KAYNAĞI OLARAK KULLANIMI
4. TARTIŞMA ve SONUÇ
Balık yetiştiriciliğinde yüksek yem maliyeti, SU MERCİMEĞİNİN (Lemna minor) KOMET BALIĞI (Carassius auratus L., 1758) YAVRULARININ BESLENMESİNDE ALTERNATİF PROTEİN KAYNAĞI OLARAK KULLANIMI
ticari balık yetiştiriciliği yapan işletmelerde balık leri nedeniyle bitkisel protein kaynaklarını karni-üretim maliyetini artıran en önemli faktörlerin vor türlerden çok daha iyi değerlendirilebilirler. başında gelmektedir. Balık üretim maliyetinin Shireman ve Smith (1983) su mercimeğini düşürülmesi, ekonomik ve besin değeri yüksek diğer bitkisel organizmalara oranla daha yüksek bir yem maddeleri kullanılarak hazırlanan yemlerle protein miktarına sahip olmasından dolayı ot mümkün olabilir. Günümüzde balık unu büyük sazanı yetiştiriciliğinde kullanmışlardır. Das ve oranda ithalat ile elde edilmekte ve dövizdeki Ray (1989) bir sazan türü olan Labeo rohita ile artışlar kısa sürede yemlere de yansımaktadır. yaptıkları çalışmada, hazırlanan deneme yemlerine Balık unu üretiminin azalması, fiyatının yüksek ve su mercimeği türlerinden Lemna polyrhiza türünü özellikle bazı bölgelerde temininin zor olması, protein kaynağı olarak kullanmışlar ve sonuçta kalitesinin elde ediliş yöntemine göre değişmesi ve kontrol diyeti ile aynı verimi elde etmişlerdir. saklama güçlükleri nedeniyle balık unu yerine Fasakin ve ark., (1999) tilapia ile yaptıkları alternatif protein kaynaklarının kullanımını zorun- besleme çalışmasında, diyette su mercimeğinin lu hale getirmiştir (Bilgüven, 2002). Son yıllarda %20 oranına kadar kullanılmasının hasat ağırlığı, özellikle bitkisel protein kaynakları üzerinde spesifik büyüme oranı ve yem değerlendirme oranı yoğunlaşılmış ve ulaşılmak istenen hedef, bir veya üzerine herhangi bir olumsuz etkisinin olmadığını birden fazla bitkisel protein kaynağı karışımının gözlemlemişlerdir. Bairagi ve ark. (2002), L. balık ununun %50'sinden fazlası yerine kullanımı- rohita rohita yavrularının beslenmesinde diyete nı sağlamak olmuştur (Boonyaratpalin ve ark., %30'a kadar su mercimeği eklenmesinin büyüme 1998). açısından herhangi bir olumsuzluğa yol
açma-Balık karma yemlerinde en çok kullanılan dığını tespit etmişlerdir.
bitkisel protein kaynağı soya küspesidir. Ülkemiz- Bitkisel protein kaynakları çeşitli antibesinsel, de, soya küspesinin kullanımının ithalata bağlı yani beslenmeyi sınırlandırıcı faktörler içermek-olması, su mercimeğinin ise ülkede doğal olarak ya tedir. Bu faktörler sayesinde bitkiler doğada ken-da üretilerek elde edilebilir olması, yem maliyeti disini fare, böcek ve kuş gibi canlıların saldırılarına açısından büyük önem teşkil etmektedir. Su merci- karşı korumaktadır. Beslenmeyi sınırlandırıcı meği dünyanın her tarafında bulunduğu ve belirli faktörler, büyüme, yemden yararlanma ve sağlık çevre koşullarına uymuş olan farklı türlere sahip üzerinde olumsuz etkilere sahiptir. Bitkilerin içer-olduğu için, bu bitkiden yüksek verimin elde edile- diği antibesinsel faktörlerin çeşit ve etkisi, bitkisel bileceği son zamanlarda belirlenmeye başlamıştır. hammaddenin cins, tür, varyete ve bitkinin değişik Çeşitli balık yemlerinde bitkisel protein kay- kısımları ile vejetasyon dönemlerine göre farklılık naklarının kullanım olanaklarını inceleyen bazı göstermektedir. Diğer taraftan hayvan türüne göre araştırıcılar, bitkisel proteinlerin balık ununun de antibesinsel faktörlerin etkileri farklı olmakta-yerine başarılı bir şekilde kullanılabildiğini dır.
