Turizm Gelişimine Yönelik Diğer Yaklaşımlar

Ap ve Crompton (1993), çalışmalarında yerel halkın turizmin etkilerine yönelik algı ve tutumlarını turizmin gelişim aşamasında değinmişlerdir. Bu çalışmaya göre turizm gelişimi kabullenme, tolerans, pekişme ve geri çekilme olarak dört

döneme ayrılmaktadır. Buna göre destinasyonda turizm büyüdükçe ve doygunluğa ulaştıkça yerel halk üzerindeki etkileri olumsuz olmaktadır.

Hernandez, Cohen ve Garcia (1996), yerel halkın turizm gelişimine yönelik tutumlarının turizm gelişiminden beklenen fayda ve maliyete bağlı olduğunu öne sürmüşlerdir. Bu çalışmanın sonucunda Porto Riko’daki yerel halk turizm gelişimin hem olumlu hem de olumsuz etkilerinin farkında olduklarını ve planlanan turistik destinasyon konusunda oldukça kararsız oldukları ortaya çıkmıştır.

Weaver ve Lawton (2001), turizmin gelişmiş ülkelerin kentsel - kırsal kesimlerindeki önemini kabul eden çalışmada, Avustralya'nın Gold Coast kentinin kentsel - kırsal kesimleri arasında yer alan Tamborine Dağı'ndaki yerel halkın turizm gelişimine yönelik algılarını incelemektedir. Çalışma sonucunda Yerel halkı üç farklı gruba ayırmışlardır: “Destek verenler” bu grubun nüfusun dörtte birini oluşturduğunu ve turistlerle daha fazla temas halinde olup turizm gelişimini destekleyen yerel halktır. “Tarafsızlar” ise nüfusun yarısını oluşturur, ekonomik faydaları kabul eder ve turizmin sosyal etkilerinin bilincindedirler. Geriye kalan sadece turizmin istihdam sağladığını kabul eden “muhalifler” dir. Bunlar mümkün olduğunca turizmden uzak durup, turizme daha çok olumsuz bakan insanlardır.

Andereck ve Vogt (2000), yaptıkları çalışmada yerel halkın turizme yönelik tutumları ile turizm gelişim düzeyine destek arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Sonuçlar, toplulukların, turizm gelişimine yönelik destek ve turizme karşı tutumları açısından, yerel halkın görüşleri farklılık göstermektedir. Genel olarak, yerel halk turizmi olumlu algılar ve çoğu spesifik gelişme türünü desteklemektedir.

Akova (2006), araştırmasında iki farklı dönemde yerel halkın turizme yönelik algı ve tutumlarını ele almıştır. Yapılan analizler sonucunda iki dönem arasında yerel halkın turizm gelişimine yönelik algı ve tutumlarında farklılıklar meydana geldiği ve turizmin etkilerine yönelik algı ve tutumlarında olumlu bir ilerleme olduğu görülmektedir.

Andereck vd., (2005), araştırmasında sosyal değişim teorisi kullanılarak turizmin topluluklar üzerindeki etkileri konusunda yerel halkın algılarını incelemiştir. Araştırmanın sonucunda yerel halkın turizmin ekonomik gelişme için önemli

olduğunu ancak bundan doğru bir şekilde yararlanılırsa olumlu etkileri olacağının farkında oldukları ortaya çıkmıştır.

Yoon vd., (2000) tarafından yapılan araştırma sonucunda yerel halkın turizmin etkilerine yönelik algı ve tutumları turizm gelişimi sırasında meydana gelen fayda ve maliyetlere göre değişkenlik göstermektedir. Turizm gelişimi sırasında faydaların daha çok olduğunu düşünen yerel halkın turizmin etkilerine yönelik algı ve tutumları pozitif olacaktır. Fakat turizm gelişimi sırasında maliyetlerin daha ağır bastığını düşündüklerinde algı ve tutumları negatif olacaktır. Bu araştırmaya benzer şekilde; Vargas-Sanchez vd., (2009), İspanya’nın Huelva şehrinde yaptıkları araştırmada turizm gelişimden sağlanan kişisel faydaların artması ile birlikte yerel halkın turizmin etkilerini yönelik algılarının olumlu olduğu sonucunu ortaya çıkmıştır (Ekici ve Çizel, 2014: 75).

