Özel ve resmi ilköğretim okulu sınıf rehber öğretmenlerinin öğretimsel liderlik rollerini yerine getirme düzeyleri; öğretimsel liderlik alt boyutları ( okulun amaçlarını geliştirme, okulun amaçlarını açıklama, öğretimi denetleme ve değerlendirme, eğitim programını koordine etme, öğrenci ilerlemesini izleme, öğretim zamanını koruma, varlığını hissettirme, öğrencileri öğrenmeye özendirme, mesleki gelişimini sağlama, akademik standartlar geliştirme ve uygulama, ) incelenmiştir.
Son yıllarda birçok araştırmacı öğretimsel liderlik rollerine ilişkin çeşitli incelemeler yapmıştır. Ancak bu araştırma, resmi ve özel okullarda görevli sınıf rehber öğretmenlerinin öğretimsel liderlik boyutlarını ve düzeylerini incelemesi bakımından önemlidir.
109
Araştırmaya katılan öğretmenlerin, görev yaptıkları okul türüne bağlı olarak öğretimsel liderlik rollerini gerçekleştirme düzeyine ilişkin yaklaşımlarda .05 düzeyinde anlamlı bulunmuştur.
Resmi ve özel okullarda görev yapan öğretmenlerinin öğretimsel liderlik rollerini gerçekleştirmede farkın olduğu ve bu farkın özel okullarda görev yapan öğretmenler lehine olduğu bulunmuştur. Ortalama puanlara bakıldığında, özel okullarda görev yapan öğretmenlerin öğretimsel liderlik rollerini yerine getirme düzeylerinin daha yüksek olduğu ve gerçekleştirmede daha fazla çaba gösterdikleri anlaşılmaktadır.
Akgün (2001) araştırmasında; sınıf öğretmenlerinin araştırma kapsamında yer alan öğretimsel liderlik görevlerinden; “Öğretimi Denetleme ve Değerlendirme”,
“Eğitim Programını Koordine Etme”, “Öğrenci İlerlemesini İzleme”, “Varlığını Hissettirme”, “Öğrencileri Öğrenmeye Özendirme”, “Mesleki Gelişimini Sağlama”
ve “Akademik Standartlar Geliştirme ve Uygulama” olmak üzere yedi görevi “Her Zaman” yerine getirdiklerini; bunun dışında kalan, “Okulun Amaçlarını Geliştirme”, “Okulun Amaçlarını Açıklama” ve “Öğretim Zamanını Koruma”
gibi üç görevi ise “Çoğunlukla” yerine getirdiklerini ifade etmişlerdir. Bu sonuçlar öğretmenlerinin öğretimsel liderlik rollerini okul yöneticilerinin algıladıklarından daha yüksek düzeyde gerçekleştirdikleri görüşünde olduklarını ortaya çıkarmaktadır.Akgün ‘ün araştırmasında yukarıda belirtilen alt başlıklarla, bu araştırmadaki aynı alt başlıklardaki sonuçlar birbirini desteklemektedir.
Bu araştırmada, “Öğretim Zamanını Koruma” alt boyutunda en çok “Yoklamalara fazla zaman harcamamak için öğrenci isimlerini ezberlerim.” davranışını gösterdikleri anlaşılmaktadır. Bu alt boyutta en az gösterdikleri davranışın ise “ Ders süresi içerisinde öğrencilerin idareye çağrılmasını önlemek için okul yönetimi ile görüşürüm.” olduğu gözlemlenirken; Akgün’ün araştırmasında bu alt başlık “Ders
110
süresi içerisinde anons yapılmasını önlemek için okul yönetimi ile görüşme” ve
“Ders süresi içerisinde öğrencilerin idareye çağırılmasını önlemek için okul yönetimi ile görüşme” davranışlarını “Ara Sıra” yerine getirmeleri şeklinde farklılıklar göstermektedir. Bu sonuçlar; öğretmenlerin zaman yönetiminde problem yaşamalarından kaynaklanıyor olabilir.
