Turizm ve Kültür Potansiyeli

Van, ülkemizin en önemli turizm beldelerinden biridir. Kültür varlıkları, doğal güzellikleri, ma-halli gelenekleri, ulaşım imkanları ve dört mevsim farklı güzellikler yaşatan iklimiyle Van, tu-rizmde potansiyel sahibi il olup Kaleleri, Kiliseleri, Adaları, ve pek çok turizm aktivitesine olanak veren coğrafyası ile Doğu'nun önemli bir turizm merkezidir.

Van ili ve çevresinde küçüklü büyüklü çok sayıda kale bulunmaktadır. Bunlardan en önemlileri Van Kalesi ve Hoşap Kalesidir. Van kalesi, Van il merkezinin sınırları içerisinde olup, merkeze 5 km. mesafede bulunmaktadır. Van ovasındaki Doğu-Batı doğrultusunda uzanan kaya kütlesi ü-zerine kurulmuştur. Tuşba adıyla uzun süre Urartu Devletinin başkentliğini yapan kale, Urartu kralı I.Sarduri tarafından M. Ö. 840-825 tarihleri arasında kurulmuştur. Hoşap Kalesi ise, Van’ın Gürpınar ilçesinde, Van-Hakkari karayolu üzerindeki Hoşap (Güzelsu) da yer almaktadır. Hoşap Gürpınar ilçe merkezine 39 km. uzaklıkta bulunmaktadır. Hoşap suyunun kuzey batısında sarp ve dik bir kaya kütlesi üzerine kurulan kale, iç kale ile bunun kuzeyinde kalan dış kaleden oluş-maktadır. Her yıl bu tarihi yerleri ziyaret eden yerli ve yabancı turist sayısının artmasıyla ilin tu-rizm potansiyeli de artmaktadır.

Van ilinde Van Gölü, Erçek Gölü ve Keşiş Gölü olmak üzere 3 göl bulunmaktadır. Bunlardan Van Gölü, Türkiye'nin dolayısıyla Van ilinin en büyük, Avrupa'nın 5. büyük gölüdür. Alanı 3764 km2, yüksekliği 1650 metredir. Derinliği bazı yerlerde 100 mt. yi geçer. Gölün uzunluğu 125 km. yi, genişliği 65 km. yi aşar. Büyüklüğü nedeniyle bölge halkı tarafından "Van Denizi" diye a-nılır. Suyu tuzlu (binde 210) ve sodalıdır. Suyunun bu Özelliğinden dolayı göl, çamaşır yıkamak için çok uygundur. Aynı zamanda yapılan araştırmalara göre göl suyu deri ve cilt hastalıklarına da şifa dağıtmaktadır. Ayrıca, Van ilinin simgesi haline gelen Van Gölü kıyı şeridinde henüz ya-pılaşma ile bozulmamış koylar ve yeşil bitki örtüsüyle sarılmış kıyılar mevcut olup bölge 100’ü aşkın kuş türünün yaşadığı adeta bir kuş cenneti ve mesire alanı olması dolayısıyla da büyük bir turizm potansiyeline sahiptir.

Nemrut Dağı'ndan çıkan lavların set oluşturması ile oluşan göl üzerinde dört tane ada (Akda-mar, Çarpanak, Adır, Kuş) bulunmaktadır. Bunlardan Akdamar Adası, Van Gölündeki adalardan en büyüğü olup, üzerindeki Akdamar kilisesi (Surp Harç Ermeni Kilisesi) ile ünlüdür. Adanın gü-ney doğusuna kurulmuş olan kilise sahile 3 km. uzaklıktadır. Günün her saatinde Akdamar Ada-sı'na, sahilde bulunan motorlarla ulaşım sağlanmakta olup her yıl çok sayıda yabancı turist tara-fından ziyaret edilmektedir.

