Tedarik Zinciri Yönetiminde Kullanılan Bilgi Teknolojisi Sistemleri

Bilgi teknolojileri, sadece internet değildir aynı zamanda çeşitli yazılımlar ve sistemlerdir. TZY’nin, etkinliğinin arttırılmasında kullanılan başlıca bilgi teknolojisi sisteöleri şunlardır.

• Kurumsal Kaynak Planlama (Enterprise Resource Planning–ERP) • Müşteri Đlişkileri Yönetimi (Customer Relationship Management–CRM) • Depo Yönetim Sistemleri (Warehouse Management Systems–WMS)

2.5.4.1. Kurumsal Kaynak Planlama (Enterprise Resource Planning–ERP)

Kurumsal kaynak planlaması ya da işletme kaynak planlaması (Đngilizce: Enterprise Resource Planning - ERP), işletmelerde mal ve hizmet üretimi için gereken işgücü, makine, malzeme gibi kaynakların verimli bir şekilde kullanılmasını sağlayan bütünleşik yönetim sistemlerine verilen genel addır. ERP (Türkçe olarak Kurumsal Kaynak Planlaması (KKP)) sistemleri, bir işletmenin tüm veri ve işlemlerini bir araya getirmeye veya bir araya getirilmesine yardımcı olmaya çalışan ve genelde kullanımı kolay olan sistemlerdir. Klasik bir ERP yazılımı işlem yapabilmek için bilgisayarın çeşitli yazılım ve donanımlarını kullanır. ERP sistemleri temel olarak değişik verilerin saklanabildiği bütünleşik bir veritabanı kullanırlar.

Kurumsal kaynak planlaması anlam olarak, işletmenin tüm kaynaklarının birleştirilip, verimli olarak kullanılması için tasarlanmış sistemlere denmektedir. ERP kavramı ilk olarak üretim çevrelerinde kullanılmaya başlansa da; günümüzde ERP sistemleri çok daha geniş bir alanda kullanılmaktadır. ERP sistemleri, bir işletmenin iş alanına ya da ismine bakmadan, işletmenin tüm temel işlemlerini kendi yapısı altında toplayabilir. Đşletmeler, kâr amacı olmayan kuruluşlar, vakıflar, hükümetler veya diğer varlıklar ERP sistemlerini kullanabilirler.

Buna rağmen, ERP yazılım paketi tanımı daha çok büyük ve geniş uygulamalar için kullanılmaktadır. Bir ERP sistemi kullanıcının, iki veya daha fazla

bağımsız yazılımın arayüzü ile karşılaşmasını engeller ve ek avantajlar sağlar. Yazılımların standartlaşmasını, birçok yazılım kullanmak yerine tek bir yazılım kullanılmasını, tüm veriler genellikler tek bir veritabanında saklandığından kolay ve yüksek rapor alma, durum değerlendirme gücünü sağlar.

Bir ERP yazılımı bünyesinde genelde bağımsız olarak çalışan üretim, finans, müşteri ilişkileri yönetimi, insan kaynakları, stok yönetimi gibi çeşitli uygulamalar barındırır.

ERP uygulamaları kurum içi ve kurumlar arası entegrasyonu destekler. ERP çözümlerinin genel karakteristikleri şöyle özetlenebilir:

• ERP uygulamaları, kurum içi departmanların iş akışını düzenler. • ERP uygulamaları entegre yapılardan meydana gelir.

• ERP uygulamaları birbiriyle uyumlu çalışabilen modüler yapılardan meydana gelir.

• ERP uygulamaları ayrıca kurumun farklı yerlerdeki tesislerine, müşterilerine, iş ortaklarına ve tedarikçilerine kadar uzanır.

• Malzeme, makine, işçi gibi tüm kaynakların en verimli şekilde kullanılması ve dolayısıyla maliyetlerde azalma sağlar.

• Değişken üretim koşullarına hızlı tepki verebilme, dolayısıyla rekabet gücünün arttırılması sağlanır.

• Kalite ve izlenebilirlik sağlanır.

• Her aşamada maliyetlendirmeye imkan tanır.

• Verilen müşteri hizmetlerinin kalite ve memnuniyetini artırır. • Tüm seviyelerde hız ve disiplin sağlar.

