Geleneksel ticaretten farklı özelliklere sahip olan elektronik ticaretin işletmeler ve tüketiciler açısından avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır.
1.6.1. E-ticaretin Avantajları
Elektronik ticaretin işletmeler ve tüketiciler açısından avantajları şunlardır;
i. Etkin maliyet yönetimi ve giderlerin düşürülmesi: Firmalar çoğunlukla e- ticareti; maliyetleri düşüren, operasyonel performansları artıran, hali hazırda uygulamakta oldukları geleneksel ticarete ek tamamen yeni bir araç olarak görmektedirler (Gibbs vd., 2003: 12). E-ticaret ile birlikte işletmeler ürün stoklama, depo, personel, kira giderlerini düşürebilmekte ve bu sayede satmış oldukları ürünlerinin fiyatlarında indirim yapma imkânına
kavuşabilmektedirler (Güngör, 2002: 134).Düşen ürün fiyatları sayesinde rakiplerine karşı avantaj sahibi olup satış hacimlerini büyütebilmektedirler. Aşağıda yer alan şekilde geleneksel mağaza ile internet mağazasının maliyetleri karşılaştırılmıştır. İnternet mağazacılığında geleneksel mağazacılığın ana maliyetlerini oluşturan envanter, kira, vergi, sigorta, elektrik gibi maliyetlerin düşük ya da hiç olmaması nedeniyle işletme giderleri daha düşüktür. Şekilde de görüldüğü gibi internet mağazası geleneksel mağazaya göre 14 puanlık bir maliyet avantajına sahip olabilmektedir.
Şekil 1.3. Geleneksel Mağaza İle İnternet Mağazasının Maliyetleri Karşılaştırılması Kaynak: Kalkınma Bakanlığı, 2013.
ii. Genel pazarlama giderlerinin ve pazar araştırma maliyetlerinin düşürülmesi: E-ticaret, yöneticilere web sitesinden bilgi toplamak, toplanan bilgileri kullanmak için fırsat sunar. Pazarlama açısından bakıldığı zaman e- ticaret; müşteri harcama modelleri üzerine büyük veriler üretmek ve depolamak için etkili bir şekilde kullanılabilir. İşletmelerin toplanan bu
verileri analiz ederek değerli bilgi üretme kabiliyetleri işletmeler için pazarda rekabet avantajı sağlayabilir (Ramanathan vd., 2012: 935).
iii. Küresel çapta ticarete olanak verme: E-ticaret sayesinde işletmeler, dünyanın herhangi bir yerindeki tüketiciye ya da diğer işletmelere kolaylıkla ulaşabilmektedirler. Reklam ve tanıtım bütçesi yeterli olmayan işletmeler web siteleri vasıtasıyla ürün ve hizmetlerini tanıtarak yeni müşteriler kazanabilirler (Mankan, 2011: 90). Küçük işletmeler e-ticaret sayesinde geleneksel ticaretin kendilerini sınırlayan koşullarını aşıp dünyanın farklı ülkeleriyle ticaret yapma imkânına kavuşurlar. Örneğin; dünyanın en büyük e-ticaret sitesi e-bay.com farklı ülkelerde milyonlarca küçük işletmenin ürünlerini sunabildiği bir platformdur.
iv. 7/24 Alışveriş imkânı sunma: E-ticaret sayesinde işletmeler kapalı olduğu sürelerde de ticarete devam edebilirler. Web siteleri sayesinde müşterilerine 7/24 hizmet verme imkânına sahiptirler. Dolayısıyla işletmelerinin kapalı olmasından dolayı müşteri kaybetme sıkıntısı yaşamazlar.
v. Ürün bilgilerine kolay ulaşabilme imkânı: Satın alınmak istenilen ürün ve hizmetler ile ilgili bilgilere kolayca erişilebilir, ürün ve hizmetler hakkında yapılmış yorumlar okunabilir ve farklı sitelerin vermiş oldukları fiyatlar karşılaştırabilir (Özdemirci, 2001: 88).
Aşağıda yer alan Tablo 1.6. e-ticaretin firmalara, tüketicilere ve topluma olan faydalarını toplu olarak göstermektedir.
Tablo 1.6. E-ticaretin Firmalara, Tüketicilere ve Topluma Olan Faydaları
FAYDA AÇIKLAMA
FİRMALARA FAYDA
Global erişim Dünya her tarafından müşterilerin ve tedarikçilerin hızlı ve masrafsız bir şekilde bulunabilmesi.
Maliyet azaltma Bilgi işlem, depolama ve dağıtım maliyetlerinin düşürülmesi Tedarik zinciri
iyileştirmeleri
Gecikmelerin, stokların ve masrafların azaltılması.
İşletme her zaman açık 24/7/365 fazla mesai ve diğer masraflar olmadan satışın devam etmesi
Özelleştirme/Kişiselleştirme Müşterilerin tercihlerine göre sipariş verebilmeleri Yenilik yapma, yeni iş
modelleri kullanma becerisi
Yeniliği kolaylaştırmak ve benzersiz iş modellerini etkinleştirmek
maliyeti
Verimli tedarik Elektronik satın almayı etkinleştirerek zaman kazandırır ve maliyetleri düşürür.