3. İLİN YATIRIM AVANTAJLARI

Van su kaynaklarınca zengin olup ilde iki tane şelale (Muradiye, Çatak) bulunmaktadır. Muradiye şelalesi, Van-Doğubeyazıt yolu üzerinde bulunmakta olup dinlenme tesisleri ve mükemmel man-zarası ile çekici bir mekanıdır. Çatak şelalesi (Beyaz Bulak) ise Van'ın 75 km. güneyinde, Çatak il-çesine yaklaşık 10 km. uzaklıktadır. Halk arasında "Ganisipi" diye anılan şelalenin suyu buz gibi soğuk olup Temmuz başında kesilen suyu Ekim'de tekrar akmaya başlamaktadır. Muhteşem gö-rüntüsü ile yerli ve yabancı turistlerin büyük ilgi odağıdır.

Van ili, oldukça elverişli dağlara ve doğal güzelliklere sahip olması nedeniyle kış sporları açısın-dan da oldukça önemli bir potansiyele sahiptir. Özellikle, Van Abalı kayak tesisleri yerli ve ya-bancı turistlerin vazgeçilmez yerlerinden biri olması dolayısıyla Van İli için büyük önem taşımak-tadır.

Van kültürel açıdan çok zengin bir ilimiz olup ev sahipliği yaptığı medeniyetlerin izlerini taşı-maktadır. Milli kültürü oluşturan ana kaynaklardan biriside yerel kültür olup Van ili Van kedisi, Van Balığı (İnci Kefali) ve Van Kahvaltısıyla tanınmaktadır.

Van kedisi, turkuaz-kehribar sarısı gözlere sahip olmaları, kar beyazı ipeksi tüyleri, ev halkıyla sağladığı uyum, sevecenliği ve asilliği, eğitilebilir kapasitesinin fazla olması, yüzmekten hoşlan-ması ve dünyada sadece Van bölgesinde bulunhoşlan-masından dolayı çok fazla ilgi görmektedir. Dün-ya faunası içinde önemli bir yeri olan Van kedisinin azalmakta olan neslini korumak amacıyla Van Yüzüncü Yıl Üniversitesinde oluşturulan Kedi Evi yerli ve yabancı turistlerin uğrak yeri olup kentin turizminde önemli bir yere sahiptir.

Şekil 5. Van ilinin önemli turizm merkezleri (A: Van kalesi; B. Akdamar adası;

C. Akdamar kilisesi; D. Muradiye Şelalesi; E.Çatak Şelalesi; F: Van Abalı Kayak tesisi).

D

İnci kefali olarak isimlendirilen Van Balığı, Dünyada sadece iki yerde görülmekte olup bunlardan birisi Alaska diğeri ise Van ilidir. Van Gölü’ne akan akarsuların ağzında sodalı ve tuzlu sudan tatlı suya alışmak için bekleyen inci kefalleri daha sonra akıntının tersi yönünde hareket ederek dur-gun suya ulaştıklarında yumurtalarını bırakıp tekrar Van gölüne dönmektedirler. Bir doğa harikası olan bu göç, özellikle Van Erciş Balık Bendi’nde görülmekte olup Van’a gelen yerli ve yabancı tu-ristlerin uğrak yerlerindendir.

Şekil 6. Van ilinin önemli yerel kültürleri (A. Van Kedisi Evi ; B:Van kedisi ; C. Van Erciş Balık Bendi;

D: İnci Kefali balığının tatlı suya göçünün görünümü, E:Van kahvaltıcılar sokağı ; F: Van Kahvaltısı ve görünümü)

Van kahvaltısı, doğal ürünlerden oluşması ve çeşitliliği ile Guinness Rekorlar kitabına girmiş olup tüm Dünyada tanımaktadır. Kahvaltı temel olarak; bal, kaymak, tereyağı, otlu peynir, cacık, mur-tuğa ve kavuttan oluşmakta olup yerli ve yabancı turistlerin ilgi odağı olmuştur.