Tartı ş ma

Araştırma materyalini, Marmara Hayvancılık Araştırma Enstitüsü’nde yetiştiriciliği yapılan 27 başSaanen ve (Saanen x Kıl Keçi Melezi) 21 başF1, 82 baş G1, 32 başG2 genotipi erkek ve dişi oğlaklar oluşturmuştur. Doğumdan sütten kesime kadar olan 60 günlük periyotta oğlakların doğum özellikleri ve sütten kesime kadar büyüme özellikleri karşılaştırılmıştır.

Sütten kesim sonrası10 başSaanen ve (Saanen x Kıl Keçi Melezi) 10 başF1, 12 başG1, 8 başG2 genotipi erkek oğlak 56 günlük yoğun besiye tabi tutulmuşlar ve besinin bazıdönemlerindeki ölümler neticesinde 7 başSaanen ve (Saanen x Kıl Keçi Melezi) 10 başF1, 10 başG1, 5 başG2oğlak ile besi tamamlanabilmiştir. Buradan da anlaşılacağıgibi hastalıklara ve olumsuz şartlara dayanıklılık bakımından F1 genotipi oğlaklar ilk sırayıalmışlardır.

Araştırma sonuçlarına göre genotipler arasıdoğum ağırlığı(P<0.05), birinci ay ağırlığıve 60 günlük sütten kesim ağırlığıortalamalarıarasındaki farklar önemli bulunmuştur(P<0.01). Doğum ağırlığı, birinci ay ağırlığıve sütten kesim ağırlığı bakımından en yüksek değerler F1lerde görülmüşolup bunu sırasıyla G1, Saanen ve G2 oğlaklar izlemiştir. Bu değerler sırasıyla; doğum ağırlıklarında 3,3090,153, 3.0840.094, 2.9260.130 ve 2.8200.122, birinci ay ağırlıklarında 11.050.606, 9.8040.373, 9.3800.516 ve 8.6360.508, sütten kesim ağırlıklarında ise 14.7130.724, 12.1100.447, 11.8130.623 ve 11.3820.631 olarak bulunmuştur. Cengiz ve ark.(1982), yaptıklarıçalışmada Saanen x Kilis melezi sütçü keçilerde (Akkeçi) doğum, sütten kesim, 3. ay ağırlıklarınısırasıyla, 3.1kg ve 15.8kg olarak bulmuşlardır. Araştırmada, cinsiyet ve ana yaşıher iki dönemde de etkili bulunmuşve doğum şeklinin sadece doğum ağırlığına etkileri önemli bulmuşlardır. Başka bir çalışmada ise; Çağraşve ark.(1999), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım işletmesinde yetiştirilen 01–07.01.1997 yılında doğan Saanen ırkı oğlaklarda 60. günde sütten kesilen erkek ve dişi oğlaklarda doğum ağırlıklarını4.21 ve

4.01kg, sütten kesim ağırlığınıda sırasıyla 26.6 ve 29.80kg olarak bildirmişlerdir. Bu değerlerin yaptığımız çalışma ile kıyaslandığında Saanenler için çok yüksek olduğu görülmektedir. Başka bir çalışmada ise Güney ve Çayan (1987), Çukurova Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Çiftliğinde sütten kesilen iki aylık yaşlıKıl oğlaklarda doğum ağırlığını4.1kg, besi başıyaşını63 gün, besi başıcanlıağırlığını, 18.7kg olarak saptamışlardır. Bu çalışmada Kıl oğlaklarının doğum ağırlığıve besi başlangıcıcanlı ağırlık ortalamalarının yaptığımız çalışmadaki Saanen ve (Sanen x Kıl) melez oğlaklardan daha yüksek olduğu görülmektedir.

Yaptığımız çalışmada doğumdan sütten kesime kadar olan dönemde ortalama canlıağırlık artışlarına doğum tipinin etkisi de önemli bulunmuşolup tek, ikiz ve üçüz doğan oğlaklarda bu değerler 170.0988.739, 142.8235.382 ve 146.58617.340g olmuştur. Burada üçüzlerin ikizlerden daha yüksek canlıağırlık artışıgöstermeleri hem sayıca az olmalarına hem de üçüz oğlaklara takviye emzirmesi yapılmasına bağlanabilir. Buradan da anlaşılacağıgibi oğlaklarda süt emme döneminde gelişmenin tüketilen süt miktarıyla yakından ilişkili olduğu görülmektedir. Doğumdan sütten kesime kadar olan dönemde cinsiyetin canlıağırlık artışlarına etkisi önemli bulunmamıştır. Benzer bir çalışmada; Laes(1995), Baladi, Zaraibi ve Damascus oğlaklarında, doğum ağırlığıile büyüme arasında önemli bir ilişki olduğu ve doğum tipi, cinsiyet ve ananın canlı ağırlığının büyüme hızınıönemli ölçüde etkilediği bildirilmiştir.

