103
104
105
106
107
108
109
110
Resim 104- Jasper iĢi uygulamaları
111
112
Resim 107- Siyah Bazalt Uygulaması, Aplike dekorlu bardak
113
114
115
SONUÇ
Yapılan “Wedgwood Seramikleri” isimli tez araĢtırmasında, seramik dünyası için büyük bir önem taĢıyan Wedgwood seramiklerinin tarihi, çeĢitleri ve üretim teknikleri araĢtırılmıĢtır. Bu tez çalıĢmasında Jasper iĢleri, Siyah Bazalt ve Kraliçe iĢleri’nin denemeleri ve uygulamaları yapılmıĢtır.
Yazılı kaynaklardan elde edilen bilgiler ıĢığında, Fakültemiz olanakları dahilinde ve kolay ulaĢılabilecek hammaddelerle denemeler yapılmıĢtır.Jasper ĠĢi denemelerinde kullanılan Baryum Sülfat, Jasper iĢi bünyesi için en önemli hammadde olup, yüksek miktarda kullanılmıĢtır. Bünye içerisinde artan oranlarda kullanımı bünyenin ergime derecesini artırdığı sonucu gözlemlenmiĢtir. Sağlam, yüksek dereceye dayanıklı ve beyaz bir bünye elde etmek için tercih edilecek bir bünyedir. Ayrıca temiz beyaz renge sahip olduğu için, renklendirildiğinde de temiz renkler elde edilmektedir.
Siyah Bazalt denemelerinde, içeriğinde bulunan demir oksit ve mangan oksit oranının artırılması ile düĢük derecelerde (1160o
C) sinterleĢen, yüzeyinde metalik ıĢıltılar bulunan bir bünye elde edilmiĢtir. Aynı bünyedeki demir oksit ve mangan oranı düĢürülerek, aynı derecede yapılan denemelerde daha soluk, mat, koyu kahverengi bir sonuç elde edilmiĢtir. Bu bünyeyi 1250oC sıcaklıkta tekrar piĢirdiğimizde, siyah, pekiĢmiĢ bir bünye elde edilebileceği sonucuna varılmıĢtır.
Seramik dünyası için büyük önem taĢıyan Wedgwood Seramiklerinin, Türkçe yazılı kaynaklarda bulunmaması beni bu çalıĢmayı yapmaya itmiĢtir. Yaptığım araĢtırma ve denemelerin bu konuya ilgisi olan insanlara yardımcı olacağını ve Türkiye Ģartlarında kolay ulaĢılabilir hammaddelerle uygulama yapma Ģansına sahip olacaklardır.
Sonuç olarak; daha çok Ġngiltere ve Avrupa’da bilinen Wedgwood seramikleri ve seramik bünyelerinin, tarihsel öneminin yanında çağdaĢ seramik uygulamaları için farklı bir estetik değer katacağı inancındayım. Tez konusu olarak incelediğim ve uygulamasını yaptığım bu malzemenin çağdaĢ formlarda da kullanılabileceği düĢüncesindeyim.
116
SÖZLÜK
Ball Clay: Ġnce tanelere sahip, yüksek plastiklik, yüksek kuru mukavemet, geniĢ
camlaĢma aralığı, beyazdan kreme kadar değiĢen piĢme rengi ile karakterize edilen kaolenitik kil. Seramik bünyelerde camlaĢma için, emaye ve sırlarda süspansiyon elemanı olarak ve plastik olmayan refrakterlerde bağlayıcı Ģeklinde kullanılır.
Earthenware: %3’ten daha fazla su absorpsiyouna sahip sırlı yada sırsız opak
seramik ürün.
Eksantrik Mil: merkezi dönme hareketini ĢaĢırtan, merkez dönme haretinden farklı
dönmeyi sağlayan mil.
Flint: AĢındırıcı olarak kullanılan doğal silika veya kuvarsın ince kristal formu.
Öğütmede bilya ve astar malzemesi olarak kullanılır. Özgül ağırlığı 2,6-2,65 sertlik (mohs) 6,5-7,0.
Flint: Çok az su ve organik madde içeren, kristal yapılı kuvarstır. Genel olarak üzeri
kalk ile kaplanmıĢtır. Kırığı karakteristik olarak midye kabuğu dokusunda ve siyah renklidir. Seramik endüstrisinde daha çok, bilyalı değirmenlerde öğütme bilyası olarak kullanılır.
