Veri Toplama Araçları

Toplanmış değerler ham bilgi halindeyken belirli işlem ve analizlere tabi tutulduktan sonra anlamlı hale getirilir ve böylece veri oluşur. Veriler, birincil veriler ve ikincil veriler olarak iki şekilde sınıflandırılırlar. Birincil veriler, hali hazırda mevcut olmayıp, araştırmacının bizzat kendisi tarafından topladığı verilerdir. İkincil verilerse, kişi ya da resmi ve özel kurumlardan, basından, istatistik kurumlarından, raporlardan, kayıt defterleri gibi çeşitli kaynaklardan elde edilen ve analiz için hazır durumda olan tüm ham veriler olarak ifade edilebilir (Padem vd. , 2012: 61). Bu araştırmada birincil kaynak kullanımı tercih edilmiştir. Birincil kaynak kullanımında yaygın olarak kullanılan üç veri toplama yöntemi anket, gözlem ve mülakattır (Altunışık vd. , 2012: 80). Çalışmada bu veri toplama yöntemlerinden anket tekniği kullanılmıştır. Anket tekniğinin tercih edilmesinin sebepleri aşağıdaki gibi ifade edilebilir (Mesci, 2014: 83):

 En ekonomik veri toplama aracı olması,

 Verilere daha hızlı ve etkin bir şekilde ulaşmaya olanak tanıması

 Daha çok kitleye ulaşıldığından bulguların güvenilirlik ve geçerliliğini artırması

 Hazırlanan ölçme aracıyla tek seferde daha fazla veri toplanabilmesi,  Bireylerin algılarına, davranışlarına, kişisel özelliklerine ve düşüncelerine

kolayca ulaşılmasıdır.

Anket, araştırmanın amacına uygun olarak belirlenen araştırma sorularına yanıt bulabilmek için belli bir sistem dâhilinde gerekli verileri toplamak üzere geliştirilir ve anket ile amaçlanan tolere edilebilir ve tamamlanabilir özel veriler elde etmektir (Padem vd. , 2012: 68). Araştırmada bu verilere ulaşabilmek için araştırmanın modeli ve amacına uygun olarak anket formu dizayn edilmiş ve anket soruları oluşturulmuştur. Anket soruları, hem araştırmacının literatür taraması sonucunda edindiği bilgiler, hem de bu konuda diğer araştırmacıların yaptığı çalışmalardan yararlanılarak oluşturulmuştur. Bu kapsamda Sezgin (2014), Arslan Han (2015) ve Öztürk (2013)‟ün tez çalışmalarında kullanmak üzere oluşturdukları anket formlarındaki sorulardan esinlenerek ankette yer verilen bazı ifadeler olmuştur.

Bir anketin başarısını belirleyen etkenlerin başında anket sorularının düzenlenmesi, anketin yapısı ve pilot uygulamanın yapılması gelmektedir. Bundan dolayı soruların şekli ve sıralanışı önem arz etmektedir (Altunışık vd. , 2012: 86). Ankette yer alacak sorular hazırlanırken soruların kısa ve öz bir biçimde net olmasına, tek bir amaca yönelik olmasına, kişisel herhangi bir bilgi istenmemesine ve gizliliğe dikkat edilmesine, cevap kategorilerinin minimum düzeyde tutulmasına dikkat edilmesi gerekmektedir. Eğer kişisel bilgiler istenilecek ise bu tür sorulara anket formunun son bölümünde yer verilmesinde yararlı olacaktır (Padem vd. , 2012: 74). Bu araştırma kapsamında anket formunda yer alan sorular ve ifadeler sade bir dille, doğru ifadelerle ve katılımcıların nitelikleriyle örtüşen bir üslup kullanılarak belli bir kesim ya da grubu incitecek ifadelerden uzak ve istatistiksel analizlere cevap verebilecek biçimde (Altunışık vd. , 2012: 91) oluşturulmuştur. Katılımcılar anket formunda gerekli kodlamaları nasıl yapmaları gerektiği ve sorulara nasıl cevap verecekleri konusunda kısa bilgilendirmelerle yönlendirmişlerdir.

Anket formu geliştirilirken öne çıkarılan temel unsur anket formunun içeriğidir (Mesci, 2014: 87). Söz konusu araştırmada anket formunda içeriği oluşturan konular iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm altında KOBİ‟lerin kurumsal yönetim hakkındaki bilgileri ve kurumsal yönetimi ne derecede uyguladıklarını ölçmek amacı ile kurumsal yönetim ile ilgili aşamalar 30 adet önerme şeklinde oluşturularak yetkililere sunulmuştur. Burada ölçme amaçlandığından öncelikle ankette kullanılacak ölçek belirlenmiştir. Ölçme, daha önceden belirlenmiş olan belirli kurallara göre kişi ya da nesnelerin özelliklerine sayılar ya da semboller atfetmektir. Ölçekler ise, deneklerin belli veriler dikkate alınarak sınıflandırıldıkları araç ya da mekanizmalar olarak ifade edilmektedir (Altunışık vd. , 2012: 111-118). Araştırmalarda istatistiksel analizler yapabilmek için en yaygın şekilde kullanılan dört ölçek türü vardır. Bunlar sınıflama, sıralama, aralık ve oran ölçekleridir (Mesci, 2014: 86). Bu araştırmada ölçek türlerinden aralık ölçeği ve sınıflama ölçeği kullanılmıştır. Aralık ölçeği ile anket formunun birinci bölümünde 30 adet önerme şeklinde yer verilen, kurumsal yönetime ilişkin uygulamaların KOBİ‟ler tarafından ne sıklıkla gerçekleştirilebildiğinin ölçülmesi amaçlanmıştır. Bu noktada ölçek kapsamında KOBİ‟lerin kurumsal yönetim

