Anket Sonuçlarının Analiz ve Yorumu

Araştırmamıza katılan tüm yükümlüler Antalya ili içerisindeki vergi mükelleflerinden oluşmaktadır. Tez çalışmasının bu kısmında ilk olarak ankete katılan katılımcılar hakkında genel bilgiler verilecek, daha sonra da usulsüzlük cezalarının vergi kayıplarını önlemedeki etkinliğini belirlemeye yönelik oluşturulan araştırma sorularının sonuçları değerlendirilecektir.

4. 7. 2. 1. Katılımcılar Hakkındaki Genel Bilgiler

Tablo 4.11’de de görüldüğü üzere 100 vergi mükellefinin % 48’si bayanlardan geriye kalan %52 ise baylardan oluşmaktadır. Yine aşağıdaki tabloda görüldüğü üzere bu kişiler çeşitli eğitim düzeylerine göre sıralanmıştır:

Hatipoğlunun’da belirttiği gibi (Hatipoğlu, a.g.t., s.54), usulsüzlük suçu ve cezalarının olası vergi kayıplarını önlemedeki etkinliğini ve uygulanabilirliğinin belirlenmesinde ankete katılan katılımcıların eğitim düzeyleri belirgin bir rol oynamaktadır. Bu nedenle ankete katılanların eğitim düzeyleri incelendiğinde %23’ü ilköğretim, %58’i lise, %12’si üniversite ve %7’si yüksek lisans mezunu olduğu görülmektedir.

Tablo 4.11 Ankete Katılınlar Hakkındaki Genel Bilgiler Katılımcı Sayısı 100

Cinsiyet Bay Bayan Yüzde% %52 %48 Sayı 52 48

Eğitim İlköğretim Lise Üniversite Yüksek lisans Yüzde% 23 58 12 7

Sayı 23 58 12 7 Kaynak: Tez yazarı tarafından oluşturulmuştur.

Ankete katılanlar hakkındaki genel bilgilerden bir diğeri de ankete katılan vergi yükümlülerinin hukuki nitelikleridir. Vergi yükümlülerinin vergiye tabi faaliyetlerini ne kadar

süredir gerçekleştirdiği, ve daha önce vergi affından yararlanıp yararlanmadığı ve herhangi bir vergi cezasına çarptırılıp çarptırılmadığıdır.

İlk olarak ankete katılan yükümlülerin hukuki niteliğinden bahsedecek olursak ankete katılanların, %20 si Adi şirketler, %20 si Ücretliler, %20 si Serbest Meslek Erbabı, %4 ü AŞ,

%24 ü LTD ve %12 si de Maliye Bölümü öğrencileri ve Öğretim üyelerinden oluşmaktadır.

Tablo 4.12 yardımıyla da bu durumu özetlemek mümkündür.

Tablo 4.12.Ankete Katılan Vergi Yükümlülerin Hukuki Niteliği Anonim cezasına çarptırılanlar ile çarptırılmayanlar ve daha önce vergi affından yararlanan ve yararlanmayanlar yer almıştır. Ankete katılanların % 93’ü herhangi bir vergi cezasına çarptırılmışken % 14’ü de vergi affından yararlanmıştır. Başka bir ifadeyle söylemek gerekirse herhangi bir vergi cezasına çarptırılan her 100 kişiden on kişi vergi affından yararlanmıştır.

Tablo 4.13 Ankete Katılanların Vergi Cezasına Çarptırılma Oranları

Vergi Cezası

Kesilme Oranı

Vergi Cezası Kesilen Vergi Cezası Kesilmeyen

Toplam

Sayı 93 7 100

Yüzde % %93 %7 %100

Kaynak: Tez yazarı tarafından oluşturulmuştur.

Tablo 4.14.Ankete Katılanların Vergi Affından Yararlanma Oranları Vergi Affından

Yararlanma Oranı

Vergi Affından Yararlanan

Vergi Affından Yararlanmayan

Toplam

Sayı 14 86 100

Yüzde % %14 %86 %100

Kaynak: Tez yazarı tarafından oluşturulmuştur.

Ankete katılan vergi yükümlülerinin yükümlülük sürelerini belirleyebilmek amacıyla Tablo 4.15’de de gösterildiği üzere vergiye tabi faaliyetlerini kaç yıldır sürdürdükleri de anket araştırmasında sorulmuştur. Yükümlülerin % 72’lik bir bölümünün 10 yılı aşmayan bir süredir vergi yükümlüsü olduğunu, ve %28 lik kısmın ise 10 yılı aşkın bir süredir vergi yükümlüsü olduğunu söylemek mümkündür.

