Koltuktaki yer değiĢtirme yönlerine göre her üç ayak üzerindeki ivme değerleri ölçülerek FRF grafikleri elde edilmiĢtir. Öncelikli olarak 1000 Hz‟ e kadar bütün ayakların ayrı ayrı ortalama FRF eğrileri alınmıĢtır. Bu grafikler de rezonans – mode frekanslarının azalması ile sivrilik geometrisi artmakta sönüm oranı azalmaktadır. Sönüm oranının artması durumunda ise rezonans – mode frekanslarının sivrilik geometrisi azalmaktadır. Sönüm oranları ayaktan ayağa farklılık göstermekte olup her mode artmakta veya azalmaktadır. Bunda cismin geometrisi de etkili olmaktadır.
Bu ortalama grafikler incelendiğinde 200 Hz‟ e kadar FRF grafiklerinde rezonans frekanslarının etkili olduğu görülmektedir. Bu frekanstan sonra titreĢim ivmeleri algılanmadığından 100 Hz‟ e kadar olan eğriler ayrıntılı olarak incelenmiĢtir.
100 Hz‟ e kadar olan FRF grafiklerinin daha ayrıntılı incelenmesi için belirli frekans aralıklarına ayrılarak inceleme yapılmıĢtır. Bu aralıklar 1. Bant aralığı ve 2. Bant aralığı olmak üzere ikiye ayrılmıĢtır.
1. Bant aralığında 20-45Hz „ e kadar olan frekanslar, 2. Bant aralığında 45-100 Hz‟ e kadar olan frekanslar incelenmiĢtir.
X ekseni yönünde 1. Bant aralığında yani 20-45 Hz‟ de M1 ayağı orijinal ayakla kıyaslandığında daha önce bulunmayan rezonans frekanslarının belirlenmesine neden olmuĢtur. Orijinal ayakta var olan modlarda iyileĢtirmeler yapmadığı aksine mode frekanslarını bir miktar düĢürdüğü görülmüĢtür. Sönüm oranlarında da bariz bir iyileĢtirme yapmamıĢtır.
X ekseni yönünde 20-45 Hz aralığında M2 ayağı orijinal ayakta var olan 1. Modu daha yüksek frekanslara ötelediği ve 1. Mode için sönüm oranlarında artıĢ gerçekleĢtirdiği ve iyileĢtirmeler yaptığı görülmüĢtür. Orijinal ayakta var olan 2. Mode için tam bir iyileĢtirme söz konusu değildir.
Y ekseni yönünde 1. Bant aralığında M1 ayağı ile orijinal ayak karĢılaĢtırıldığında Z ekseni yönünde olduğu gibi bu aralıkta daha önce bulunmayan rezonans frekanslarının neden olmuĢtur. Orijinal ayakta var olan mod‟ ları düĢük frekanslara doğru ötelemiĢtir. Orijinal ayakta var olan sönümü oranını ortalama % 1 artırarak sönümlemede iyileĢtirme yapmıĢtır.
Y ekseni yönünde 20-45 Hz aralığında M2 ayağı ise orijinal ayakta var olan 1. Modu daha yüksek frekanslara ötelemiĢ ve sönüm oranlarında da iyileĢtirmeler yaptığı belirlenmiĢtir.
Z ekseni yönünde 1. Bant aralığında M1 ayağı orijinal ayağa göre 1. Modu düĢük frekanslara öteleyerek sönüm oranlarında iyileĢtirme yapmadığı görülmüĢtür. 2. Mode için ise yüksek frekanslara ötelendiği sönümlemeyi iyileĢtirdiği gözlemlenmiĢtir.
Z ekseni yönünde 20-45 Hz aralığında ise M2 ayağının orijinal ayakta var olan 1. Modu daha yüksek frekanslara ötelediği ve sönümlemede iyileĢtirme görülmüĢtür. 2. Mode için ise sönümleme için iyileĢme istene oranda değildir.
X ekseni yönünde 45-100 Hz aralığında M1 ayağı orijinal ayakla benzer performansı göstermiĢtir. Orijinal ayağa göre sönüm oranlarını artırarak iyileĢtirmeler yaptığı görülmüĢtür. Orijinal ayakta bu aralıkta meydana gelen modlar da azaltmalar gerçekleĢtirerek iyileĢme sağlamıĢtır. Görülen bu iyileĢmenin M2 ayağına göre daha iyi olduğu görülmüĢtür.
X ekseni yönünde 2. Bant aralığında M2 ayağının orijinal ayağa göre 52 Hz‟ de baskın bir mod‟ a sahip olduğu görülmüĢtür. Orijinal ayağa göre sönümlemeyi iyileĢtirmiĢtir. Orijinal ayakta yüksek frekanslarda oluĢan modlarda azaltmalar gerçekleĢtirdiği ve bu anlamda iyileĢtirmeler yaptığı görülmüĢtür.
yapmıĢtır. M1 ayağının orijinal ayağa göre 74 ve 78 Hz‟ de baskın modlar oluĢturduğu görülmüĢtür. Yüksek frekanslarda oluĢan modlarda iyileĢtirmeler yapmıĢ ve bu iyileĢtirmelerin M2 ayağına göre daha iyi olduğu görülmüĢtür.
