Araştırmada belirlenen amacına ulaşması için gerekli olan veriler, ”Kişisel Bilgi Formu”, Aşkar ve Akkoyunlu‟nun geliştirdiği (1993) “Kolb Öğrenme Stilleri Envanteri” ve Sezgin Selçuk‟un geliştirdiği (2004) “Fizik Dersine Yönelik Tutum Ölçeği” olmak üzere üç bölümden oluşan veri toplama aracı ile toplanmıştır.
3.3.1.KiĢisel Bilgi Formu
Araştırma örneklemine giren Buca Eğitim Fakültesi ilköğretim matematik öğretmenliği 2. Sınıf öğrencilerini tanımayı sağlayacak ve öğrenme stilleri ve fizik dersine yönelik tutumları ile ilişkilendirilecek bilgileri elde etmeye yarayan sorular bu ankette yer almaktadır.Bu kapsamda , kişisel bilgi anketinde öğrencilerin öğrenim gördükleri bölümlerine,cinsiyetlerine, sınıf ve şubelerine, mezun oldukları lise türüne ilişkin toplam dört madde bulunmaktadır.
3.3.2. Öğrenme Stilleri Envanteri
Bu araştırma sırasında öğrencilerin öğrenme stillerini belirlemek için Kolb (1985) tarafından geliştirilen, Aşkar ve Akkoyunlu (1993) tarafından Türkçeye uyarlanarak geçerliliği ve güvenilirlik çalışması yapılan “Kolb Öğrenme Stili Envanteri” kullanılmıştır.
Öğrenme Stili Envanteri‟nin (ÖSE) orijinali 1976 yılında Kolb tarafından geliştirilen, her birinde dört madde bulunan dokuz sorudan oluşan bir ankettir. Bu anket iki boyutu ölçer. Birincisi, Soyut Kavramsallaştırma-Somut Deneyimler; İkincisi, Yaşantısal Gözlem-Aktif Deneyimler (Riding ve Rayner, 1998). 216 946
Öğrenme Stilleri Envanteri‟ndeki 12 maddenin her birinde dört ifade bulunmaktadır. Bu ifadelerden birincisi somut yaşantı yeteneğine (SY), ikincisi yansıtıcı gözlem yeteneğine (YG), üçüncüsü soyut kavramsallaştırma yeteneğine (SK), dördüncüsü aktif yaşantı yeteneğine (AY) ilişkin ifadelerdir. Öğrencilerin her bir ifadeye verdiği puanlar sonucu, her bir ifade için 12 ile 48 arasında puan elde
edilir.12 maddenin toplam somut yaşantı (SY) puanı, yansıtıcı gözlem (YG) puanı, soyut kavramsallaştırma (SK) puanı ve aktif yaşantı (AY) puanı belirlendikten sonra birleştirilmiş puanlar Aktif-Yansıtıcı (AY-YG) ve Soyut-Somut (SK-SY) şeklinde elde edilir. Aktif-yaşantı (AY-YG) ve Soyut-Somut (SK-SY) birleştirilmiş puanları da -36 ile +36 arasında değişir. Soyut-Somut (SK-SY) da elde edilen pozitif puan; öğrenmenin aktif, negatif puan ise öğrenmenin yansıtıcı olduğunu gösterir. Birleştirilmiş puanların elde edilmesiyle (SK-SY, AY-YG) şekilde gösterilen diagramda iki puanın kesiştiği nokta bireye en uygun olan öğrenme stilini belirlemektedir(Aşkar ve Akkoyunlu,1993: 37- 41).
Bu ölçek her bir ögrenme stilinin tanımlayan 12 maddeden oluşur. Her bir madde dört öğrenme seklinin Somut Yaşantı (SY-Hissederek), Yansıtıcı Gözlem (YG-İzleyerek), Soyut Kavramsallaştırma (SK-Düşünerek) ve Aktif Deneyimler (AD-Yaparak) gösteren 4 cümle içerir. (Kolb, 1985; Akt: Kılıç, 2002). Envanterdeki maddelerden bazıları aşağıda örnek olarak verilmiştir.
Örnek 1: Örnek 2: En iyi, En iyi,
Duygularımla duygularıma dayandığım zaman İzleyerek gözlemlerime dayandığım zaman Düşünerek fikirlerime dayandığım zaman Yaparak öğrendiklerimi uyguladığım zaman ... ögrenirim. …ögrenirim.
Kolb tarafından geliştirilen “Kolb Öğrenme Stili Envanteri”nin dört temel öğrenme stilinden elde edilen puanların Cronbach Alpha (n=268) ile hesaplanan güvenirlik katsayıları aşağıdaki gibidir (Aşkar ve Akkoyunlu, 1993: 39).
Öğrenme Stilleri
Güvenilirlik Katsayıları
Somut Yaşantı (SY) 0.82Yansıtıcı Gözlem (YG) 0.73 Soyut Kavramsallaştırma (SK) 0.83 Aktif Yaşantı (AY) 0.78 Soyut-Somut (SK-SY) 0.88 Aktif –Yansıtıcı (AY-YG) 0.81
ġekil 10
YaĢantısal Öğrenme Kuramı’na Göre Öğrenme Stillerinin Yer Aldığı Boyutlar
Aşkar ve Akkoyunlu (1993) tarafından Türkçe‟ye çevrilerek güvenirlik çalışması yapılmıştır. Hacettepe Üniversitesi- Eğitim Fakültesi Öğretmenlik sertifikası kurslarına katılan çeşitli alanlardan mezun 22-49 yaşları arasındaki 62 kadın, 41 erkek toplam 103 yetişkine uygulanmıştır. Uygulamaya alınan 103 öğrencinin %37‟si Fen Bilimleri,%52‟si Sosyal Bilimler ve %12‟si de Mühendislik bölümlerinden mezundur. Elde edilen verilere göre Aşkar ve Akkoyunlu‟nun dört temel öğrenme stilinden elde ettikleri puanların Cronbach Alpha (n=103) ile hesaplanan güvenirlik katsayıları aşağıdaki gibidir (Aşkar ve Akkoyunlu, 1993: 45).