• Kurum yönetiminin karar verme süreçlerini hızlandırır.37

37

2.5.4.2. Müşteri Đlişkileri Yönetimi (Customer Relationship Management–CRM)

Küresel rekabet, firmaların ürünlerini ve hizmetlerini daha rekabetçi bir şekilde müşterilerine sunma zorunluluklarını da beraberinde getirmiştir. Bu rekabet ortamında yeni müşterilerin kazanılmasının zorluğu ve mevcut müşterilerle olan ilişkilerin de son derece başarılı bir şekilde yürütülmesinin gerekliliği Müşteri Đlişkileri Yönetimi (CRM - Customer Relations Management) kavramını ortaya çıkarmıştır.

Müşteri ve ihtiyaçlarının başarılı bir şekilde analiz edilmesi, sunulan ürün ve hizmetlerin müşteriyi tatmin edebilmesi, iletişimin sürdürülmesi ve planlanması, müşteri bilgilerinin güncel ve başarılı analizi firmalar için hayati bir konu haline gelmiştir. Satış otomasyonu, kampanya ve servis yönetimi, müşteri veri ambarı, satış kanalları, farklı iletişim yönetim modelleri gibi fonksiyonlar da firmalar için önemi artan konular olmuştur.

Tüm bu gereksinimlerin Müşteri Đlişkileri Yönetimi (CRM) adıyla tek platformda elektronik ortamda yapılması da e-CRM kavramını ortaya çıkarmıştır. e- CRM firmalara müşterilerini daha iyi tanımayı, müşteri ihtiyaçlarını önceden belirlemeyi, talepteki değişimleri takip etmeyi, satış organizasyonunu yönlendirmeyi, müşteri memnuniyetini arttırmayı, ve müşteri odaklı olmayı sağlayacaktır.38

2.5.4.3. Depo Yönetim Sistemi (Warehouse Management Systems)

Depolama işletmelerin üretim ve hizmetlerinin devamı için ihtiyaç duydukları hammadde, mamul ve yardımcı malzemelerin uygun şartlarda saklanmasıdır. Depo yönetim sistemleri depolamanın planlanması ve yönetilmesi amacıyla kullanılır. Depo yönetim sistemleri, ürün için belirlenen ölçüler doğrultusunda en uygun stoklama yerini belirleme, dağıtımın en çabuk şekilde yapılmasını sağlama, depolar arası transfer ve stokların belirlenmesi işlemlerini organize etmektedir. Bu sistemler

38

sayesinde depolardaki işlemler hatasız ve hızlı olarak yürütülebilmekte, etkinlik ve verim düzeyleri artmaktadır.

Đşletmelerin üretim süreçlerinde ihtiyaç duydukları malların depolarında bulundurmaları, üretimde süreklilik, pazar taleplerine hızlı cevap vermeyi sağlayacağından rekabet gücü açısından önem taşımaktadır. Artan bu rekabet koşulları, işletmeleri, seri üretim yerine esnek üretime hatta kişiye özel üretime zorlamaktadır. Bu nedenle, yığınlar halinde ürün stoklamak ve bunları pazara sürmek artık söz konusu değildir. Bunun yerine, müşterinin taleplerine göre hazırlanmış ürünlere ihtiyaç duyulduğunda pazar tarafından çekilmesi gündemdedir. Bu sayede işletmeler müşterilerine hem daha fazla seçenek sunabilmekte hem üretimde süreklilik sağlamaktadır hem de stok miktarlarında ve maliyetlerinde düşüşler sağlamaktadır. Depo yönetim sistemleri, stok maliyetlerinin düşürülmesi, dağıtımların hızlı ve zamanında yapılması için kullanılmaktadır. Talep zinciri içerisindeki ürünlerin akışını daha etkin hale getirebilmek için üretim, depolama ve dağıtım faaliyetleri arasındaki ilişkilerin entegrasyonun sağlanması gerekmektedir. Bu entegrasyonun sağlanamaması şu sakıncaları doğurur;

• Rafta mal bulunmaması,

• Müşteri siparişlerinde gecikme, • Müşteri kayıpları,

• Demode ürünlerin artması • Fazla stokla çalışma,

• Üretim süreçlerinin aksaması ya da durması,

• Bakım programı haricindeki duruşlarda oluşan duruş maliyetleri, • Fire ve hasarlı ürün sayısındaki artış,

• Ölü stokların artması,

• Stok maliyetlerinde artışlar.39

39

Cafer Salcan,”Endüstride Depolama”, http://www.biymed.com/pages/makaleler/makale87.htm, Erişim, 08/11/2007

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

SAĞLIK HĐZMETLERĐ VE HASTANELERDE TEDARĐK ZĐNCĐRĐ YÖNETĐMĐ

3.1. SAĞLIK HĐZMETLERĐ VE TEMEL ÖZELLĐKLERĐ