Ev tekstili, genel olarak evleri dekore etmek amacıyla kullanılan ürünler olarak tanımlanmaktadır. Sentetik iplikler ve kumaşların yanı sıra, pamuk, keten, ipek ve yün gibi doğal ipliklerden yapılan kumaşlar da sektörün ham maddeleri arasındadır.
Bu sektör raporu kapsamına giren ürünler şu şekilde sınıflandırılmaktadır:
Döşemelik ve Perdelik Kumaş Yatak Örtüleri
Tüller ve Dantelalar Battaniyeler
Masa Örtüleri Yastık, Yorgan ve Uyku Tulumları
Elişi Duvar Halıları Diğer Mefruşat Eşyası Perdeler ve Yatak Farbalaları Havlu ve Bornozlar Yatak Çarşafları Diğer Ev Tekstili Ürünleri
1.2. TÜRKİYE’DE EV TEKSTİLİ
Türkiye’nin ev tekstili üretimi, ihracatının yükselmesine paralel olarak artış eğilimini sürdürmektedir.
Ev tekstili üretiminin yoğunlaştığı başlıca iller; Bursa, Denizli, İstanbul, İzmir ve Uşak’tır. Bursa özellikle havlu, tül ve çarşaf üretiminin; Denizli havlu ve çarşaf üretiminin; Uşak battaniye üretiminin; İstanbul ise tül ve çarşaf üretiminin yoğun olduğu illerdir.
Ev tekstili sektöründe dünyanın önde gelen ülkelerinden olan Türkiye’de birçok firma kendi markasını oluşturmuş, buna bağlı olarak da yurtiçi ve yurtdışında mağaza zincirleri kurmaya başlamışlardır. Sektördeki üreticilerin büyük çoğunluğu küçük ve orta ölçekli işletmelerdir. Sektörde bazı ünlü yabancı markaların da lisanslı üretimi yapılmaktadır.2
Türkiye’de ev tekstil sektörü, 2013 senesini oldukça başarılı bir şekilde kapatmıştır. %13,5 büyüme ile 3.296 Milyar Dolar’a ulaşan ihracat rakamları sektörün yüzünü güldürmüştür. Sektör, 2014 senesine de yine çok iyi başlangıç yapmıştır. Ev tekstiline ait ilk çeyrek verileri incelendiğinde 847 Milyon Dolarlık ihracat gerçekleştiği görülmektedir. Bu değer 2013 senesinin ilk çeyrek verileri ile karşılaştırıldığında %9,25’lik bir artış elde edilmektedir.
2 Ekonomi Bakanlığı Ev Tekstili Raporu
2014 Ocak-Mart dönemi ev tekstili ihracatı ürün bazında incelendiğinde ise en yüksek ihracatın havlu ve bornoz grubunda gerçekleşmiş olduğu gözlenmektedir. Bu ürün grubunun 2014 ilk çeyrek ihracat rakamı 233 Milyon Dolar, ihracat miktarı ise 23.539 Ton ’dur. Havlu ve bornozları, yatak çarşafları ile perdelik ve döşemelik kumaş ürün grupları izlemektedir. Yatak çarşafları ürün grubunu ihracat değeri 158 Milyon Dolar, perdelik ve döşemelik kumaş ürün grubunu ise 153 Milyon Dolar’dır. 2013 senesi ilk çeyrek ihracat verileri ile yapılan karşılaştırmada en yüksek artışın %38,3 ile masa örtülerinde olduğu gözlenmektedir.
Ürün gruplarının tüm ev tekstili ihracatı içindeki payları incelendiğinde 2014 yılı ilk çeyreğinde havlu ve bornozların %27,6 ile en fazla ihraç edilen ürün grubu olduğu gözlenmektedir. Havlu ve bornozları, %18,7 ile yatak çarşafları ve %18,1 ile perdelik ve döşemelik kumaşlar takip etmektedir. Bu üç ürün grubunun toplam ev tekstili ihracatı içindeki payı ise %64,4’tür.
