diğer Konular
• Düzenleme ile getirilen kolaylıktan yararlanılabilmesi için dava açılmaması gerekmektedir.
• Yukarıda açıklanan düzenleme hükmünden yararlananların, ayrıca uzlaşma, tarhiyat öncesi uzlaşma ve vergi cezalarında indirim hükümlerinden yararlanmaları mümkün değildir.
E. PĐŞMANLIKLA VEYA KENDĐLĐĞĐNDEN VERĐLEN BEYANNAMELER