Trafikte Olay Yönetimi

Olay yönetim sistemleri, olayları tespit etme sürelerini, müdahale edecek araçların intikal sürelerini ve trafiğin normal koĢullara dönüĢü için gerekli olan süreyi azaltarak olay ile ilgili tıkanıklığın etkisini azaltabilir. Olay yönetim sistemleri, pek çok değiĢik izleme/takip teknolojilerini kullanırlar. Genellikle otoyolu ve arter yönetim sistemlerinin kullandığı izleme sistemlerini paylaĢırlar.

Olay yönetimi, genellikle otoyol yönetimi tarafından sağlanan izleme, trafik kontrol stratejileri ve seyahat bilgi kaynaklarından faydalanmak için tamamen entegre edilmiĢ bir sistemdir. Trafik kazalarını, hasarlı araçları, enkazları, otoyol ve belli baĢlı anayollardaki diğer tekrarlanmayan akıĢ engellerini hızlı bir Ģekilde belirleyip, kaldırmak için organizasyon ve faaliyetler yapar. Bu sistemde yollar hızlı bir Ģekilde temizlenip normal akıĢ seviyesine getirilir. Bir yandan ilgili kuruluĢların ihtiyaç ve sorumlulukları karĢılanırken bir yandan da seyahat edenlerin moral bozuklukları ve gecikmeleri asgariye indirilir. Olay yönetim sistemi, otoyol yönetimi sisteminin teknik altyapısındaki tüm bileĢenlerden yararlanır (Yardım ve Akyıldız 2004, s.408).

Trafikte beklenmeyen olayların yönetimi ile ilgili çözümler: Ġzleme ve tespit, olay

yerine ulaĢım, yolcu ve sürücü bilgilendirme, yolun açılması ve kurtarma baĢlıkları altında incelenmiĢtir.

Tablo 3.8 : Trafikte Olay Yönetimi

3.1.1.7.1. İzleme ve Tespit

Karayolu dedektörleri ve sabit görüntü ya da tam hareketli video sağlayan kamera sistemleri içeren çeĢitli gözetim ve algılama teknolojileri olayların hızlı bir Ģekilde tesbit edilmesine yardımcı olabilir. Yol kenarı arama kulübeleri de olay yönetim sisteminin personeline olayları hızlı bir Ģekilde iletmede yardımcı olur (www.its.dot.gov EriĢim Tarihi: 11.05.2010).

3.1.1.7.2.Mobilizasyon ve Müdahale

Mobilizasyon ve müdahale yönetimi, otomatik araç konumu ve bilgisayar destekli sevk sistemlerinin yanı sıra müdahale ekiplerinin olay yerine hızlı geliĢine yardımcı olan yönlendirme sistemleri de içerebilir.

Müdahale yönlendirme sistemleri, müdahalecilerin olay yerine giden en hızlı ve güvenli güzergahı tespit etmesine yardımcı olur. GeliĢmiĢ sistemler, müdahalecilerin trafikten dolayı gecikme yaĢamasını önleyen mevcut trafik sıkıĢıklığı hakkında bilgileri de içerebilir.

Bazen ITS teknolojilerinin ortaya çıkmasından önce baĢlatılan hizmet devriyeleri, trafik yönetim sistemlerine dahil edilmektedir. Bu devriyeler genellikle, özel donanımlı araçlardan ve yolda kalmıĢ sürücülere yardım edebilen, küçük olayların tahliyesine yardımcı olan ve önemli olay yerlerinin etrafındaki trafiğin güvenli yönetimine destek veren eğitimli personelden oluĢmaktadır (www.its.dot.gov EriĢim Tarihi: 11.05.2010)

3.1.1.7.3. Bilgi Dağıtımı

Bilgi dağıtım sistemleri, yolcuların karayolu üzerindeki olay yerlerinin etrafında güvenli olarak seyahat etmesine yardımcı olur. Olay yönetimi personeli olay ile ilgili bilgiyi doğrudan verebilir.

ITS iĢleten organizasyonlar, yol kullanıcıları ile devam eden olaylarla ilgili bilgiyi, dinamik mesaj sinyalleri veya otoyol danıĢma radyosu vasıtasıyla paylaĢabilmektedir. ITS operatörleri, yolcu bilgilerini görüntüleme kabiliyeti olan araç içi cihazlara da bilgi gönderebilir.Arter ve otoyolu yönetim programları arasındaki koordinasyon, olay ile ilgili bilgi kullanılırlığını artırabilir (www.its.dot.gov EriĢim Tarihi: 11.05.2010).

3.1.1.7.4. Yol Açma ve Kurtarma

Olay yeri incelemesini hızlandıran ve sonraki analizler için gerekli bilgileri kaydeden çeĢitli teknolojiler bulunmaktadır. Geçici trafik kontrol cihazları, olaya müdahale edenlerin güvenliğini sağlamayı ve olay yeri çevresinde araçların güvenli seyahat etmesini mümkün kılar.

Olay yeri incelemesini hızlandıran ve sonraki analizler için gerekli bilgileri kaydeden çeĢitli teknolojiler bulunulmaktadır.

Video görüntüleme, olay yerlerinde veri toplamaya yardımcı olabilir ve ulaĢım hatlarının yeniden açılıĢını hızlandırabilir(www.its.dot.gov EriĢim Tarihi: 11.05.2010).

3.1.1.7.5. Trafikte Olay Yönetiminin Faydaları

ABD‟de yapılan bir araĢtırmaya göre;

Bu tip uygulamalar sonucu yollardaki tıkanıklık, kaza ve benzeri olayların çok daha kısa sürede tespit edilmesi ve giderilmesi sağlanmıĢ, ölümcül olayların önüne büyük oranda geçilmiĢtir. Bu sayede kurtarıcıların olay yerine 5-7 dakika daha erken varmaları sağlanmıĢtır. Aynı zamanda, yoğunluğun giderilmesi 8 dakika kadar daha çabuk yapılabilmektedir.

Kentiçi yollarda ölüm olayları % 10 oranında azaltılmıĢ, seyahat süresi %10 ile %42 oranında kısaltılabilmiĢtir.

Aynı araĢtırma bu gibi sistemlerin olmadığı yollarda bir kaza ya da sıkıĢıklık sonrası oluĢan ikinci tip kaza olması riskinin % 60 daha fazla olduğu bulunmuĢtur. Bu tip olayların olmasından sonra olay yerine yaklaĢanlara 2 dakika önceden bu durumun bildirilmesinin A.B.D. genelinde yılda 308 ölüm olayının önlenmesi anlamına geleceği bildirilmiĢtir (Adal 2001, s.7).

Maryland‟da Karayolu Koordine Aksiyon Yardım Timi‟nin bir çalıĢmasında, “olay yönetim sistemi”nin ortalama kaza kaldırma süresini 1999‟da %55, 2000‟de %57 azalttığını ortaya koymuĢtur. Minnesota, Colorado ve Indiana‟da trafikteki gecikmeleri azaltıcı sistemler, yıllık 1,2 ila 1,8 milyon dolarlık tasarruf ortaya koymuĢlardır. Sürücülere yardım eden devriyeler, olay yönetimi sistemlerinin önemli bir parçası olup, halk tarafından çok iyi karĢılanmıĢlardır. Virginia UlaĢım Departmanı (VDOT),

Güvenlik Devriye Hizmeti (Safety Service Patrol) için sürücülerden gelen yüzlerce teĢekkür mektubunu yayınlamıĢtır (Akın 2004, s.14).

3.1.1.7.6. Uygulama Açısından Avantajlar

Ülkemizde hâlihazırda polis otolarına yerleĢtirilen tablet bilgisayarlar, bu sistemin pilot uygulamasında hemen kullanıma hazır durumdadır. Bu sistemin kurulumu, diğer pek çok sisteme göre oldukça ucuzdur (Akın 2004, s.14).

3.1.1.7.7. Uygulama Açısından Dezavantajlar

Pek çok ilin karayolu ağının dijital ortamda henüz hazır olmaması, bilgisayar ekipmanlı acil yardım ve polis devriye araçlarının sayısını arttırma maliyeti, bilgisayar ve haberleĢme ekipmanlarını kullanabilecek personel ihtiyacı ve kurumlar arası iĢbirliği yapılması (Akın 2004, s.14).