Gurupların besinin çeşitli dönemlerindeki canlıağırlıklarıve besi süresince toplam canlıağırlık artışlarıarasında istatistiki olarak bir fark görülmemiştir. Bunun sebebi guruplardaki hayvan sayılarının azlığıgösterilebilir. Gurupların canlıağırlık artışlarıve besi performanslarıkarşılaştırıldığında Saanen, (Saanen x Kıl) F1, G1 ve G2 oğlaklarda BBCA ortalamalarısırasıyla, 15.751.456, 18.321.689, 18.171.157, 16.851.984kg olurken 56. gün canlıağırlık ortalamalarısırasıyla 23.402.041, 26.102.368, 24.501.622, ve 26.102.782kg olarak bulunmuştur.

Besi süresince toplam canlıağırlık artışlarıen yüksek G2 oğlaklarda görülmüş bunu F1, Saanen ve G1 oğlaklar izlemiştir. Bu değerler sırasıyla 9.241.576kg, 7.771.341kg, 7.651.156kg ve 6.330.918kg olmuştur. Oğlakların doğum tipi bakımından besi süresince toplam canlıağırlık artışıtek doğan oğlaklarda 7.911.029kg çoklu doğan oğlaklarda ise 7.590.646kg olarak bulunmuştur. Ana yaşıfaktörü göze alındığında, besi süresince toplam en yüksek canlıağırlık artışıana yaşı4-5 olan

oğlaklarda görülmüş, bunu 6-7 ana yaşlıve 2-3 ana yaşlıoğlaklar izlemişolup, bu değerlerde sırasıyla 10.351.460, 6.741.074 ve 6.160.950kg olarak bulunmuştur.

Gurupların besinin çeşitli dönemlerinde ve besi süresince günlük ortalama canlı ağırlık artışlarıincelendiğinde de istatistiki olarak fark bulunamamıştır. Besinin çeşitli dönemlerinde genotiplerin bazıdönemlerde canlıağırlık artışlarında aşırıdüşüşler gözlenmişve daha sonra yükselmeler olmuştur. Bunun sebepleri arasında aşırısıcaklar sonucu yem tüketiminin düşmesi ve oğlaklarda görülen ishaller olduğu tahmin edilmektedir.

Besi boyunca ortalama günlük canlıağırlık artışlarıkarşılaştırıldığında genotiplerde en yüksek artışG2oğlaklarda görülmüşbunu F1,Saanen ve G1 oğlaklar izlemişlerdir. Bu değerler sırasıyla 0.1640,019, 0.1390.016, 0.1350.024 ve 0.1120.027kg bulunmuştur. Denemede F1 G1 G2 ve Saanenlerde besi süresince ortalama günlük yem tüketimi sırasıyla 0.650, 0.575, 0.550, ve 0.510g yemden yararlanma oranıise yine sırasıyla 5.70, 7.55, 5.67 ve 5.92 olarak saptanmıştır. Benzer bir çalışmada Çayan(1986), Alman Alaca x Kıl ve saf Kıl erkek oğlakların sütten kesimden sonra 8 haftalık besi periyodunda günlük canlıağırlık artışınıve yemden yaralanma oranınıAlman Alaca x Kıl melezi oğlaklarda 197.9g ve 3.51kg, saf Kıl oğlaklarda ise 183.9g ve 2.77kg olarak bildirmişlerdir.

Başka bir çalışmada ise Güney(1984), entansif besi şartlarında (Saanen x Kilis) x Kilis ve (Saanen x Kıl) x Kıl melezi erkek oğlakların besi performanslarını incelemişler. Kilis G1 ve Kıl G1 oğlaklarının günlük canlıağırlık artışlarınısırasıile 131.33 ve 127.38g; 1kg canlıağırlık artışıiçin yem tüketimini de 4.34 ve 4.31kg olarak bildirmişlerdir. Her iki çalışmada da veriler yaptığımız çalışmadaki verilerle kıyaslandığında günlük canlıağırlık artışının daha yüksek yem tüketiminin düşük ve yemden yararlanma oranlarının daha yüksek olduğu görülmektedir.

Doğum tipi ve ana yaşına göre guruplar arasında istatistiki olarak bir fark bulunamamışolup günlük canlıağırlık artışlarıtek doğan oğlaklarda 0,1390,017kg çoklu doğan oğlaklarda 0.1350.011kg olmuştur. Ana yaşına göre karşılaştırıldığında ise besi süresince en yüksek ortalama günlük canlıağırlık artışları4–5 ana yaşlı oğlaklarda görülmüştür.