Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 2013 yılında, Ġlköğretim Kurumları (Ġlkokul ve Ortaokul) Gsd (1-8. Sınıflar) Öğretim Programı değiĢtirilmiĢ, 2017 ve 2018 yıllarında güncellenmiĢ, 2018-2019 eğitim öğretim yılından itibaren tüm sınıf düzeylerinde uygulanmasına karar verilmiĢtir (Tebliğler Dergisi, 2013-2017-2018). Güncellenen Gsd öğretim programı doğrultusunda nasıl ders planı hazırlanacağı ve uygulanacağı araĢtırmacı tarafından problem olarak tespit edilmiĢtir. “Görsel Sanatlar (1-8) Öğretim Programına göre hazırlanan ders planlarının uygulama yönünden değerlendirilmesi” problem cümlesi olarak belirlenmiĢtir. AraĢtırmanın modeli, nitel ve yarı deneysel olarak planlanmıĢtır. AraĢtırmada, her bir ders planının öğretmen ve öğrenciler tarafından değerlendirildiği “Uzman GörüĢme Formu” (EK-6) ve “Öğrenci Yansıtma Formu” (EK-7) kullanılmıĢtır. Formlar üzerinden verilerin elde edilmesinde, içerik analizi kullanılmıĢtır. AraĢtırma verilerin toplanmasında görüĢme türlerinden yarı yapılandırılmıĢ düzey kullanılmıĢtır. Bir önceki yüzyıl ve yaĢadığımız yüzyılın sosyal bilimler alanında yapılan araĢtırmalarında kullanılan en etkili veri toplama aracının görüĢme yöntemi olduğu anlaĢılmıĢtır. Nitel araĢtırmada en sık kullanılan veri toplama aracı “görüĢme” olarak karĢımıza çıkmaktadır. GörüĢme yöntemi türlerinden olan görüĢme formu yaklaĢımı, görüĢmenin yapıldığı sırada cevap aranan soruların veya konuların listesinden ibarettir. Ayrıca, araĢtırma problemi ile ilgili tüm yönlerin ve yöneltilen soruların kapsayıcı olmasını sağlamaya yönelik bir yöntemdir (Yıldırım ve ġimĢek, 2016, s. 130-132). Bu aĢamada güncellenen Gsd öğretim programına göre disiplin temelli ve disiplinler arası yöntemler dikkate alınarak ders planları oluĢturulmuĢtur. ÇalıĢmada, Gsd Öğretim Programında yapılan değiĢikler ve güncellemeler doğrultusunda hazırlanan ders planlarının uygulanarak uzman ve öğrenci görüĢlerine sunulması, elde edilen görüĢlerin değerlendirilmesi, varsa tespit edilen
38
problemlerin ortaya konulması ve çözüm önerileri amaçlanmıĢ, uzman olarak görsel sanatlar ve sınıf öğretmenleri, öğrenciler temel veri kaynağı olarak belirlenmiĢtir. AraĢtırmanın süreci aĢağıda ġekil 3. 1‟de verilmiĢtir.
Şekil 3. 1 AraĢtırma sürecinin aĢamaları
Veri araçları olan “Uzman GörüĢme Formu ve “Öğrenci Yansıtma Formu” araĢtırmacı tarafından hazırlanarak uzman görüĢlerine sunulmuĢ, yapılan düzeltmelerden sonra kullanılmıĢtır.
AraĢtırmada:
1. Alt Problem Olan, “Görsel Sanatlar (1-8) Öğretim Programına Göre Hazırlanan Ders Palanlarının Uygulanmasına ĠliĢkin Uzman GörüĢleri Nelerdir?” Sorusu Ġçin “Uzman GörüĢme Formu” ndan,
2. Alt problem olan, “Görsel Sanatlar (1-8) Öğretim Programına Göre Hazırlanan Ders Palanlarının Uygulanma Sürecine ĠliĢkin Öğrenci GörüĢleri Nelerdir?” sorusu için “Öğrenci Yansıtma Formu” ndan yararlanılmıĢtır (ġekil 3. 2).
