5.1. Sonuç
1- Bu çalışmada kullanılan farklı kurutma yöntemleri enerji tüketimi ve kurutulan ürünün kalite özellikleri araştırılmıştır. Çalışmanın sonunda özellikle mikrodalga fırınında farklı güç kademelerinde (180W, 360W, 600W, 800W) kurutulan mantar örneklerinin, bu çalışmada kullanılan diğer kurutma yöntemlerine göre renk özelliği açısından tercih edilemeyeceği sonucuna varılmıştır.
2- Çalışma sonucunda güneş enerjisinden yaralanarak yapılan kurutmanın, mantarın doğal yapısının bozulmadan korunmasına daha fazla yardımcı olduğu görülmektedir. Özellikle sıcak havalı kabin tipi kurutma yönteminde, mantarların daha kısa sürede kuruduğu ve güneş enerjisinden yararlanma oranının yaklaşık %12.55 düzeyinde olduğu tespit edilmiştir. Buna dayanarak, mantar kurutma ünitelerinde bu sistemin daha yararlı olabileceği, aynı zamanda mantar kurutması sırasında havanın fazla neminden kaynaklanan kararmaların ortadan kalkabileceği, çevresel tozlanmanın ve kirlenmenin engellenebileceği ve hatta kurutma sırasında oluşabilecek hayvansal kaynaklı zararların önlenebileceği sonucuna varılabilir.
3- Bu çalışmada mantarların kurutma yöntemlerinden Mikrodalgada kurutma yönteminin şu aşamada kullanılmasının mantarda özellikle renk açısından uygun olmadığı anlaşılmıştır. Kuruma sırasında mantarlarda meydana gelen yanmalar mantarın dokusal yapısını ve kalitesini bozduğu görülmüştür. Özellikle renk ve rehidrasyon oranlarında alınan sonuçlar, bu kurutma yönteminin uygun olmayacağı sonucuna varılmıştır.
4- Tarımsal ürünlerin kurutulmasında kurutma yöntemleri belirlenirken ürünün fiziksel özellikleri ve renk açısından kayıpların minimum düzeyde olmasına dikkat edilmelidir.
90
5- Kurutma yöntemlerinin nem içeriğinin zamana göre değişim grafikleri incelendiğinde güneşte açıkta, güneşte gölgede ve sıcak havalı kabin tipi kurucuda 6 saatten sonra yavaşladığı görülmektedir. Mikrodalga fırınında ise 800 W güç kademesinde 40. Dakikadan sonra yavaşladığı görülmektedir.
6- Kurutma yöntemlerinin kuruma hızının zamana göre değişim grafikleri incelendiğinde güneşte açıkta kuruma yöntemi hariç sıcaklığın artması sonucunda kurumanın ilk hızı yüksek çıkmaktadır. Kuruma gerçekleştikçe kuruma hızının süresindeki azalma açıkça görülmektedir. Güneşte sergide, güneşte gölgede ve sıcak havalı kabin tipi kurutucuda grafiklerden de anlaşılacağı gibi yaklaşık 60. dakikadan sonra kuruma hızında artış görülmektedir. Mikrodalga fırınında ise bu değer ilk 20 dakika arasında değişmektedir.
7- Kuruma hızının nem içeriğine göre değişim grafikleri incelendiğinde, kuruma olayının kuruma hızının azalmasıyla gerçekleştiği görülmektedir. Yürütülen denemelerde sabit bir kuruma hızının gerçekleşmediği anlaşılmaktadır.
8- Korelasyon katsayıları dikkate alındığında Caşır mantarının kurutulmasında Page kurutma modelinin rahatlıkla kullanılabileceğini söylemek mümkündür.