Geliştirilmiş müşteri hizmetleri
Müşterilerle doğrudan etkileşim, daha iyi müşteri ilişkileri yönetimi
Kobiler için rekabet desteği E-ticaret sayesinde küçük işletmeler büyük şirketlerle rekabet etme imkânını yakalayabilirler.
Stokların düşürülmesi Özelleştirme/Kişiselleştirme ile birlikte stok kullanımı en aza indirilebilir.
Dijitalleştirilebilir ürünü dağıtmanın daha düşük maliyeti
Dijital ürünlerin teslimatının online yapılması geleneksel teslimata göre % 90 daha ucuzdur.
Rekabet avantajı Yenilikçi iş modelleri ile rekabet avantajı sağlanabilir. TÜKETİCİLERE
FAYDALARI
Stok Seçim yapmak için çok sayıda imkân vardır. (satıcı, ürünler, stiller)
Esneklik imkânı Herhangi bir yerden istenilen zamanda alışveriş yapabilme imkânı
Kişisel konfigürasyon Ürünleri kendinize göre kişiselleştirme imkânı Fiyat avantajı Fiyatları kolayca karşılaştırabilme imkânı Tam zamanlı teslimat Dijital ürünlere anında sahip olabilme imkânı Benzersiz/Nadir ürünleri
bulabilme
Online açık arttırmalar kullanarak koleksiyon ürünler bulunabilir.
Rahat alışveriş Satış görevlileriyle muhatap olmadan alışveriş yapabilme imkânı
TOPLUMA FAYDALARI
Evden çıkmadan alışveriş Daha az trafik, daha az hava kirlenmesi
Kamu hizmetlerine ulaşım E-devlet uygulamalarıyla kamu hizmetine ulaşımın kolaylaşması
Artan yaşam standardı Daha fazla ve daha ucuz ürün / hizmet satın alma imkânı Dijital uçurumun kapanması Kırsal alanlardaki ve gelişmekte olan ülkelerdeki kişilerin
daha fazla hizmet kullanmasına ve istedikleri şeyleri satın almalarına imkân tanıması
Kaynak: Turban vd., 2015: 17.
1.6.2. E-ticaretin Dezavantajları
Elektronik ticaretin işletmeler ve tüketiciler açısından dezavantajları şunlardır:
i. Teknik sorunlar: E-ticaret hizmetini aracısız sunmak isteyen işletmelerin kendi web sitelerinin olması gerekmektedir. Bir web sitesinin geliştirilmesi ve sürekli olarak güncel tutulması işletmeler açısından bir
maliyet unsurudur. Ayrıca, web sitesinin hızı ve görsel cazibesi ile ürünlerle ilgili içeriğin geliştirilmesinden müşteri şikâyetlerine kadar olan tüm e-ticaret uygulama süreçlerinde teknik sorunlar ortaya çıkabilir. Bu teknik sorunların giderilmesi ve minimum düzeyde tutulabilmesi için danışmanlık hizmeti gerekebilir. İşletmelerin, ödeme ve müşterilerinin kişisel bilgi güvenliği konularında hassas olmaları gerekmektedir. Bu alanlarda yaşanacak suiistimaller tüketicilerin güven duygusunu zedeleyecek ve e-ticarete şüpheyle yaklaşmalarına neden olacaktır (Longenecker vd. 2011: 12).
ii. Kurumsal yapılarda meydana gelen değişiklikler: E-ticaretin gelişmesiyle birlikte işletmelerin kurumsal yapılarında da değişmeler olmaktadır. E-ticaretin gerektirdiği personel nitelik ve niceliklerinin geleneksel ticarete göre farklı olması nedeniyle istihdam konusunda sıkıntılar yaşanabilmektedir. Örneğin; teknoloji konusunda ilgisi ve eğitimi olmayan personellerin, e-ticaret yapan işletmelerde istihdamlarında sorun yaşamaları olasıdır.
iii. Tüketicilerde güven duygusunun oluşturulmasının zaman alması: E- ticaretin tüketiciler tarafından benimsenmesinin önündeki en önemli engel güven eksikliğidir (Bhattacherjee, 2002: 213). Kötü alışveriş tecrübeleri, tüketicilerin e-ticaret hakkındaki düşüncelerini kolayca değiştirebilir. E- ticarete yeni başlamış işletmelerin güven duygusu oluşturabilmesi zorlu bir süreçtir. Dolayısıyla e-ticaret sektörüne girmek isteyen şirketler tüketicilerin güvenini sağlayacak adımlar atmak zorundadırlar.
iv. Tüketicilerde bazı ürünlerin e-ticarete konu olamayacağı düşüncesinin var olması: E-ticaret, tüketicilere ürünleri almadan önce deneme imkânı vermez. Örneğin daha önce tüketici tarafından kullanılmamış bir parfümün internetten sipariş edilme olasılığı düşüktür. Ürünlerin fiziksel olarak test edilememesinden e-ticaret hacmi etkilenmektedir.
v. Ürünlerin teslimat problemleri: Uzun teslimat süreleri, ürün taşınması sırasında ürüne zarar verebilecek kazalar, üründe bir sorun oluşması durumunda geri gönderme sorunları, e-ticaretin dezavantajlarıdırlar.