2014 senesi Ocak-Mart dönemi ihracat yapılan ülkeler temel alınarak incelendiğinde ilk sıranın değişmediği ve yine Almanya’ya ait olduğu gözlenmektedir. Anılan dönem içinde Almanya’ya yapılmış olan ihracat 141 Milyon Dolar’dır ve bu değer toplam ihracat içinde %16,71’lik bir orana karşılık gelmektedir. İkinci sırada %9,6’lık oran artışı ve 81 Milyon Dolar ihracat değeri ile Rusya Federasyonu, üçüncü sırada ise %6,2’lik oran artışı ve 52 Milyon Dolar ihracat değeri ile ABD yer almaktadır.
1.3. TÜRKİYE’NİN EV TEKSTİL İHRACATI
Ülkemizin ev tekstili ihracatı 2001-2008 yıllarında yıllık ortalama %14 oranında artış göstererek 1,5 milyar dolardan 3,3 milyar dolara yükselmiştir. 2008 yılının ortalarında ABD’de ortaya çıkan finansal kriz, bu yıldan itibaren hem ABD’de hem de AB’de daha da derinleşmiş olup, büyük ölçüde bu pazarlara ihracat yapan gelişmekte olan ekonomilerde de daha yıkıcı etkiler yaratarak tüm dünyayı etkisine almıştır. Bu çerçevede, dünya ev tekstili ticareti 2009 yılında bir önceki yıla nazaran yaklaşık %16 oranında daralmıştır. Bu olumsuz koşullarda özellikle gelişmiş ülkelerdeki tüketicilerin zorunlu olmayan mallardaki tüketimlerini büyük ölçüde kısmaları pek çok üründe olduğu gibi ev tekstili harcamalarının da azalmasına yol açmıştır. Bu durumdan ülkemiz ev tekstili ihracatı da çok olumsuz bir biçimde etkilenmiştir. Özellikle 2009 yılında ev tekstili ihracatında yaşanan %24’lere varan düşüşler bunun en önemli göstergesi olmuştur.
2010 yılından itibaren küresel krizin etkilerinin hafiflemesi sonucu, dünya ev tekstili ticareti 2010 yılında bir önceki yıla kıyasla %15 oranında büyümüştür. Ancak ülkemiz ev tekstili ihracatı aynı dönem için yaklaşık %7 oranında büyüyerek dünya ortalamasının altında kalmıştır. 2011 yılına geldiğimizde sektör ihracatımız bir önceki yıla göre %11,2 oranında artarak yaklaşık 3 milyar dolara yükselmiştir. 2012 yılında ise sektörel ihracatımız 2011 yılına göre %7,6 daralarak 2,7 milyar dolara gerilemiştir.
2013 yılında ise sektör ihracatı%13,3 oranında artarak 3 milyar doların üzerine çıkmıştır. Türkiye’de ev tekstil sektörü, 2013 senesini %13,5 artışla 3,296 Milyar Dolar’lık ihracat ile kapatarak bir rekor kırmıştır. 2014 senesine ise oldukça iyi başlangıç yaparak ilk üç aylık periyotta 847 Milyon Dolar’lık ihracat gerçekleşmiştir.
2013 senesinin ilk üç aylık verileri ile karşılaştırdığımızda %9,25’lik bir artış söz konusudur. Eğer ev tekstilinde yapılan ihracat tüm sene boyunca bu oranda artış göstermeye devam ederse 2014 sene sonu itibariyle ihracat değeri 3,6 Milyar Dolar civarında gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Ev tekstili ihracatının tekstil ihracatı içindeki payı ise son iki yıldaki payı ile aşağı yukarı aynı rakamlara denk düşmektedir.3
1.4. ÜRÜN İTİBARİYLE EV TEKSTİLİ İHRACATIMIZ (1000 $)
Ülkemizin ev tekstili ihracatında ilk sırayı içinde tuvalet ve mutfak bezlerinin de dâhil olduğu havlu ve bornozlar almaktadır. 2011 yılında 824,7 milyon dolar olarak gerçekleşen havlu ve bornoz ihracatı 2012 yılında %1,5 azalışla yaklaşık 812,6 milyon dolara yükselmiş, 2013 yılında ise sektör ihracatı yaklaşık %16 oranında artarak 941 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Bahse konu ürün grubu, toplam ev tekstili ihracatımız içindeki payı %30’un üzerindedir.