uygulamalarına ilişkin davranışlarının sergilenme sıklığını ölçmeye yönelik olarak sıklık sorgulayan ölçek formatı geliştirilmiş ve “hiçbir zaman”, “nadiren”, “bazen”, “sık sık”, “her zaman” yanıtları kullanılmıştır. Katılımcı KOBİ‟lerden bu seçeneklerden kendileri için uygun olan yanıtın işaretlenmesi istenmiştir. Sınıflama ölçeği ile anket formunun ikinci bölümünde elde edilmek istenen verilere ulaşılması hedeflenmiştir. Bu ölçek araştırmaya katılan KOBİ yetkilisi konumundaki katılımcıların demografik özellikleri ile KOBİ‟lerin özelliklerine ait verileri toplayabilmek için kullanılmıştır.

Anket formunun ikinci bölümünde 10 adet demografik soruya yer verilmiştir. Bu sorular ile ilgili katılımcıların demografik özellikleri ve KOBİ‟lerin bazı niteliksel özelliklerinin kurumsal yönetim uygulamaları üzerindeki etkisi ölçülmek istenmiştir. Anket soruları genelde katılımcı tarafından verilecek yanıtın esnekliğine bağlı olarak açık uçlu ve kapalı uçlu sorular olarak iki şekilde (Padem vd. , 2012: 76) oluşturulmuştur. Bu bölümde KOBİ sahip ve yöneticilerinin yaş, cinsiyet, eğitim durumu, işletmedeki pozisyonu gibi demografik özelliklerine ve işletmenin hukuki yapısı, çalışan sayısı, sektörü, faaliyet süresi gibi işletmenin niteliksel özelliklerine yönelik hazırlanan kapalı uçlu ve kısmen kapalı uçlu sorulara yer verilmiştir. Bu soruların yanıtları araştırmacı tarafından kategoriler halinde belirlenerek verilmiştir. Dolayısıyla kapalı uçlu sorulara katılımcılardan kendilerine en uygun cevabı yani kategoriyi seçerek ilgili kodlamaları yapmaları istenmiştir. Kısmen kapalı uçlu 2 adet soru bulunmakta ve bu sorularda araştırmacı tarafından verilen cevaplar arasında katılımcının aradığı yanıtın olmaması durumunda “diğer” olarak belirtilen cevabın karşısına yanıtlarını yazmaları için boşluk bırakılmıştır. Ayrıca bu bölümde katılımcılara “Size göre Kurumsal Yönetim nedir ve neyi ifade etmektedir?” şeklinde açık uçlu ve görüşe dayalı bir soru yöneltilerek bu konudaki görüşlerini kısaca ifade ederek yazabilecekleri bir alan ayrılmıştır. Bu bölümde yer alan sorulara katılımcıların nasıl yanıt vermeleri istendiği de kısa bir cümle ile açıklanmıştır.

Anketin şekli, soru tiplerinin belirlenmesi, kullanılacak soruların araştırma amacına uygun olarak belirlenmesi, ankette kullanılan ifade biçimleri ve kullanılacak ölçek belirlendikten sonra anketi yanıtlayacak olan KOBİ sahip ya da yöneticilerinin anketin ne amaçla yapıldığını anlamaları ve sorulara sağlıklı yanıtlar verebilmelerini

sağlamak için anketin amacı açık ve net bir şekilde belirtilmiştir. Şöyle ki anketin amacı KOBİ‟lerin kurumsal yönetim hakkındaki bilgileri ve kurumsal yönetimi ne derece de uygulayabildiklerini ortaya çıkarmak olarak belirlenmiş ve ifade edilmiştir. Katılımcıların verecekleri yanıtların, hiçbir kişi ya da kurumla paylaşılmayacağı ve akademik araştırma dışında bu verilerin kesinlikle başka bir yerde kullanılmayacağına dair güvence verilmiştir. Ayrıca bu ankete zaman ayırarak katıldıkları ve araştırmaya katkı sağladıkları için kendilerine teşekkür edilmiş ve herhangi bir durumda kolaylıkla araştırmacı ile iletişime geçebilmeleri için araştırmacının adı soyadı ve iletişim bilgileri anket formuna eklenmiştir. Veri toplama yöntemi olarak tercih edilen anket formuna son şekli verilmeden önce anketin geçerliliği için kurumsal yönetim alanında uzman akademisyenlerin görüşleri alınarak ankette yer alan ifade ve sorular ile anketin yapısı ve görünümünün araştırma amacına uygun olup olmadığı değerlendirilerek, gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Ayrıca Düzce‟de faaliyette olan 62 adet KOBİ ile pilot uygulama yapılmış ve sonrasında anketler, verileri kodlama önergesi doğrultusunda kodlanarak SPSS 22.00 programında değerlendirilerek anketin güvenilirlik çalışması yapılmıştır. Anketin güvenilirliği Cronbach's Alpha katsayısı ile hesaplanmış ve Alpha katsayısı 0,934 olarak bulunmuştur. Bu değer ölçeğimizin yüksek derecede güvenilir olduğunu göstermiştir. Anket pilot uygulama yapılıp gerekli düzeltmeler ve değişiklikler tamamlandıktan sonra hedef gruba uygulanmıştır.