Usta Ud İcracılarının Türkiye ve Dünyadaki Ud İcrasının

Usta ud icracılarına, “Türkiye ve dünyadaki ud icrasının geleceğine yönelik gelişim yönünü nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusu yöneltilmiştir ve bulgular Tablo 33’te verilmiştir.

Tablo-33: Katılımcıların Türkiye ve Dünyadaki Ud İcrasının Geleceğine Yönelik Gelişim Yönüne İlişkin Görüşleri

T ür kiy e v e Dü ny ad ak i U d İcr as ın ın Gele ce ğin e Yö nelik Geli şim Yö nü nü Nasıl Değ er len dir iy or su nu z?

Görüşler İfade eden usta ud icracıları

Günümüz ud icrasının geçmiş dönemlere göre daha iyi

olduğu BC

Devlet desteği ile uluslararası festivaller düzenlenerek Türkiye ve dünyadaki ud icrasının durumunun ortaya çıkarılması

BC, GYK Türkiye’de iyi seviyede ud icra eden çok az sayıda insan

olduğu MEB

Türkiye’de icra ufkunun gelecekte daha çok ilerleyip

gelişeceği GYK, OK, ONÖ, SO

Günümüzde Türk ud tınılarından daha çok Amerika ve Avrupa’da Arap tınılarının dinlenir ve daha dikkat çeker

bir durumda olduğu MEB, MT, ONÖ

Arap dünyasındaki udilerin Şerif Muhittin Targan

üslubunu takip ettikleri MT

Türkiye’de ud üslubunun Tanburi Cemil Bey’e dayandığı ve gelecekte de yine bu yoldan gidileceği MT Gelecekte bugünkü üsluptan daha farklı olarak daha ifadesi bol olan yönlere gidilebileceği MT Gelecekte daha çok solo ud çalma imkânı olabileceği MT

Dünyada müzik türleri içerisinde udun kullanılıyor olduğu NOL, NÇ, OK Genç nesil arasında ön plana çıkmaya başlayan bir saz

olduğu NOL

Ülkemizde ud orkestrası ve ud toplulukları kurulabileceği NOL Geleceğin geçmişte aranması gerektiği OYT

Tablo 33 incelendiğinde, katılımcılardan 4 tanesi Türkiye’de icra ufkunun gelecekte daha çok ilerleyip gelişeceğini udun geleceğine yönelik gelişim yönü olarak görmüşlerdir. İcracılardan 1’er tanesi ise geleceğin geçmişte aranması gerektiğini, ülkemizde ud orkestrası ve ud toplulukları kurulabileceğini, genç nesil arasında ön plana çıkmaya başlayan bir saz olduğunu, gelecekte daha çok solo ud

çalma imkânı olabileceğini, Türkiye’de ud üslubunun Tanburi Cemil Bey’e dayandığını ve gelecekte de yine bu yoldan gidileceğini, Arap dünyasındaki udilerin (Cemil Beşir, Münir Beşir, Selman Şükür, Salem Abdulnasr) Şerif Muhittin Targan üslubunu takip ettiklerini, Türkiye’de iyi seviyede ud icra eden çok az sayıda insan bulunduğunu, günümüz ud icrasının geçmiş dönemlere göre daha iyi olduğunu udun geleceğine yönelik gelişim yönü olarak görmüşlerdir. Aşağıda bu kategorilere ilişkin rastgele seçilen bazı katılımcıların kendi ifadeleri yer almaktadır:

OYT: … biz var olan malzemeyi kültürel mirası layığı ile algılayıp öğrenebiliyorsak

o zaman bir gelecekten bahsedebiliriz… Geleceği kurmak istiyorsak geçmişi anlamamız gerekiyor. Geleceği geçmişte anlamak gerekiyor. Bu anlamda bizim ülkemizde çok değerli çalışmalar var… dünyanın da şu an belki ud icracılarına baktığımızda en çok zorlanmış olduğu kendi adına bir açılım problemi. Özellikle Arap ülkelerindeki udiler açılımı mesela Batı’ya entegrasyon olarak bazıları görmüşler. Klasik eserlerini, batı eserlerini Bach, Mozart falan icra ederek ya da gitar tarzı icralarla sazın kabiliyetlerini öne çıkartarak. Ama gelenekten beslenmek adına onlarda biraz daha sıkıntı olduğunu ben gözlemliyorum. Onlarla da paylaşıyorum aynı şeyleri. Mutlaka o çok değerli mirasınızdan istifade edin, onu yaşatın, yaşattığınız sürece zaten yeni kazanımlar, yeni açılımlar her zaman sizinle birlikte. Ama udu sadece bir renk sazı olarak görüp belki udla her şeyi yaparım diye bir şeyin kimseye faydası yoktur. O yüzden birçok yabancı arkadaşla da paylaştım, aslında onların da bu anlamda serzenişleri oluyor. Maalesef diyorlar, bizim de bu anlamda açılım problemi var. Tabiî ki gelenekten beslenen arkadaş çok da var ama böyle bir şey de var. Kendimize çevirirsek bunu, yine söyleyebiliriz ki her bitki kendi kökünden beslenir. Beslenmezsek kökümüzde sadece birkaç kelam edip ortada kalırız.

MT: Yepyeni bir üslup olan Şerif Muhittin Targan Türkiye'de onun için belki de çok

fazla takip edilmedi. Arapların içerisinde Cemil Beşir, Münir Beşir, Selman Şükür arkadaşım da olan Salem Abdulnasr gibi kişiler. Bunlar o Targan’ın yolundan yürüdüler. Ama Türkiye’deki üslup çok güçlü bir üslup olduğundan Targan’ın takipçisi çıkmadı. Belki Cemil Bey’e dayandırabiliriz. Ondan öncesi de var tabi bu

kadar güçlü olduğu için yeni bir üslubu çok kabul etmiyor Türkiye’dekiler… Türkiye'deki udun geleceği gene bu yoldan gidecek ama bu arada çok sesli çalışmalar filan var. Ud da Flamenko’ya benzer tekniklerin olması belki biraz caz çalınması falan. Bunlar seviliyor… Gelecekte bugünkü üsluptan daha farklı olarak daha ifadesi bol olan yönlere gidilebilir. Onun dışında daha çok solo ud çalma imkânı olabilir… Dünyada benzeri olan Lavtadan sonra gelişen gitarın çok büyük bir yeri vardır müzik hayatın içinde. Udun da ona benzer bir yeri olabilir işte Şerif Muhittin; onun takipçileri udda öyle solo olarak çalıyorlar. Dünya müziği denildiği ve ud geçtiği zaman hep Araplar çıkar. Ama Türkler yoktur, bu belki de bizim dışarı açılışımızın da az olmasından belki yeni şeyler yapma ihtiyacımızın da az olmasından diye düşünüyorum.

BÖLÜM V

SONUÇLAR, TARTIŞMA ve ÖNERİLER