13. SONUÇ VE GENEL DEĞERLENDİRME
13.3. Türkiye’nin Kiraz İhracatını Artırdığı Ülkelerin Değerlendirilmesi
Yukarıda açıklanan analizler yeniden gözden geçirildiğinde, İsviçre tam anlamı ile kaçırılan bir fırsat pazar niteliğindedir. 2011 yılında dünyadan 8.7 milyon dolarlık kiraz ithal eden İsviçre’ye Türkiye’nin ihraç ettiği rakam 100 bin doların altındadır. Bu ülke ile 8.7 milyon dolarlık bir potansiyel vardır ve rakiplerimiz Fransa, İtalya ve Almanya’dır. Almanya ise önemli sayılacak bir ihracatçı değildir ve bir anlamda Türkiye’den ithal ettiği kirazları İsviçre’ye transit ticaret vasıtasıyla sevk etmektedir. Ayrıca Almanya’nın İsviçre’ye yaptığı kiraz ihracatında 2011 yılı birim fiyatı 1.16
$/kg’dır.
Polonya ile kirazdaki potansiyel ticaret hacmi 2011 yılı itibariyle yaklaşık 4.3 milyon dolar civarındadır. Türkiye’nin Polonya’daki rakipleri Macaristan, İspanya ve Yunanistan olarak belirlenebilir. Polonya’ya yapılaak ihracat operasyonlarında söz konusu bu 3 ülkenin firmaları iyi analiz edilmelidir. Ayrıca Polonya’ya 2012 1. çeyreğinde Türkiye’den sadece 130 bin dolarlık bir ihracat yapılmış görülmektedir.
Finlandiya ile kirazdaki potansiyel ticaret hacmi 2011 yılı itibariyle 2.4 milyon dolar civarındadır. İsveç ve Norveç’te ki rekabet gücümüz kıyaslandığında Finlandiya’da da daha üst noktalara çıkmamız zor olmayacaktır. Finlandiya’daki rakiplerimiz ise Hollanda, Almanya ve İspanya’dır. Almanya’nın Finlandiya’ya ihracat birim fiyatı ise oldukça yüksektir (4.6 $/kg). Ancak burada unutulmamalıdır ki, Hollanda ve Almanya ağırlıklı olarak kiraz konusunda transit ticaret yapmaktadır.
Yukarıdaki ilgili çalışmalarda hatırlanacağı üzere, Avusturya örneğinde olduğu gibi Almanya içinde ilgili istatistiki veriler arasındaki tutarsızlık vardır. Türkiye 2011 yılında Almanya’ya 3.5 milyon dolarlık ihracat yaptığını bildirirken Almanya bunun 57 milyon dolar olduğu beyan etmektedir. Aradaki fark mantıksal bir çerçeveye oturmamaktadır. 57 milyon dolar doğru kabul edilse bile hala 73 milyon dolarlık bir potansiyel hacim söz konusudur.
Fransa ile kirazdaki potansiyel ticaret hacmi 2011 yılı itibariyle yaklaşık 24.2 milyon dolar civarındadır. Yine Fransa’da transit ticaret yapan Almanya, Fransa’daki rakiplerimizden biridir.
Şili’nin Fransa’ya 2011 yılı ihracatı 4.5 milyon dolardır.( Kasım Aralık Ocak aylarında) Keza ABD’den yapılan ithalat ise temmuz ve ağustos aylarında gerçekleşmiştir ve 2.3 milyon dolardır. Bu mallar muhtemelen havayolu ile taşınmış olmalıdır. Bu bize uzak mesafelerden kiraz taşınabileceğini göstermektedir.
ABD’nin temmuz birim fiyatı 5.7 $/kg (CIF fiyat üzerinden) iken Türkiye’nin aynı ayında ihracat birim fiyatı 4.3 $/kg’dır (CIF
değer üzerinden). ABD’nin Ağustos ayında kirazla ilgili gerçekleşen birim fiyatı 7.1$/kg’ken (CIF fiyat üzerinden), Türkiye’nin aynı ayında ihracat birim fiyatı 4.6 $/kg (CIF değer üzerinden) olarak gerçekleşmiştir. Aslında bu durum önemli bir rekabetçi üstünlük olarak düşünülebilir.