Pirometre: Fırın içi sıcaklığını ölçmeye yarayan alet
Sagar kutusu: seramik ürünlerin bisküvi yada sırlı piĢirimlerinin yapıldığı, genelde
kutu Ģeklinde bir fırın malzemesi. Ürünün fırın gazları, kir, değiĢken ısı, ısıl Ģok ve fiziksel aĢınmalardan korunması maksadıyla kullanılır.
Stoneware: Refrakterliği bulunmayan kilden yapılan, camsı veya yarı camsı seramik
ürün.
Whiting: Kalsiyum karbonat ( CaCO3 ) içeren bileĢikler
ġiĢe Fırın: ġiĢe Ģeklinde, boyun kısmı baca vazifesi görecek Ģekilde yukarı doğru
yönelmiĢ bir tür fırın.
Kalsine: uçucu maddeleri uzaklaĢtırmak ve istenilen fiziksel değiĢikliklerin
sağlanması amacı ile bir malzemenin yüksek sıcaklıklarda sinterleĢme olmaksızın ısıtılması.
Sinter: SıvılaĢma sıcaklığının altında, toz halindeki hamadde taneciklerinin katı hal
117
KAYNAKÇA
AY, Nuran, Bekir Karasu, Z.Emgin Erkmen, Semra Kurama, Emel Özel, Seramik
Terimleri Sözlüğü, Anadolu Üniversitesi Seramik Mühendisliği, EskiĢehir, 1999,
158S.
BURTON, William; Josiah Wedgwood and His Pottery, Cassell And Company, Ltd, Londra, 1922, 195 S.
CARTER, C. Barry, M. Grant Norton; Ceramic materials: science and
engineering, Springer, New York,2007, 716 S.
COPELAND, Robert; Wedgwood Ware (Shire Album), Shire Publications Ltd, Ġkinci basım, 2005, 40 S.
ÇĠZER, Sevim; Lüster, tarihi tekniği sanatı, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, Ġzmir, 2010, 179 S.
DRAPER, Jo; Post-medieval Pottery, 1650-1800 (Shire Archaeology), Shire Publications Ltd, Buckinghamshire, 2001, 64 S.
EAVES, Morris; The Counter-Arts Conspiracy: Art and Industry in the Age of
Blake, Cornell University Press, 1st Edition, 1992, 320 S.
EDWARDS Diana, Roney Hampson, English Dry-Bodied Stone ware,
Wedgwood and Contemporary Manufacturers 1774-1830, Antique Collectors'
Club Ltd, Woodbridge,1998, 248 S.
EDWARDS, Diana; Black Basalt Wedgwood and Contemporary Manufacturers, Antique Collectors' Club Ltd, Woodbridge,1994, 334 S.
ER, Çiğdem Önder; Seramik Sanatında Mermer Tekniği, Yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, EskiĢehir, 2004, 98 S.
MOORE, N.Hudson; Wedgwood and his imitators, NewYork Frederick A.Stokes
118 REĠLLY, Robin; Wedgwood : the new illustrated dictionary, Antique Collectors' ClubLtd, Woodbridge, 1995, 515 S.
Staffordshire Engine Turned Pottery 1760-1780, Bulletin of the Society of Ornamental Turners Vol 20, No:100, Mayıs 1999, Londra, 52 S.
TAMES, Richard; Josiah Wedgwood: an illustrated life of
Josiah Wedgwood 1730-1795, Shire Publications, Aylesbury, Buckinghamshire,
1972, 416 S.
TAMES, Richard; Josiah Wedgwood: An Illustrated Life (Lifelines), Ġkinci basım, Shire Publications Ltd, Ġngiltere, 2001, 48 S.
UZUNER, Oya; Seramik Çamurlarının Renklendirilmesi ve Renkli Seramik
Çamurları Ġle ġekillendirme AĢamasında Yapılan Dekor Yöntemleri, Sanatta
Yeterlilik tezi Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, EskiĢehir, 1998 VAĠNKER, Shelagh .J.; Chinese Pottery and Porcelain, New York:George Braziller Inc., Londra, 1991, 240 S.