Ekici ve Çizel (2014), çalışmalarında yerel halkın turizm gelişimine yönelik algı ve tutumlarının bölgelerin gelişmişlik düzeylerine göre değişiklik gösterip göstermediğini araştırmışlardır. Turizmin gelişmesi ile birlikte yerel halka sağlanan faydalar ne kadar artarsa yerel halkın turizm gelişimine yönelik memnuniyet derecesi artacaktır. Turizm gelişimi yüksek olan destinasyonlarda yerel halkın algısı olumlu yönde olurken, düşük olan bölgelerde yerel halkın algıları gelişimi yüksek olan destinasyonların aksine olumsuzdur.

Park vd., (2017), araştırmada yerel halkın gelecek turizm gelişimine yönelik tutumları topluluğa bağlılık modeli temel alınarak incelenmektedir. Çalışma sonucunda yerel halkın turizm gelişimine yönelik olumlu algılara sahip olmaları ve topluluğa bağlılık modeli yardımıyla gelecekteki turizm gelişimine karşı olumlu tutum alma eğiliminde oldukları görülmektedir.

Huang ve Stewart (1996), araştırmalarında turizm gelişiminin yerel halkın birbirleriyle olan ilişkilerini değiştireceğini belirtmektedir. Genel olarak yerel halkın turizm etkilerine yönelik algı ve tutumlarının başarılı bir şekilde gelişmesi önemli bir planlama ve politika konusu olduğu düşünülmektedir.

İKİNCİ BÖLÜM

TURİZMİN ETKİLERİ VE YEREL HALKIN TURİZME YÖNELİK

ALGILARI

2.1. Turizmin Etkileri

“Turizm etkisi” turizm literatüründe giderek daha fazla dikkat çekmeye başlamıştır. Son yıllarda yapılan çalışmalar yerel halkın, turizm gelişiminin toplum üzerindeki etkilerine ilişkin algısını incelemiş ve önemi daha da artan bir konu olmaya devam etmiştir. Artan ilginin önemli bir nedeni yerel halkın turizmin etkilerine yönelik tutumlarının mevcut ve gelecekteki turizm programlarının ve projelerinin başarılı bir şekilde geliştirilmesi ve pazarlanması için önemli bir planlama ve politika değerlendirmesi olmasıdır. Bir diğer nedeni ise, turizm gelişiminin olumlu olduğuna dair düşüncelerin çoğalmasıdır (Ap, 1992: 666; Ko ve Stewart, 2002: 520).

Turizm endüstrisinin sürdürülebilirliğini ve uzun vadeli başarısını korumak için, yerel halk üzerindeki turizm etkilerini anlamak ve değerlendirmek gerekmektedir (Diedrich ve Garcia-Buadsi, 2009: 512). Turizm ile ilgili yerel halkın algı ve tutumlarını etkileyen faktörler sıklıkla ekonomik, sosyo-kültürel ve çevresel olarak üç kategoriye ayrılmaktadır (Lindberg ve Johnson, 1997: 91; Mason, 2003: 30). Olumlu etkiler ”faydalar” olarak tanımlanırken, olumsuz etkiler “maliyet” olarak kabul edilmektedir. Yerel halk turizm gelişimine yönelik algılarını oluştururken bu fayda ve maliyetlere göre hareket etmektedir. Teorik olarak eğer yerel halk mantıksal ve rasyonel değerlendirmeler yaparsa, faydaların maliyetlerden daha ağır basacağından dolayı hem turizm gelişimini destekleyecek hem de turizm planlamasına katılacaklardır. Yerel halkın katılım göstermediği ve desteklemediği bir turizm gelişimi yerel halkın üzerinde çeşitli ekonomik, sosyo-kültürel ve çevresel zararlara yol açacaktır (Çolak ve Tayfun, 2017: 583; Jurowski ve Gürsoy, 2004: 297).