İlçe Kaymakamı Engin UYSAL ile makamında görüşülmüştür. İlçenin tanıtımı ve turizm değerlerini öne çıkarmak adına çeşitli çalışmalar yapılması gerektiğini belirtmiştir. Kaymakamlık bünyesinde yapılan çalışma ile ilçenin tanıtımının yapıldığı, kitap bastırıldığı ve video hazırlandığı söylenmiş olup ilçe için kültür haritaları oluşturulmuştur.
Ajans desteklerinden kendisine genel olarak bahsedilmiştir. Kaymakamlık ve Ajansın ortak yapabileceği çalışmalar hakkında görüş alış verişinde bulunulmuştur.
Kaymakam bey tarafından kabak çekirdeğinin bölgede oldukça önemli olduğu yaklaşık 6.000 bin ton çekirdek üretimi olduğundan bahsedilmiştir. Kayseri Şeker Fabrikası tarafından laboratuvar kurulduğu, böylelikle bölgede üretim yapan çiftçilerin toprak analizlerinin kolaylıkla yapılmakta olduğu belirtilmiştir.
Yine Türkiye’de tek olan Kabak Çekirdeği Üreticileri Birliği’nin ilçede kurulduğu belirtilmiştir. Bölgede yapılan tarımın %50 si kabak çekirdeği üzerine yapılmaktadır. (Bölge Türkiye’deki kabak çekirdeğinin
%11’ini karşılamaktadır.) Geriye kalan % 50’lik dilim içerisinde de arpa, buğday, patates ve şeker pancarı bulunmaktadır. Kabak çekirdeğinin ve tepsi mantısının coğrafi işaretinin de alındığı beyan edilmiştir. Aynı zamanda bölgede Mersin bölgesinden bir girişimcinin 200 da arazide çilek fidesi yetiştirmekte olduğu da öğrenilmiştir. Ayrıca yine bir çiftçinin 200 da arazi üzerinde bodur elma yetiştiriciliğine başladığı belirtilmiştir.
TOMARZA İLÇESİ ZİYARET RAPORU
krom madenleri çıkarılmakta olduğu söylenmiştir.
Bölgede kabak çekirdeği borsası oluşturmak için de çalışmalar devam etmektedir.
İlçenin önemli turizm potansiyeline sahip olduğu anlaşılmaktadır. Başlıca eserler şu şekildedir;
- Surp Bogos-Betros Ermeni Kilisesi: Ermenilerin hala yaz aylarında hacı olmak için uğradığı başlıca Gregoryen kiliselerdendir. 1570 yılı yapımı olan kilisenin yapısı bozulmamış olmakla beraber restorasyona muhtaçtır. Bunun için Belediye Kültür ve Turizm Bakanlığı’na başvuruda bulunmuş ancak bir sonuç alamamıştır.
- Merkez Camii: Çarşı içinde yer alan camii II. Abdülhamit zamanında yapılmış olup yukarıda zikredilen kiliseye 250 m mesafededir. Camii tek büyük çokgen kubbeli olması hasebiyle Nadir Osmanlı mimari örneğini sergilemektedir. Camiinin durumu da çok fazla kötü olmasa da kötüye gitmemesi için restorasyon yapılması uygun olabilir.
- Yer Altı Şehirleri: Emiruşağı ve Dadaloğlu mahallelerinde Kapadokya benzeri yer altı şehirlerinin kalıntıları ortaya çıkmıştır. Yer altı şehirlerinin ortaya çıkarılması ve turizme kazandırılması gerekmektedir.
- Kaya Mezarları: Roma dönemine ait olduğu sanılan Ekinli ve Kömür mahallelerinde kaya mezarları mevcuttur. Mezarların korunmaya alınması bir yana resmi olarak kaydı bile bulunmamaktadır.
- İmamkullu Hitit Rölyefleri: Kaya üzerine işlenen Rölyef ile Hititlerin Suriye seferleri için ilçeden geçişini anımsatan mitolojik resimlerdir. Rölyefler de tanıtıma muhtaçtır.
Belediye Ziyareti:
Başkan Fahrettin Bey 2014 yerel seçimleri ile ikinci defa göreve gelmiştir. İlçenin nüfusu tüm mahalleleriyle beraber 20.000’inin üstünde olmasına rağmen ilçe merkezi nüfusu 10.000 civarındadır.
İlçede 54 mahalle olduğunu ve 20’sinde kısmen altyapı sorunu olduğu belirtilmiştir.