Tablo 4.15.Vergi Yükümlülerinin Yükümlülük Süreleri

Faaliyete Başlama Zamanı 1995 - 2009 2000 – 2009

Sayı 28 72

Yüzde %28 %72

Kaynak: Tez yazarı tarafından oluşturulmuştur.

4. 7. 2. 2. Katılımcıların Usulsüzlük suçu ve Usulsüzlük Cezalarına Bakışı

Yükümlülerin usulsüzlük suçlarını adli bir suç mu yoksa idari bir suç olarak mı gördüklerini belirlemek amacıyla ankete katılanlara bir soru yöneltilmiştir. Burada ankete katılanlara usulsüzlük suçlarının adli bir suç mu yoksa idari bir suç mudur sorusu sorulmuştur.

Tablo 4.16’da da gösterildiği üzere ankete katılanların % 35’i usulsüzlük suçunu adli bir suç olarak görürken, ankete katılanların %47’si ise usulsüzlük suçunu idari bir suç olarak görmektedir. Usulsüzlük suçunu ne adli ne de idari bir suç olarak görenlerin oranı ise

%18’dir. Başka bir ifadeyle ankete katılanların %18’i anılan soruya fikrim yok diye cevap vermişlerdir.

Tablo 4.16.Usulsüzlük Suçlarının Hukuki Niteliği Adli bir Suç Olarak

Görenler

Fikri Olmayanlar İdari Bir Suç Olarak Görenler

Sayı %35 %18 %47

Yüzde 35 18 47

Kaynak: Tez yazarı tarafından oluşturulmuştur.

Tablo 4.16’dan da anlaşılacağı üzere fikri olmayanlarla birlikte ankete katılanların çoğunluğu usulsüzlük suçlarını adam öldürme, hırsızlık, dolandırıcılık gibi adli nitelikli suçlardan saymamıştır. Başka bir ifadeyle usulsüzlük suçlarını kamu düzeninin bozulması açısından önemli bir suç olarak saymadıklarını söylemek mümkündür.

Yükümlülerin usulsüzlük cezalarını adli bir ceza mı yoksa idari bir ceza olarak mı gördüklerini belirlemek amacıyla da ankete katılanlara bir soru yöneltilmiştir. Burada ankete katılanlara usulsüzlük cezalarının adli bir ceza mı yoksa idari bir ceza mıdır sorusu sorulmuştur. Tablo 4.17’de de gösterildiği üzere ankete katılanların % 25’i usulsüzlük cezasını adli bir ceza olarak görürken, ankete katılanların %65’i ise usulsüzlük cezasını idari bir ceza olarak görmektedir. Usulsüzlük cezalarını ne adli ne de idari bir ceza olarak görenlerin oranı ise %10’dur. Başka bir ifadeyle ankete katılanların %10’u anılan soruya fikrim yok diye cevap vermişlerdir. Bununla birlikte Tablo 4.17’de de gösterildiği üzere yükümlülerden usulsüzlük cezalarını nitelik olarak nasıl gördükleri de araştırılmıştır. Bu sorudan amaçlanan da usulsüzlük cezalarının ceza hukuku anlamındaki ceza kategorisine sokulup sokulmadığının belirlenmesidir. Çünkü literatürde usulsüzlük cezalarını mali bir yaptırım, tazminat ya da gecikme zammı olarak kabul eden görüşlere rastlanmaktadır.

Tablo4.17Usulsüzlük Cezalarının Hukuki Niteliği Adli Bir Ceza Olarak Görenler

Fikrim Yok Diyenler İdari Bir Ceza Olarak Görenler

Sayı 25 10 65

Yüzde %25 %10 %65

Kaynak: Tez yazarı tarafından oluşturulmuştur.

Tablo 4.17’den de anlaşılacağı üzere fikri olmayanlarla birlikte ankete katılanların çoğunluğu usulsüzlük cezalarını hapis cezası, müebbet hapis gibi adli nitelikli cezalardan saymamıştır. Başka bir ifadeyle usulsüzlük cezalarını kamu düzeninin bozulması açısından önemli bir ceza olarak saymadıklarını söylemek mümkündür.

Tablo 4.18Usulsüzlük Cezalarının Hukuki Niteliği İdari Mali Yaptırım

Olarak Görenler

Gecikme Zammı Olarak Görenler

Tazminat Olarak Görenler

Sayı 82 5 13

Yüzde %82 %5 %13

Kaynak: Tez yazarı tarafından oluşturulmuştur.