Norveç ile kirazdaki potansiyel ticaret hacmi 2011 yılı itibariyle yaklaşık 4.5 milyon dolar civarındadır. Bu ülkede de en büyük rakibimiz ise 3.4 milyon dolar ile ABD’dir. Yine burada uzak bir ülkeden Norveç ülke pazarına yapılan bir ihracat örneği görülmektedir.
İspanya ile kirazdaki potansiyel ticaret hacmi 2011 yılı itibariyle yaklaşık 15.3 milyon dolar olarak gerçeklemiştir.
İspanya aynı zamanda Türkiye’nin önemli bir rakiplerindendir ve 15.4 milyon dolarlık ithalatını Şili ve Fransa’dan gerçekleştirmiştir.
Bu ülkedeki Türkiye’nin 2011 yılındaki 141 bin dolarlık kiraz ticareti ise izlenmelidir.
Güney Afrika ile kirazdaki potansiyel ticaret hacmi 2011 yılı itibariyle yaklaşık 11 bin dolar civarındadır. Sadece Türkiye ve İsrail kiraz satmaktadır. Bu Pazar bu anlamı ile geliştirilebilecek bir pazardır.
İsveç ülke pazarına yönelik istatistiksel verilerde yine bir tutarsızlık vardır ancak bu defa Almanya ve Avusturya’daki durumun tersi bir durum söz konusudur. İsveç ülke pazarına yönelik kiraz ihracatında Türkiye’nin verdiği rakam 2011 yılı itibariyle 4.8 milyon dolarken, İsveç kaynaklarına göre aynı dönemde Türkiye’den yapılan ithalat sadece 369 bin dolardır.
Almanya, ispanya ve Hollanda bu ülkedeki rakiplerimizdir ancak Almanya ile Hollanda’nın ağırlıklı olarak transit ticaret yaptıkları da unutulmamalıdır.
İngiltere Türkiye açısından en verimli pazarlardan birisidir ve bu ülke ile kirazdaki potansiyel ticaret hacmi 2011 yılı itibariyle yaklaşık 65 milyon dolar civarındadır. Türkiye’nin İngiltere
pazarında en büyük rakibi 30.6 milyon dolarla İspanya gözükmektedir. Hollanda ve Fransa İngiltere ülke pazarında Türkiye’nin diğer rakipleridir.
Hollanda ülke pazarına yönelik olarak da, istatistiksel verilerde bir uyumsuzluk vardır. Türkiye Hollanda’ya kiraz ihracat rakamını 4.4 milyon dolar olarak belirtirken, Hollanda Türkiye’den yaptığı ithalatı 1.1 milyon dolar olarak göstermektedir. Bu farklılık muhtemelen ülkelerin kiraza yönelik değişik GTİP numarası kullanımından kaynaklanmaktadır. Hollanda ile kirazdaki potansiyel ticaret hacmi 2011 yılı itibariyle yaklaşık 30.8 milyon dolar civarındadır ve bu rakam ciddi bir potansiyel demektir. Sözü edilen ülkede Türkiye’nin rakipleri İspanya, Belçika, Yunanistan, Almanya ve Fransa olarak belirlenebilir.
Yapılan analizler göstermiştir ki, İtalya ile kirazdaki potansiyel ticaret hacmi 2011 yılı itibariyle yaklaşık 21.9 milyon dolar civarındadır. 2011 yılındaki 9.4 milyon dolarlık ihracatımız ile Türkiye hemen İspanya’nın arkasından gelmektedir ve bu ülke pazarında Almanya ve Fransa’yı geride bırakmış durumdadır.