Cinsiyet değişkenine göre, sınıf öğretmenlerinin öğretimsel liderlik rollerini yerine getirme düzeylerine ilişkin görüşleri arasında; “Öğretimi Denetleme ve Değerlendirme”, “Öğrenci İlerlemesini İzleme”, “Öğrencileri Öğrenmeye Özendirme” ve “Akademik Standartlar Geliştirme ve Uygulama” boyutlarına ilişkin görevlerde anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Bu araştırmada, bu alt başlıklar incelendiğinde resmi ve özel okullarda görev yapan kadın öğretmenlerin ortalama puanlara bakıldığında bu konularda daha çok çaba gösterdikleri görülmektedir. Diğer yandan; Akgün ‘ün araştırmasında “Okulun Amaçlarını Geliştirme”, “Okulun Amaçlarını Açıklama”, “Eğitim Programını Koordine Etme”,
“Öğretim Zamanını Koruma”, “Varlığını Hissettirme” ve “Mesleki Gelişimini Sağlama” boyutlarına ilişkin görevlerde ise anlamlı bir farklılık bulunmadığı gözlemlenirken; bu araştırmada “Okulun Amaçlarını Geliştirme”, “Okulun Amaçlarını Açıklama”, “Eğitim Programını Koordine Etme”, “Öğretim Zamanını Koruma”, “Varlığını Hissettirme” ve “Mesleki Gelişimini Sağlama” boyutlarına ilişkin davranışları gösterme düzeylerinin de anlamlı bir şekilde farklı olduğu ve bu farkın yine kadın sınıf rehber öğretmenleri lehine olduğu bulunmuştur. Ortalama puanlara bakıldığında, kadın öğretmenlerin bu davranışları gösterme çabalarının erkek öğretmenlere göre daha çok olduğu görülmektedir . Bu sonuçlar Akgün’ün (2001) çalışmasının resmi okullarda, bu araştırmanın ise hem resmi hem de özel okullarda yapılmış olmasından kaynaklanmaktadır.
111
Akgün ‘ün araştırmasında mesleki kıdem değişkenine göre, sınıf öğretmenlerinin öğretimsel liderlik rollerini yerine getirme düzeylerine ilişkin görüşleri arasında;
“Okulun Amaçlarını Geliştirme” ve “Öğretim Zamanını Koruma” boyutuna ilişkin görevlerde anlamlı bir farklılıklar gözlenmiş; bu araştırmada da bu boyutlara ilişkin anlamlı farklılıklar görülmüştür. Araştırma sonuçları birbirini desteklemektedir. Diğer boyutlar ve bu boyutlara ilişkin görevlerde ise anlamlı bir farklılık bulunmamış iken ; bu araştırmada “ Eğitim Programını ve Öğretimi Yönetme ile birlikte Öğretimi Denetleme ve Değerlendirme, Eğitim Programını Koordine Etme ve Öğrenci İlerlemesini İzleme alt boyutlarında ifade edilen davranışları gösterme düzeylerinin, Olumlu Öğrenme İklimi Geliştirme ile birlikte Varlığını Hissettirme, Meslek Gelişimini Sağlama ve Akademik Standartları Geliştirme ve Uygulama alt boyutlarında ifade edilen davranışları gösterme düzeylerinin, sınıfta Varlığını Hissettirmeye ilişkin davranışları gösterme düzeylerinin, Meslek Gelişimini Sağlamaya ilişkin davranışları gösterme düzeylerinde, Akademik Standartlar Geliştirme ve Uygulamaya ilişkin davranışları gösterme düzeylerinde” anlamlı farklılıklar görülmüştür. Bu farklılıkların nedeni;
kıdemli öğretmenlerin söz konusu alt başlıklar gerçekleştirirken daha çok çaba harcamaları ve bu araştırmanın bu araştırmanın ise hem resmi hem de özel okullarda yapılmış olmasından kaynaklanmaktadır (Akt : Buyrukçu, 2007, 87-89 ).