Veri Toplama Araçları

Bu araştırmada, nicel ve nitel veri toplama araçları bir arada kullanılmıştır. Nicel veri toplama araçları olarak “Vücudumuzdaki Sistemler Ünitesi Başarı Testi (VSÜBT)” ve “Grup Çalışması Gözlem Formu (GÇGF)”, nitel veri toplama aracı olarak ise “Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu (YYGF)” kullanılmıştır. Bu veri toplama araçlarıyla ilgili ayrıntılı bilgiler aşağıda verilmiştir.

3.3.1. Vücudumuzdaki Sistemler Ünitesi Başarı Testi (VSÜBT)

Araştırmacı tarafından üç boyutlu yazıcı teknolojisiyle geliştirilen etkinlikler ile desteklenerek işlenen derslerin öğrencilerin akademik başarılarına olan etkisini belirlemek amacıyla 22 sorudan oluşan ve dört cevap seçeneği bulunan çoktan seçmeli bir başarı testi geliştirilmiştir. Başlangıçta bir kısmı önceki yıllarda MEB tarafından yapılan sınavlardan, bir kısmı MEB onaylı yardımcı ders kitaplarından ve bir kısmı da araştırmacı tarafından geliştirilen toplamda 40 maddelik bir soru havuzu oluşturulmuştur. Bu sorular oluşturulurken vücudumuzdaki sistemler ünitesi kazanımları incelenmiş ve Tablo 3.3’te gösterilen kazanımlar dikkate alınarak başarı testi oluşturulmuştur. Bu ünitede öğrencilerin; destek ve hareket, sindirim, dolaşım, solunum ve boşaltım sistemlerine ait yapı ve organlara ilişkin bilgi ve beceriler kazanmaları amaçlanmaktadır (MEB, 2018).

Tablo 3.3. Vücudumuzdaki sistemler ünitesi konu ve kazanımları

Tablo 3.3’te gösterilen ünite kazanımları dikkate alınarak başlangıçta 40 adet çoktan seçmeli sorular hazırlanmıştır. Sorular hazırlanırken her bir sorunun kazanımlarla ilgili olmasına dikkat edilmiş ve nihai olarak 22 sorudan oluşan başarı testindeki hangi sorunun hangi kazanım ya da kazanımlarla ilgili olduğu Tablo 3.4’te verilmiştir.

Tablo 3.4. Başarı testi soru maddelerine ait kazanımlar

Soru No İlgili Kazanım No

1 3.1 2 4.1 3 2.1, 2.2 4 2.1 5 4.1 6 2.2, 2.3 7 3.2 8 4.1

Konu Başlıkları Kazanımlar

1. Destek ve Hareket Sistemi 1.1. Destek ve hareket sistemine ait yapıları örneklerle açıklar

2. Sindirim Sistemi

2.1 Sindirim sistemini oluşturan yapı ve organların görevlerini modeller kullanarak açıklar.

2.2. Besinlerin kana geçebilmesi için fiziksel (mekanik) ve kimyasal sindirime uğraması gerektiği çıkarımını yapar.

2.3. Sindirime yardımcı organların görevlerini açıklar

3. Dolaşım Sistemi

3.1. Dolaşım sistemini oluşturan yapı ve organların görevlerini model kullanarak açıklar 3.2. Büyük ve küçük kan dolaşımını şema üzerinde inceleyerek bunların görevlerini açıklar.

3.3. Kanın yapısını ve görevlerini tanımlar. 3.4. Kan grupları arasındaki kan alışverişini ifade eder.

3.5. Kan bağışının toplum açısından önemini değerlendirir.

4. Solunum Sistemi 4.1. Solunum sistemini oluşturan yapı ve organların görevlerini modeller kullanarak açıklar.

5. Boşaltım Sistemi 5.1. Boşaltım sistemini oluşturan yapı ve organları model üzerinde göstererek görevlerini özetler.

Tablo 3.4’ün devamı 9 1.1 10 2.2, 2.3 11 1.1 12 3.4 13 4.1 14 3.3 15 3.3 16 3.3, 3.4 17 4.1 18 5.1 19 3.1 20 4.1 21 3.5 22 4.1

VSÜBT’ne ait 11 adet kazanım vardır. Tablo 3.4 incelendiğinde hazırlanmış olan başarı testindeki her bir soru en az bir kazanım içermektedir. 3., 6., 10. ve 16. sorular iki kazanım içermektedir.