İlk önce Başkan’a Ajans’ın 2016 yılında çıkmayı planladığı mali destek programları hakkında bilgi aktarıldı. Buna istinaden Tomarza’da yapılabilecek projeler üzerinde konuşuldu. Başkan Beyin ısrarla ilçede ihtiyaç olduğunu vurguladığı ve bu ihtiyacın giderilmesinin görev icabı olduğu kadar manevi olarak da ilçede var olan yüzlerce yaşlı insanının yaşama tutunması anlamında önemli olduğunu düşündüğü İhtiyar Barınma Evinin yapılmasının Sosyal Kalkınma MDP ile sağlanabileceği belirtilmiştir. Başkanın planına göre 30 da’lık hazine arazisi üzerine inşa edilecek olan tesis 1+1 odalı ve çevresinde de yaşlıların vakit geçirebileceği ufak hobi bahçeleri yapılacaktır. Yine aynı MDP çerçevesinde ilçenin Bağlar mahallesinde
hala ziyarette bulunduğu kilisenin restorasyonun yapılabileceği belirtildi. Kilise yerinde de ziyaret edilmiş olup her ne kadar kapısı kilitli olduğu için içi görülememiş olsa da dışından anlaşıldığı kadarıyla harap durumdadır. Kilise renovasyonu için mimari projeler 2012 yılında yapılmıştır.
Tıbbi aromatik bitki varlığının da hem Erciyes eteklerinde hem de Toroslar eteklerinde olan ilçe sınırları içinde mevcut olabileceği ve bu konuda 2016 yılı MDP’leri kapsamında yine proje sunulmasının mümkün olabileceği üzerinde fikir birliğine varılmıştır.
Büyükşehir Belediyesi’nin yapmakta olduğu Kadın ve Gençlik Merkezi inşaatının bahar aylarında bitmesi planlanmakta olup yapılan merkezin büyük ölçekli ve konferans salonu-yüzme havuzu-oyun odaları vb. gerekli olabilecek çoğu şeyi barındırdığı aktarılmıştır.
İlçede Meslek Yüksek Okulunun geçen sene açıldığını, Harita-Mantolama-Kadastro gibi bölümleri içerdiği, fen lisesinin bu sene hizmete geçtiği ve şuanda YİBO olarak kullanılan binaya da gelecek sene Sağlık Meslek Yüksek Okulu açılması için son aşamalara gelindiğini bildirmiştir.
İlçenin 5,5 km’lik tünel ile Adana Tufanbeyli ilçesine bağlanacağını ve bu anlamda Adana ile ulaşımın da rahatlayacağını aktaran Başkan, Tomarza-Kayseri/Malatya Karayolu bağlantı yolunun ise Karayolları tarafında yenilenmekte olduğunu söylemiştir.
Ayrıca ilçeye kapalı semt pazarı, arıtma tesisi, 10 da’lık mesire parkının da Büyükşehir Belediyesi desteği ile kazandırıldığını, Cumhuriyet Mahallesinde 150 bin m2 alan için de belediye meclisinden kentsel dönüşüm için karar çıktığını ve yakın zamanda Bakanlığa projenin iletileceğini aktarmıştır. TOKİ ile önümüzdeki yıl görüşülüp uygun yerlere villa tipi, ilçe merkezinde de konut yapımı için girişimlere başlandığı belirtilmiştir.
İlçenin en önemli geçim kaynağı tarım ve madenciliktir. İlçe daha önce coğrafi işaretini aldığı Tomarza taşını 9 ayrı renkte piyasaya sunmakta ve bu taş için birçok firmanın ocak ve işleme tesisinin çalışmakta olduğunu aktaran Başkan aynı zamanda 5 ayrı ocak ile Bazalt çıkarımının yapıldığını, kromda ise yine potansiyel olduğunu belirtmiştir.
İlçenin diğer önemli geçim kaynağı olan tarımda ise ana olarak son 15 yılda rant getirmeye başlayan kabak çekirdeği üretiminin her geçen yıl daha da artan oranda devam ettiği, şuanda yılda 6.000 ton kabak çekirdeğinin sadece Tomarza’da üretildiğini ve kurusunun 8-10 TL/kg ile satıldığını belirtmiştir. Ancak ilçede eğer bir adet kavurma ve paketleme tesisi olması durumunda bu fiyatın 25-30 TL’ye çıkacağını belirtmiştir.
Kabak çekirdeği ekiminin ve hasatının nisan-ekim ayları arasında olduğu, Tomarza’nın lav sonucu ortaya çıkan alüvyal ve gevşek toprak yapısı ile kabak ekimine çok müsait olduğu, aynı kabağın başka bir ilçe-ilde dikiminde ise aynı tat ve kaliteyi yakalamakta zorlanıldığı belirtilmiştir. Çiftçilerin geçmişten gelen alışkanlıkla hala arpa-buğday ekmeye de devam ettiklerini ancak nadasa bırakılan yıllarda arpa-buğday tarlalarına da kabak dikildiğini belirtmiştir.
İlçede bir adet un fabrikası olduğu ancak bu fabrika sahibinin de ilçenin gidişatını görüp kendi içine bir adet kabak çekirdeği eleme makinesi alarak fonksiyonel değişikliğe gittiği görülmüştür.
İlçede sosyal faaliyetleri yapmak için Tomarza Kalkındırma Derneği ismiyle bir dernek de kurulduğu belirtilmiştir.