Y ekseni yönünde 2. Bant aralığında M2 ayağı orijinal ayağa ait 1. Mod‟ u yüksek frekanslara ötelemiĢ. M1 ayağına göre sönümlemede tam bir iyileĢtirme yapmadığı fakat orijinal ayağa kıyaslandığında sönümlemeyi oldukça iyileĢtirdiği görülmüĢtür.
Z ekseni yönünde 2. Bant aralığında M1 ayağının orijinal ayağa ait 1. Mod‟ u büyük oranda bertaraf ettiği sönümlemeyi artırdığı görülmüĢtür. Orijinal ayağa göre 80 Hz‟ de baskın bir mod oluĢmuĢtur. Z ekseninde de orijinal ayakta meydana gelen yüksek frekanslarda ki modları azalttığı görülmüĢtür. Z ekseninde belirtilen bu noktalar dıĢında sönüm oranlarının benzer olduğu görülmüĢtür.
Z ekseni yönünde 45-100 Hz aralığında M2 ayağı orijinal ayağa göre 1. Mod‟ u düĢük frekanslara ötelemiĢtir. Orijinal ayakta görülen yüksek frekanslarda oluĢan mod‟ larda iyileĢtirmeler yaparak sönümlemeyi iyileĢtirmiĢtir.
Orijinal ve M1 ayaklarının yapısal özellikleri bakımından birbirine benzer olduğunu grafiklerden görmekteyiz. Her iki ayak 25 Hz frekansta ilk mod‟ a girmektedir.
M2 ayağı diğer ayak türlerine göre daha geç rezonansa girmektedir. 100 Hz‟ e ulaĢıncaya kadar dört kez mode-rezonans frekansına girmektedir
Sonuç olarak; düĢük frekanslar göz önüne alındığında M2‟nin daha iyi sonuç vereceği, yüksek frekanslar göz önünde bulundurulduğunda M1, ayağının daha iyi sonuç vereceği kanaatine varılmıĢtır. Koltuk, araç içine monte edilerek yapılan ölçümlerin küçük değiĢimlere neden olacağı düĢünülmektedir.
Burada koltukta kullanılan ayakların sönümleme etkisini incelemek, titreĢim büyüklükleri ve sürücüye etkileri araĢtırılmıĢtır. Araçların yol pürüzlülüğü etkisi
üzerinde yapılan çalıĢmada üç farklı koltuk ayağı üç farklı hızda (25 km/h, 50 km/h ve 75 km/h) aynı koĢullar da ve aynı sürücü kullanılarak deneysel çalıĢma yapılmıĢtır.
Deneysel çalıĢmanın yapıldığı ortamda hızın azaltılması için kasisler bulunmaktadır. Farklı ayaklar kullanılarak yapılan deneysel çalıĢmada yol Ģartları aynı olmak koĢuluyla araçların hızlarına bağlı olarak titreĢim değerlerinin çıktığı görülmüĢtür. Kasislerden geçerken hız arttıkça ivme değerinin de arttığı belirlenmiĢtir. Farklı koltuk ayaklarının da sönümleme üzerinde ki etkisi farklılık göstermektedir.
Hız arttıkça ivme değerleri yol durumuna bağlı olarak artmakta genlik değeri düĢmektedir. Ayrıca hızın artmasıyla frekans oranlarının arttığı belirlenmiĢtir.
Grafiklerde orijinal ayağın ivme değeri, M2 ayağından büyüktür. Gözenekli alüminyum malzemenin (M2) konforu artırdığını, yorgunluk sınırı süresini uzattığını görmekteyiz. Dolayısıyla gözenekli ayak (M2), araçtaki uyarı kuvvetlerinin yalıtımını orijinal ayaktan daha iyi yapmaktadır. Buna bağlı sönüm etkisinin de daha iyi olduğu söylenebilir.
Yapılan bu tez çalıĢması sonucunda Ģu değerlendirme ve öneriler yapılabilir.
M1 ve M2 ayağı titreĢimi sönümlemede orijinal ayaktan daha iyi performans sergilemiĢtir. M1 ayağı kapalı gözenekli M2 ayağı açık gözenekli yapıya sahip olduğundan dolayı, M2 ayağı M1 ayağına göre titreĢimi daha iyi sönümlemiĢtir.
M2 ayağının mukavemeti M1 ayağına göre daha yüksektir. Her iki ayakta sandviç panel haline getirilerek mukavemeti daha da artırılabilir.
Orijinal ayak köpük ayaklara göre çok ağır olduğu için araç ağırlığını artırarak devamında da yakıt sarfiyatını artıracağı olacağı düĢünülmektedir. Dolayısıyla köpük ayaklar orijinal ayağa göre oldukça avantajlıdır.