Uzman görüşü alınması özellikle ölçek ve başarı testi geliştirilirken başvurulması gereken önemli adımlardan bir tanesidir. Benzer maddeler, amacına hizmet etmeyen maddeler ve düzeltilmesi gereken maddeler belirlendikten sonra pilot uygulama aşamasına geçilmiş ve mevcut başarı testinin ön uygulamaları yapılmıştır (Yıldırım ve Şimşek, 2011). Ön uygulamalar sonucu elde edilen veriler SPSS programı yardımıyla incelenmiş, madde güçlük ve madde ayırt edicilik değerleri belirlendikten sonra söz konusu maddeler yeniden uzman görüşüne sunularak nihai halini almıştır. Bu şekilde geliştirilen başarı testinin hem kapsam geçerliği hem de görünüş geçerliği sağlanmıştır (McMillan ve Schumacher, 2006).

Güvenirlik, bireylerin test maddelerine verdikleri cevaplar arasındaki tutarlılık olarak tanımlanabilir. Güvenirlik, testin ölçmek istediği özelliği ne derece doğru ölçtüğü ile ilgilidir (Büyüköztürk, 2004; Can, 2018). Güvenirlik tahmini sonucunda 0,00 ile 1,00 arasında bir korelasyon elde edilir. Korelasyonun 1,00’a yakın olması testin güvenirliğinin yüksek olduğu anlamına gelir. Güvenirliği kestirmek için çeşitli yollar vardır. Birden fazla uygulamaya gerek kalmadan, ölçme aracıyla yapılan tek ölçümün kendi içinde ne kadar tutarlı olduğuna karar vermek için Cronbach’s Alpha

değerine bakılabilir (Özçelik, 1989; Can, 2018). Başarı testinin güvenirlik çalışmasını yapmak için Kastamonu merkezde yer alan ve çalışma grubuna dahil olmayan 200 yedinci sınıf öğrencilerine uygulaması yapılmıştır. VSÜBT’nin ön uygulamasında yer alan her bir maddenin analiz sonuçları Tablo 3.5’te sunulmuştur.

Tablo 3.5. VSÜBT ön uygulamadan elde edilen madde analizi sonuçları

Soru No Düzeltilmiş Madde-Toplam

Korelasyonu Cronbach's Alpha 1 ,248 ,833 2 ,344 ,830 3 ,518 ,822 4 ,479 ,824 5 ,434 ,826 6 ,314 ,831 7 ,496 ,823 8 ,468 ,824 9 ,385 ,828 10 ,445 ,825 11 ,400 ,827 12 ,259 ,832 13 ,244 ,834 14 ,389 ,828 15 ,261 ,834 16 ,282 ,833 17 ,365 ,829 18 ,478 ,824 19 ,526 ,821 20 ,399 ,827 21 ,515 ,822 22 ,420 ,826

Başarı testinin güvenirlik analizi incelendiğinde, Cronbach’s Alpha değeri 0,83 olarak bulunmuştur. Standart sapmalar 0,60 değerinden küçüktür. Bu da istenilen aralıklardadır. Ayrıca Tablo 3.5’e bakıldığında, madde toplam korelasyon değerleri 0,20’nin üzerinde dir. Bu değerler alanyazında yapılan çalışmalarda kabul edilebilir bir değer olarak görülmektedir (Tabachnick ve Fidell, 2007; Ekiz, 2008; Franenkel, Wallen ve Hyun, 2011).

Söz konusu başarı testi için uygulanan adımlar incelendiğinde gerek güvenirlik gerekse de geçerlik konusunda yeterli düzeyde bulunduğu ve amacına hizmet etme

derecesine sahip bir başarı testinin geliştirildiği ifade edilebilir. Araştırmada, 22 sorudan oluşan Vücudumuzdaki Sistemler Ünitesi Başarı Testi (VSÜBT)’nin nihai test olarak kullanılmasına karar verilmiştir (EK-2).