Öğrenme Stilleri Güvenilirlik Katsayıları Somut Yaşantı (SY) 0.58 Yansıtıcı Gözlem (YG) 0.70 Soyut Kavramsallaştırma (SK) 0.71 Aktif Yaşantı (AY) 0.65 Soyut-Somut (SK-SY) 0.77 Aktif –Yansıtıcı (AY-YG) 0.76 P< .001
Güvenirlik çalışması sonuçlarına göre envanterin Türkiye‟de kullanılması için yeterli güvenirlikte olduğu görülmektedir.
3.3.3. Fizik Tutum Ölçeği
Bu ölçek öğrencilerin fizik dersine yönelik tutumlarını belirlemek amacıyla geliştirilmiştir.Ölçeği geliştirebilmek amacıyla ilgili alan yazın taraması yapılmıştır.Tutum cümlelerinin hazırlanması aşamasında Buca Eğitim Fakültesi,Fen Bilgisi; Matematik anabilim Dallarının 2. Sınıflarına devam eden ve daha önceden fizik dersini almış 120 öğrenciye “ Fizik dersi hakkındaki düşünceleriniz nelerdir?” sorusu yöneltilmiştir.Öğrencilerin bu soruyu kompozisyon şeklinde yazılı olarak yanıtlamaları sağlanmıştır.Öğrenci kompozisyonları incelenmiş ve bunlardan yararlanarak ön deneme formunda yer alabilecek bazı ölçek maddeleri elde edilmiştir.Alanyazın taramasından da yararlanarak “Fizik Dersine Yönelik Tutum Ölçeği” ön deneme formu hazırlanmaya çalışılmıştır.”Çok Uygun”, “Biraz
Uygun”,”Kararsızım”,”Uygun Değil”,”Hiç Uygun Değil” seçenekleri olan 52li likert tipi maddeler içeren form ,Dokuz eylül Üniversitesinde çalışmakta olan dört program geliştirme uzmanı ve fizik alanında uzman iki öğretim üyesi tarafından incelenmiştir.Uzman görüşleri doğrultusunda üzerinde gerekli değişiklikler yapılan ön deneme formu 60 kişilik bir öğrenci grubuna uygulanmış ve onların görüşleri de alınarak yeniden düzenlenmiştir.Toplam 40 maddeden oluşan ölçek,daha önceden fizik dersini almış Buca Eğitim Fakültesi, Kimya,Biyoloji,Sınıf Öğretmenliği 2.sınıf öğrencilerinden 379 kişiye uygulanmıştır. Maddelerin 22 si olumlu 18 i olumsuz tutum yansıtmaktadır. Olumlu ifadeli maddeler “Çok Uygun” seçeneğinden başlayarak 5,4,3,2,1 şeklinde puanlanırken olumsuz ifadeli maddeler 1,2,3,4,5 olarak puanlanmıştır. (Sezgin Selçuk, 2004)
Uygulama sonucu elde edilen verilen faktör analizi yapılış, madde ölçek korelasyonları ve Cronbach Alpha Güvenirlik Katsayıları hesaplanmıştır.Ölçekteki tüm maddelerin faktör yüklerinin 0.40 „ ın üzerinde olduğu ve bu maddelerin iki boyutta toplandığı görülmüştür. Toplam değişkenliğin % 53.4 „ ünü açıklamaktadır. Bu boyutlara verilen isimler sırasıyla şöyledir: “İlgi Duyma” ve “ Önem Verme”. ( Sezgin Selçuk, 2004)
Ölçeğe ve alt ölçeklerine ait madde sayıları ve Cronbach Alpha güvenirlik katsayıları tablo da verilmiştir. (Sezgin Selçuk, 2004))
Tablo7
FDYTÖ’ ne ĠliĢkin Güvenirlik ÇalıĢması Sonuçları
Alt Ölçekler Madde Sayısı Cronbach Alpha
1. Alt ölçek Ġlgi Duyma 25 0.96
2. Alt Ölçek Önem Verme 15 0.90
Bu ölçekten bir öğrencinin alabileceği en yüksek puan 200, en düşük puan ise 40 dır. FDYTÖ alt ölçeklerine ait tanımlar ve örnek maddeler tabloda sunulmuştur.( Sezgin Selçuk, 2004).
Tablo 8
FDYTÖ Alt ölçeklerine Ait Tanımlar Ve Örnek Maddeler
Alt Ölçekler Tanımlar Örnek Maddeler
İlgi Duyma Fizik dersine karşı ilgi duyma, sevme hoşlanma gibi duygusal ifadeleri içeren öğrenci düşünceleri
“Fizik ile ilgili her şeye ilgi duyarım”
“Ders saatlerinin dışında fizikle ilgilenmem”
Önem Verme Fizik dersini önemli ve gerekli bulma gibi ifadeleri içeren öğrenci düşünceleri
“Fizik dersini önemli buluyorum”
“Fiziğin öğrenilmesi gereken bir ders olduğunu düşünüyorum”