(Gomes ve ark., 1995), bazı araştırıcılar ise bitkisel Denemede Diet IV ile beslenen grupta ağırlık protein kaynağı içeren rasyonların besin kalite- artışı ve yem değerlendirme oranlarında görülen lerinin düşük olduğunu ve bununla birlikte bitkisel istatistiki farkın önemli (p<0.05) oluşu bitkilerin protein kaynaklarını yüksek oranda içeren rasyon- sahip olduğu çeşitli antibesinsel faktörlerin iki ların balıklar tarafından daha az değerlendirilebile- farklı bitkisel proteinin bir arada kullanılmasıyla ceğini bildirmişlerdir (Xie ve Jokumsen, 1997). yüksek bir etki göstermesinden kaynaklı olabi-Ancak, sazan gibi omnivor türler beslenme
özellik-SU MERCİMEĞİNİN (Lemna minor) KOMET BALIĞI (Carassius auratus L., 1758) YAVRULARININ BESLENMESİNDE ALTERNATİF PROTEİN KAYNAĞI OLARAK KULLANIMI
29
Oreochromis niloticus L. Aquaculture Research, 30:
313-leceği düşünülmektedir.
318.
Ancak, denemede balık unu ve soya küspesi
FAO, (1999). Duckweed: A tiny aquatic plant with
yerine %100 su mercimeği kullanılarak hazırlanan
enormous potential for agriculture and environment.
yemlerle beslenen Komet Japon balığı yavrula- .
rında canlı ağırlık artışı, yem değerlendirme oranı, Gomes, E.F., Rema, P. and Kaushik, S.J., (1995). spesifik büyüme oranı ve yaşama oranları Replacement of fish meal by plant proteins in the diet of bakımından herhangi bir fark bulunamamıştır. Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss): digestibility and
growth performance. Aquaculture, 130: 177-186.
Başka bir deyişle; su mercimeği, Komet Japon
Hassan, M.S. and Edwards, P. (1992). Evaluation of
balığı yavrularının beslenmesinde bitkisel protein
duckweed (Lemna perpusilla and Spirodela polyrhiza) as
kaynağı olarak kullanılabilir.
feed for Nile Tilapia (Oreochromis niloticus). Aquaculture, 104: 315-326.
5. KAYNAKLAR Hossu, B., Korkut, A.Y. ve Firat, A., (2003). Balık
Akyıldız, R., (1984). Yemler Bilgisi Laboratuar Besleme ve Yem Teknolojisi I (Balık Besleme Fizyo-lojisi Kılavuzu. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: ve Biyokimyası). Ege Ünv. Su Ürünleri Fakültesi 895, Ankara. Yayınları, No: 50, Ders Kitabı Dizini, No:19, İzmir.
Bairagi, A., Sarkar Ghosh, K., Sen, S.K. and Ray, A.K., Leng, R.A., Preston, T.R. and Rodriguez, L., (2004). (2002). Duckweed (Lemna polyrhiza) leaf meal as a source The duckweed invasion of Lake Maracaibo: An evaluation of feedstuff in formulated diets for rohu (Labeo rohita of the causes and proposals for future action. The Ham.) fingerlings after fermantation with a fish intestinal University of Tropical Agriculture Foun-dation–UTA, bacterium. Bioresour-Technology.; 85 (1): 17-24. Caracas.
Bilgüven, M., (2002). Yemler Bilgisi, Yem Teknolojisi Men, X.B. Ogle, B., and Preston, T.R., (1995). Use of ve Balık Besleme. Akademisyen Yayınevi, No: 1, Rize. duckweed (Lemna spp.) as replacement for soyabean meal in a basal diet of broken rice for fattening ducks. Livestock Boonyaratpalin, M., Suraneiranat, P. and Tunpibal, T.,
Research for Rural Development, 7: 5-8. (1998). Replacement of Fish Meal with Various Types of
Soybean Products in Diets for the Seabass, Lates Men, X.B. Ogle, B., and Preston, T.R., (1996). Calcarifer. Aquaculture, 191. Duckweed (Lemna spp.) as replacement for roasted soya beans in diets of broken rice for fattening ducks on a small Das, I. and Ray, A.K., (1989). Growth performance of
scale from the Mekong delta. Livestock Research for Rural the Indian major carp Labeo rohita (Ham.) on duckweed
Development, 8: 14-19. incorporated pelleted feed: a preliminary study. Journal of
Inland Fishery Society of Indian, 21 (1):1-6. Morales, A.E., Gardenete, G., Higuera, M. and Sanz, A., (1994). Effects of Dietary Protein Source on Growth, Doğan, G., (2005). Farklı Oranlarda Fındık Küspesi
Feed Conversation and Energy Utilization in Rainbow İçeren İsonitrojenik Rasyonlarının Gökkuşağı
Trout, Oncorhynchus mykiss. Aquaculture, 124: 117-126. Alabalığı'nın (Oncorhynchus mykiss W., 1792) Büyümesi,
Kimyasal Yapısı ve Sindirilebilme Oranı Üzerine Etkileri. Shireman, J.V. and Smith, C.R., (1983). Synopsis of O.M.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun. Biological data on Grasscarp, Ctenophoryngodon idella (Cuvier and Valenciennes, 1844). FAO Fish Synopsis, Düzgüneş, O., Kesici, T. ve Gürbüz, F., (1993).