3.3.2. Grup Çalışması Gözlem Formu (GÇGF)

Araştırmada, deney grubunda bulunan öğrencilerin altı hafta boyunca yapmış oldukları etkinlikleri değerlendirmek için Doğanay (2018) tarafından geliştirilen Grup Çalışması Gözlem Formu (GÇGF) kullanılmıştır. Deney grubunda bulunan öğrenciler etkinliğe göre bireysel veya gruplar halinde uygulamalara katılmışlar ve her hafta uygulama bitiminde araştırmacı tarafından değerlendirilmişlerdir. Bu süreç, ilk haftadan son haftaya kadar gözlenmiş ve gelişim süreçleri adım adım takip edilmiştir. Gözlem formunun kullanılmasının bir diğer avantajı ise araştırmacıya süreci geniş bir yelpazede inceleme ve değerlendirme fırsatı sunmasıdır. Gözlem formu yardımıyla öğrencilerin tasarım, uygulama, çizim vb. birçok aşaması daha önceden belirlenen yetkinlikler doğrultusunda gözlemlenmiş ve altıncı hafta sonunda geldikleri nokta, başarı puanları yardımıyla belirlenmiştir. GÇGF, 20 adet maddeden oluşmakta ve değerlendirme puanı 1’den 5’e kadardır (EK-3).

3.3.3. Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu (YYGF)

Yarı yapılandırılmış görüşme formları nitel çalışmalarda sıklıkla tercih edilen veri toplama araçlarıdır (Çepni, 2014). Araştırmacıya oldukça kolaylık sağlayan ve esneklik yapabilme fırsatı sunan yarı yapılandırılmış görüşme formu diğer görüşme formlarına göre daha kullanılışlıdır. Çünkü araştırmacı zaman zaman sürece müdahale etmek isteyebilir ve çalışmayı bu doğrultuda yönlendirebilir (Yıldırım ve Şimşek, 2011).

Bu çalışmada öğrencilerin üç boyutlu yazıcılar ile tasarlanan etkinlikler hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi amacıyla yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşmeler, toplanan nicel verileri desteklemek ve üç boyutlu yazıcı teknolojisi ve geliştirilen etkinlikler hakkında öğrenci görüşlerini tespit etmek amaçlı yapılmıştır. Görüşmeye katılan öğrenciler gönüllülük esasına göre belirlenmiş ve verdikleri cevaplarda samimi oldukları kabul edilmiştir.

Yarı yapılandırılmış görüşme formunda toplam altı soru bulunmaktadır. Öğrencilerin sınıf düzeyi ve konuşma becerileri de dikkate alınarak bu görüşme formlarının yazılı olarak doldurulması istenilmiş ve elde edilen veriler yazılı olarak alınmıştır. Öğrenciler seçilirken, başarı son-test puan ortalamalarına bakılmış ve düşük-orta- yüksek puan ortalamalarına sahip 3’er öğrenci olmak üzere toplam 9 öğrenci ile görüşmeler yapılmıştır.

Araştırmada kullanılan yarı yapılandırılmış görüşme formunun hazırlık aşaması incelendiğinde ilk olarak 10 maddelik bir soru havuzu oluşturulmuştur. Yarı yapılandırılmış görüşme soruları hazırlanırken araştırma problemi ile ilgili tüm boyutların kapsanmasına dikkate edilmiştir (Yıldırım ve Şimşek, 2011). Hazırlanan bu sorular bir alan uzmanına ve iki fen bilimleri öğretmenine gösterilmiştir. Uzman ve öğretmenlerin önerileri doğrultusunda süre ve soruların anlaşılırlığı bakımından gerekli düzenlemeler yapılmış ve 10 sorudan 6 soruya düşürülmüştür (EK-4). Görüşme formu, esas uygulamadan önce araştırmaya dahil olmayan 3 öğrenciye uygulanmış, toplamda uygulanması gereken süre ve sorulan soruların anlaşılırlığı hakkında fikir edinilmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşme formu, deney grubundan gönüllülük esasına dayanarak 9 öğrenciye 30 dakika süreyle uygulanmıştır.

Öğrencilerden yazılı olarak elde edilen veriler, araştırmacı ve alanında uzman doktorasını yapmış bir kişi tarafından ayrı ayrı kodlanmış ve güvenirliği belirlemek için kodlayıcılar arası uyum yüzdesine bakılmıştır. Bu değerin hesaplanmasında Miles ve Huberman (1994)’ün verilerin analizi başlığı altında verilmiş olan formülü kullanılmıştır.