Danimarka ile kirazdaki potansiyel ticaret hacmi 2011 yılı itibariyle yaklaşık 6.9 milyon dolar civarındadır. Bu ülkenin ithalat verilerine göre 2011 yılında 2.8 milyon dolarla Türkiye en büyük ihracatçı görünümündedir ve onu Almanya ve İtalya izlemektedir.
Ancak Danimarka ülke pazarında Türkiye verilerine göre ise sadece 862 bin dolarlık bir ihracat gerçekleşmiştir. Diğer yakın ve benzer ülkeler kıyaslandığında Danimarka pazarında Türk kiraz ihracatçısı işletmeler daha fazla pazar payına sahip olabilirler.
Uluslararası kiraz ticaretinde Rusya’nın potansiyel ticaret hacmi 2011 yılı itibariyle yaklaşık 113.1 milyon dolar kadardır ve bu çok büyük bir potansiyel demektir. O halde Rusya pazarı çok iyi analiz edilmeli ve değerlendirilmelidir. Bu noktada araştırmanın sonunda Rusya ile ilgili çok önemli ithalatçı adresleri de
verilmiştir. Bunlara ek olarak, Rusya ülke pazarına Türkiye 2012 yılının ilk 6 ayında 7 milyon dolar kadar ihracat yapmıştır.
“Ticari Açık” büyüklük sıralamasına göre Almanya, Rusya, İngiltere, Kore, Hollanda, Norveç, Belçika, İsviçre, Birleşik Arap Emirlikleri, Finlandiya, Danimarka ve Portekiz önem taşımaktadır.
Bunlar aynı zamanda Türkiye’ye yakın pazarlardır. Söz konusu sıralamadaki Güney Kore Türkiye’ye mesafe olarak uzak olmasına rağmen bu türden pazarları denemek isteyen firmalar açısından hedef olarak belirlenebilir.
Yine ilgili analizlerden anlaşılabeleceği üzere, özellikle Almanya uluslararası kiraz ticaretinde ticari açığına rağmen bir çok ülke pazarında ciddi bir şekilde rekabetçi olabilmektedir ve Almanya ağırlıklı olarak transit ticaret yapmaktadır.
Türkiye’ye yakın olan Rusya hem çok büyük hemde küresel kiraz ticaret dengesi açığı fazla olan bir ülkedir. Uluslararası kiraz ticaretinde Rusya’nın payı %9 civarında olup, 2007-2010 döneminde %11 büyümüştür. Bu pazar 2010-2011 döneminde %11 düşmesine rağmen, 2012 yılının çeyrekleri bazında büyümeye başlamıştır ve kirazın birim fiyatı 1.7$/kg ile düşük bir seviyededir.
İngiltere 76 milyon dolarlık açık, 2010-2011 döneminde %17 büyüme ve 4.2 $/kg ile çok önemli bir pazar niteliğindedir. Güney Kore 47 milyon dolarlık açık, 2010-2011 döneminde %45 büyüme ve 9.6 $/kg ile uzak olmasına rağmen denemeye değer bir pazar niteliği taşımaktadır.
Bunlara ek olarak, Hollanda, Norveç, Belçika, İsviçre, Portekiz, Danimarka ve Finlandiya kiraz konusunda Avrupa’nın en fazla dış ticaret açığı veren ülkeleridir. Sözü edilen ülkelerden İsviçre ve Portekiz hariç 2010-2011 döneminde de büyümeyi sürdürmüşlerdir.
İsveç, Ukrayna ve Romanya ise artı veren ülkelerdir ancak buralarda da ciddi ithalat rakamlarına ulaşıldığı dikkatlerden kaçmamalıdır. Bu noktada konunun ilginç yönü Türkiye, İtalya ve Bulgaristan gibi ticari dengesi artı olan bu iki ülkede de önemli bir rekabetçilik gücü gösterebilmiştir. Buradaki durum değerlendirilmeli ve isabetli yapılacak modellemelerle diğer yakın pazarlarda da uygun pazarlama stratejileri ile Türkiye’nin rekabet gücü artırılmalıdır.