5.2. Öneriler
1- Çalışmanın sonucuna bakıldığında, P.erygnii mantar türünün kurutulmasında mikrodalga kurutma yönteminin, özellikle mantarın renk kaybına yol açtığı ve rehidrasyon oranını düşürdüğü göz önüne alınarak tercih edilmemesi gerekmektedir. 2- Mikrodalga kurutma yönteminde kurutma için harcanan güç ve kurutma verimleri
arasındaki ilişki sonucunda, uygulanan güç azaldıkça, kuruma süresinin artmasına rağmen, verimin arttığı görülmüştür. Bu nedenle mikrodalga kuutma uygulanacaksa, gücün mümkün olduğunca düşük düzeyde tutulması önerilebilir.
91
3- Kurutma yöntemlerinden güneşte açıkta, güneşte sergide, güneşte gölgede ve sıcak havalı kabin tipi kurutucuda doğal renginin daha iyi korunduğu için tercih edilmelidir. 4- Yöre halkının mantar toplama ve pazarlama bilincinin artırılmasına yönelik çalışmalar
yapılmalıdır. Özellikle kurutulmuş doğal mantarlarının dış pazara satışı desteklenerek, orman köylülerinin ekonomik kazancı arttırabilir.
5- Malatya bölgesinde çaşır mantarı yetiştiriciliğine uygun olan alanlarda gerekli çalışmalar ve projeler yapılarak, üretiminin ve tüketiminin arttırılması yönüne gidilmelidir.
6- Ticari mantar kurutma işletmelerinde, çevresel zararların daha az etkilenmesi ve güneş enerjisini daha verimli kullanması nedeniyle sıcak havalı kabin tipi kurutma yönteminin tercih edilmesi önerilebilir.
7- Küçük ölçekli işletmelerde ve aile tipi işletmelerde ise sıcak havalı kabin tipi kurutma yönteminin yanında, güneşte sergide kurutma, güneşte açıkta kurutma, güneşte gölgede kurutma yöntemleri rahatlıkla kullanılabilir.
8- Mantarların kurutmasında mikrodalga kurutma yönteminin bizim kullandığımız şekliyle uygun olmadığı görülmüştür. Burada kuruma sırasında mantarlarda bulunan suyun yoğun olması, haşlamayla birlikte mantar renginin siyahlaşmasına neden olmaktadır. Bu yöntemin kullanılması isteniyorsa mutlaka, kuruma sırasında ortam neminin mantarlardan uzaklaştırılması gerekmektedir. Böyle bir düzenek kurularak, mikrodalga yöntemiyle mantar kurutma çalışmaları denenmelidir.
9- Doğa mantarlarında yenilebilir mantarlar korunması ve değerlendirilmesi önemlidir. Bu nedenle Arguvan bölgesinde doğadan toplanan mantarların tür bazında teşhis çalışmaları yapılmalıdır. Özellikle çaşır mantarı ve diğer mantarlar hakkında Yöre insanına bilgilendirecek toplantılar yapılarak önemi anlatılmalıdır.
92
10- Doğadan mantar toplayıcılarına dönem dönem bilgilendirme çalışmaları yapılmalıdır.. Yenilebilir mantarların da hangi dönemlerde ve hangi büyüklükte toplanması gerektiği anlatılmalıdır. Böylece mantar gen kaynaklarının korunmasına ve yok olmamasına da katkı sağlanmış olur.
11- Yöre halkının mantar toplama ve pazarlama bilincinin artırılmasına yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Özellikle kurutulmuş doğal mantarlarının dış pazara satışı desteklenerek, orman köylülerinin ekonomik kazancı arttırabilir.
12- Mantarda üretimin artırılması, üretim alanlarının genişletilmesi, üretici sayısının artması ve yetiştirme koşullarının iyileştirilmesi ile birim alandan alınan verimin yükselmesine bağlıdır. Bu da mantarcılığın iyi bir şekilde tanıtımı, ülke genelinde yaygınlaştırılması ve işletmelerin alt yapılarının iyileştirilmesiyle sağlanabilir. Bu amaçla gerekli kredi imkânları sağlanmalıdır.
93