Öğretim Programının Ġncelenmesi ve Kaynak Taraması Literatür AraĢrırması Ders Planlarının ve Ölçme Araçlarının Hazırlanması Ders Planlarının Uygulanması ve Verilerin Toplanması Verilerin Düzenlenmesi ve Yazılı Ortama Aktarılması Bulgular TartıĢma, Sonuç ve Öneriler
39 P roblem C üml es i Gsd Öğretim Programına Göre Hazırlanan Ders
Planlarının Uygulama Yönünden Sonuçları Nelerdir? Ve ri Ar aç lar ı Uzman GörüĢme Formu Öğrenci Yansıtma Formu Alt Problemler Görsel sanatlar (1-8) Öğretim
Programına
Göre Hazırlanan Ders Planlarının Uygulanmasına ĠliĢkin Uzman
GörüĢleri Nelerdir?
X
Görsel sanatlar (1-8) Öğretim
Programına
Göre Hazırlanan Ders Planlarının
Uygulanmasına ĠliĢkin Öğrenci GörüĢleri Nelerdir?
X
Şekil 3. 2 Problem cümleleri ve sorulara veri sağlayan araçlar
Uzman görüĢme formunun hazırlanmasında 2017 ve 2018 yıllarında güncellenen MEB, Gsd (1-8) Öğretim Programından faydalanılmıĢtır. Görsel sanatlar ve Türkçe alanında uzmanlara sunularak formlarında yer alan soruların açık, anlaĢılır ve araĢtırmanın kapsamına, uygunluğu yönünden yapılan öneriler doğrultusunda, düzeltmeler yapılmıĢtır.
Uzman görüĢme ve öğrenci yansıtma verileri kullanılarak farklı veriler elde etmek için bulgular ortaya konulmaya çalıĢılmıĢtır. Ders planlarının uygulanması, uzman ve öğrencilerin değerlendirme süreçleri, veri toplama bir plan dâhilinde yürütülmüĢ, analiz aĢaması dikkatli bir Ģekilde tamamlanmıĢtır.
3.3.1 Uzman Görüşme Formu
“Uzman GörüĢme Formu” araĢtırmanın birinci alt problemi olan “Görsel Sanatlar (1-8) Öğretim Programına Göre Hazırlanan Ders Palanlarının Uygulanmasına ĠliĢkin Uzman GörüĢleri Nelerdir?” sorusuna veri elde etmeye yönelik hazırlanmıĢtır. Açık uçlu yedi sorudan oluĢmaktadır. Soruların hazırlanmasında Görsel Sanatlar Öğretim Programının temel yapısı ve kazanımları dikkate alınmıĢtır.
Uzman Değerlendirme Formunda; hazırlanan ders planlarının öğrenciler yönüyle uygulanma süreci sorumluluk, motivasyon ve iç denetim açısından, disiplin temelli, disiplinler arası yönleriyle, süreçte öğrencilerin derse ilgi ve katılımları, ortaya
40
koydukların ürünler ve bu ürünler dikkate alındığında düĢünme becerileri ve belirtilmek istenen diğer görüĢlerin sorulduğu ifadeler yer almaktadır.
Ders planlarının uygulanıĢı sürecinde Uzmanlardan branĢı sınıf öğretmeni olanlar değerlendirmelerini ders planları, görseller, fotoğraflar, sunumlar ve öğrenci ürünleri üzerinde inceleme yaparak gerçekleĢtirmiĢlerdir. Görsel sanatlar öğretmenleri ise dersin iĢleniĢi sürecine katılmıĢlardır.
3.3.2 Öğrenci Yansıtma Formu
“Öğrenci Yansıtma Formu” araĢtırmada ikinci alt problem olan “Görsel Sanatlar (1-8) Öğretim Programına Göre Hazırlanan Ders Palanlarının Uygulanma Sürecine ĠliĢkin Öğrenci GörüĢleri Nelerdir?” sorusuna veri sağlamak için hazırlanmıĢtır. Açık uçlu beĢ soruyla, öğrencilerin iĢlenen dersten elde ettikleri kazanımların, hangi düzeyde olduğu ve baĢarısı üzerine sonuçların değerlendirileceği düĢünülmüĢtür.
Yansıtma formunda öğrencilere sorulan; iĢlenen Gsd‟nde sevdikleri ve sevmedikleri yönler, kendilerinin ve arkadaĢlarının derse katılım düzeyleri, diğer derslerle bağlantılı ders, ortaya konulan ürünler hakkındaki düĢünceler ve öğrencilerin diğer derslerinin sunulan Gsd gibi iĢlenmesinin istenip istenmediği sorularına cevap bulunması amaçlanmıĢtır.