1350: 47-50. İstatistik Metodları, II. Baskı, Ankara Üniversitesi., Ziraat
Fakültesi Yayınları: 1291, Ankara. Xie, S. and Jokumsen, A., (1997). Replacement of Fish Meal by Potato Protein Concantrate in Diets for Rainbow Erdem, M., (2001). Balık Besleme ve Yem Teknolo-jisi
Trout, Oncorhynchus mykiss (Walbaum): Growth, Feed Ders Notları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sinop Su
Utilization and Body Composition. Aquaculture Nutrition, Ürünleri Fakültesi, Sinop.
3: 65-69. Fasakin, E.A., Balogun, A.M. and Fasuru, B.E., (1999).
Zar, J.H., (1984). Biostatistical Analysis, Department Use of duckweed, Spirodela polyrhiza L. Schleiden, as a
of Biological Sciences, Northern IIIliois University. proteinfeedstuff in practical diets for tilapia,
FAO Publications, Rome, Italy
Turkiye. The production of fisheries in Yalova
Özet
Province is based on fish catching such as Turkish Ülkemiz su ürünleri üretimi gibi Yalova ili
fisheries production. Anchovy (Engraulis üretimi de avcılığa dayalı özellik göstermektedir.
encrasicolus) comes first place by taking into Yalova ili üretim miktarları değerlendirildiğinde
consideration fisheries production amount of hamsi balığı (Engraulis encrasicolus) avcılığı ilk
Yalova and these follows respectively; horse sırada yer almakta, daha sonra sırasıyla istavrit
mackerel (Trachurus mediterraneus), pilchard (Trachurus mediterraneus), sardalya (Sardina
(Sardina pilchardus), atlantic bonito (Sarda pilchardus), palamut (Sarda sarda), karides
sarda), prawn (Penaeus japonicus) and whiting (Penaeus japonicus) ve mezgit (Merlangius
(Merlangius merlangus). And besides this, there merlangus) balıkları gelmektedir. Deniz balıkları
are number of five rainbow trout aquaculture avcılığı yanında il genelinde tatlı sularda faaliyet
facilities in inland waters of Yalova. gösteren 5 adet işletmede gökkuşağı alabalığı
Fisheries production amount in Yalova in 2005 (Oncorhynchus mykiss) yetiştiriciliği
yapılmak-was 3228 tone. This amount yapılmak-was decreased after tadır.
2007, due to some of marine problems in Marmara Yalova ili su ürünleri üretimi 2005 yılında
Sea and was 2 433 tone in 2007 and 1782 in 2008. yaklaşık 3228 ton olarak gerçekleşmiş, 2007
yılın-Key Words: Yalova, Fisheries production,
dan itibaren Marmara Denizi'nde yaşanan denizel
Fisheries, Aquaculture kaynaklı sorunlar nedeniyle deniz ürünleri
avcılığında bariz düşüş yaşanmış ve 2007 yılında
Giriş
yaklaşık 2433 tona, sorunun devam ettiği 2008 Günümüzde sağlıklı besin düşüncesiyle yılında ise 1782 tona gerilemiştir. hayvansal proteine olan yönelim artmakta ve
Anahtar Kelimeler: Yalova, Su ürünleri protein açığının kapatılmasında yararlanılan
üretimi, Avcılık, Yetiştiricilik kaynakların başında ise su ürünleri gelmektedir. Dünya su ürünleri tüketiminin önceki yıllara oranla azalma gösterdiği, bunun kaynağının da nüfusun
Abstract
artması olduğu belirtilmektedir (Vannuccini,
Fisheries Potantial of Yalova Province and
2004).
This Situation in Fisheries Production of