Ev tekstili ihracatında ikinci sırayı yatak çarşafları almaktadır. 2011 yılında 582 milyon dolar olarak gerçekleşen yatak çarşafları ihracatı 2012 yılında yaklaşık %15 azalışla 497 milyon dolara gerilemiştir. 2013 yılında ihracatımız %26 artışla 630 milyon dolar olarak yükselmiş olup, ev tekstili ihracatımız içindeki payı ise %20,3 seviyesindedir.
Ev tekstili ihracatında önemli yer tutan perdelik ve döşemelik kumaşlarda 2011 yılı ihracatımız %9 oranında artışla 521 milyon dolar, 2012 yılında ise %0,9 azalış ile 516,7 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2013 yılında ise bahse konu ürün grubu ihracatını %8 oranında artırarak 558 milyon dolara yükseltmiştir. Böylelikle toplam ev
3 TETSİAD Ev Tekstili Raporu
ÜRÜN ADI 2011 2012 2013 2013/12
Değişim 2013 Pay Havlu ve Bornozlar (Tuvalet ve Mutfak Bezleri Dâhil) 824.675 812.573 941.173 15,80% 30,30%
Yatak Çarşafları 582.182 497.145 630.388 26,80% 20,30%
Perdelik ve Döşemelik Kumaş 520.883 516.024 557.782 8,10% 17,90%
Diğer Ev Tekstili Ürünleri 375.969 327.975 352.157 7,40% 11,30%
Perdeler ve Yatak Farbelaları 171.918 157.842 194.019 22,90% 6,20%
Yatak Örtüleri ve Diğer Mefruşat Eşyası 274.954 182.143 165.609 -9,10% 5,30%
Tüller ve Dantelâlar 72.800 88.083 93.905 6,60% 3,00%
Battaniyeler 53.719 74.785 75.830 1,40% 2,40%
Yastık, Yorgan ve Uyku Tulumları 51.385 49.506 57.357 15,90% 1,80%
Masa Örtüleri 42.038 38.281 40.043 4,60% 1,30%
Elişi Duvar Halıları 292 123 32 -74,20% 0,00%
Toplam 2.970.817 2.744.480 3.108.294 13,30% 100,0%[1]
tekstili ihracatımızın %18’lik bölümünü perdelik ve döşemelik kumaşlar oluşturmaktadır. Diğer taraftan, 2012 yılında yapılan ihracat ürünler bazında incelendiğinde, en fazla düşüşün elişi duvar halıları (%57,7), yatak örtüleri ve diğer mefruşat eşyalarında (%34) ve yatak çarşaflarında (%14,6) olduğu görülmektedir.
2013 yılında dönemi incelendiğinde ise, sektör ihracatında yatak örtüleri ve diğer mefruşat ile elişi duvar halıları hariç tüm ev tekstili ürün gruplarının ihracatında artış yaşanmış olup, bu dönemde bir önceki yılın aynı dönemine göre %13,3 artış ile yaklaşık 3 milyar doların üzerinde ev tekstili ihracatı gerçekleştirilmiştir. Ürün kalemleri incelendiğinde, en fazla ihracat artışı yaklaşık %27 oranla yatak çarşaflarında görülmektedir.4
1.5. ÜLKELER İTİBARIYLA EV TEKSTİLİ İHRACATIMIZ (İlk 20 Ülke-1000 $)
Genel Toplam 2.970.817 2.744.480 3.108.294 13,30% 100,00%5
4 Ekonomi Bakanlığı Ev Tekstili Raporu
5 TÜİK Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi