SWOT Analizi (Strenghts/Weaknesses/Opportunities/Threats)

4.1.1.1. Kuvvetli Yönler (Strenghts)

1. Ev Tekstili Sektörü yaptığı yatırımlarla dünya piyasasında rekabet edecek büyüklükte olup çok kısa bir zamanda büyümüştür.

2. Türkiye, dünyadaki gelişmeleri yakından takip etmektedir ve globalleşme sürecinde firmaların ayakta kalmalarında markanın önemini anlamış durumdadır.

3. Tasarımda eğitimin önemi ve ev tekstili sektöründe uzmanlaşmış tasarımcıların olması gerektiği bilinci doğmuştur.

4. Türkiye, tasarıma kaynaklık edecek zengin bir kültür mirasına sahiptir. 5. Fason çalışma, gerekli teknik bilgi ve beceriyi sektör potansiyeline katmıştır.

6. Talebe karşı artan arz, iç piyasada olduğu gibi ihracattaki rekabeti de körükleyerek firmaları koleksiyonlarıyla öne çıkmaya zorlamıştır. Böyle bir kuvvet, tasarım gelişiminde itici gücü oluşturmaktadır.

7. Daralan Avrupa piyasalarındaki yerleşmiş bir tasarım tarzına göre Türkiye’deki tasarım gücünün ardında daha genç ve dinamik bir nesil ve henüz keşfedilmemiş bir “çok seslilik” potansiyeli bulunmaktadır.

8. Özel sektör, tasarım konusunda üniversitelerle iş birliğine hazır durumdadır. 9. Firma bünyesinde çalışan tasarımcıların yanında, ev tekstili tasarımı yapan

tasarım stüdyoları da bulunmaktadır.

10. Toplu konut üretiminin artması ve eve dönüş temalarının önem kazanması tüketimi artırma yönündedir.

11. Bilinçlenen yeni nesil tüketici olması, iç piyasadaki kaliteli tasarım tercihini yükseltirken dış talepteki kalitenin de artmasını sağlayacaktır.

12. Dünyada olup bitenlere kısa sürede ulaşma olanağı ve bunlara çabuk cevap verecek bir ulaşım olanağının bulunmaktadır.

4.1.1.2. Zayıf Yönler (Weaknesses)

1. Türk Burjuvazisinin kaliteli ve yerli tasarımı teşvik etmeyip, yabancı markalara yönelinmektedir.

2. Türkiye’deki sanatla ilgili disiplinler arası ilişki zayıf kalmakta takstil santındaki gelişmeler yeterince takip edilmemektedir.

3. Sektördeki büyük firmaların bazıları markalaşma konusunda ağır davranmaktadırlar.

4. Direkt olarak kar odaklı satışa yönelerek yüksek tasarım maliyetlerinden kaçınılmaktadır.

5. Tasarımın düşünsel ve fikri bir üretim olduğunun, tamamen kabullenemeyip, taklit edilmesi yaygındır.

6. Ekonomik şartların zorlamasından dolayı tasarımcıya yapılan yatırımın az olmaktadır.

7. Tasarım gücünün geliştirilmesinde yaratıcılığın öneminin ve geliştirilmesinin tam olarak kavranmamakta, iyi bir tasarımcı veya sanatçının yetişmesinin okul öncesine varan ve yaratıcılığın geliştirilmesini teşvik eden özel eğitim süreçlerini kapsadığı konusunda yeterli bilinç bulunmamaktadır.

8. Satın alma gücü ev tekstili tüketim hızını arttıracak seviyede değildir.

9. Tasarım eğitimi yapan fakültelerdeki öğretim elemanları ve öğrencilerinin yurt dışı görgü ve bilgilerinin arttırılmasında yeterli kaynağın sağlanmamakta ve bunlar sadece kişisel çabayla sınırlı kalmaktadır.

10. Ülke olarak marka imajının zayıfdır.

11. Ülkenin yeni tekstillerin geliştirilmesi konusunda yeterli Ar-Ge çalışmaları yapılamamaktadır.

12. Tekstil tarihimizin yeterince kayıt altına alınamaması, arşiv, müze vs. ile tasarımcıların hizmetinde olmayışı geçmiş örneklerden yararlanmayı zorlaştırmaktadır.

13. Ev tekstili ile ilgili uluslararası tasarım yarışmalarına katılım olmamaktadır. 14. Tasarım eğitimi veren fakültelerde koordinasyon eksikliği bulunmaktadır. 15. Ev tekstilinin birçok ürün grubunu içermesinden dolayı tasarım eğitiminde her

bir ürün için tasarım kriterlerine yeterince değinilmemektedir.

16. Ev tekstili ürünlerinde döşemelik ve perdelik gibi tüketim hızı düşük malların olması, satışı garanti altına alma konusunda tasarımı sınırlayarak, üreticileri tutucu davranmaya itmektedir.

17. Ev tekstili ile ilgili mobilya ve iç mimarinin iş birliğinde eksikliği bulunmaktadır. 18. Özel sektörde çalışan tasarımcılar görev tanımı dışındaki işleri de yapmak

zorunda kalmaktadırlar.

4.1.1.3. Fırsatlar (Opportunities)

1. Çin ve Hindistan gibi ülkelerin henüz Avrupa beğenisine hitap edecek kendi özgün koleksiyonlarını oluşturamamış olmaları.

2. Türkiye’nin jeopolitik öneminin dünyaca kabul edilmesinden dolayı izlenmesi ve uluslararası arenada hesaba katılmak zorunda bulunması.

3. Sınırlı da olsa belli başlı Türk modacılarının dünyaca tanınması ve onların Türk tasarımlarına dikkatleri yönlendirmeleri ve bunların ardından ev tekstili tasarımları ile çıkış yapma fırsatının olması.

4. EVTEKS Fuarı’nın dünyaca izlenen 2. büyük ev tekstili fuarı olması ve burada oluşturulacak trend area ile dünya ev tekstili modasını yönlendirme olanağının olması.

5. Göz ardı edilemeyecek sayıda Avrupa’da Türk vatandaşının yaşaması.

6. Globalleşme ile otantik değerlere olan ilginin artması ve Türkiye’nin buna cevap verecek kapasitede olması.

7. European Textile Network (ETN) çalışması kapsamında tekstil sanatçıları ile uluslararası ilişkilerin canlandırılmış olması.

8. Türkiye’yi izleyen Türk Cumhuriyet’leri ve bunların Türkiye’ye her türlü desteği sağlayacak potansiyellerinin olması.

9. Yapılan Arkeolojik çalışmaların Anadolu’nun önemini gittikçe arttırmaları. 10. Türkiye’nin marka imajının oluşturulması için devletçe desteklenen Turquality

projesinin başlatılması.

11. Türk Tekstil Sektörü’nün siyasi alanda sesini duyurması.

4.1.1.4 Tehditler (Threats)

1. Globalleşme nedeniyle rekabetin gittikçe zorlayıcı olması ve Çin gibi öncelikle maliyete dayalı üretim yapan ülkelerin, tasarım konusunda da yatırıma yönelmeleri.

2. Ekonomiyi ve istikrarı tehdit eden her türlü tehlike ( Terör, savaş, ülke aleyhine lobiler vs.

3. Gelişmiş ülkelerin tekstil sektöründeki yatırımlarını nanoteknolojiye ve disiplinler arası çalışmaya yöneltmiş olmaları.

4. Ürünlerin ömür ve tüketim miktarlarının azalması. 5. İKEA’nın iç piyasa’daki ev tekstili pazarına girmesi.

İTKİB ‘in düzenlediği “Global Rekabet Ortamında Türk Tekstil Sektörü” adlı çalışmaların Arama Konferansı Tutanakları’nda SWOT analizinden sonra geliştirilen Stratejik Kurgu Ve Strateji Modelinde 1. maddeyi “Organizatör Üreticilikten Markalı Ürünler Tasarımı, Üretimi Ve Pazarlamasına Doğru Kayış” adlı başlık oluşturmaktadır.50 _{Buna göre:}

Türkiye’de tasarım kabiliyetinin acilen geliştirilmesinin sağlanması,

AR-GE/ ÜR-GE (tasarım kesin içinde) destek kapsamına alınması, dış fonlara bu amaçla kullanılmak üzere başvurulması, devletin yardımcı olması.

Yurtiçi markalarının yanında, yurtdışı hedef/gelişen pazarlardaki mevcut iyi/iyi olmayan markaların da alınabilmesi, markaların milli servet portföyüne katılıp ihracata da destek olacak stratejilerle yeniden yapılandırılması,

Yerli ve yabancı moda tasarımcıları ile ortak-işbirliklerini arttıracak ortamın yaratılması, bu tip girişimlerin desteklenmesi, yer almaktadır.

Diğer maddeler de kuşkusuz sektörün devamı için oldukça önemlidir. Fakat konumuz gereği tasarımı ilgilendiren bu madde ev tekstili sektörü açısında da temel konuyu oluşturmaktadır. İTKİB’in çalışmalarında genel olarak Türk Tekstil Sektörü’nden bahsedilse de temel konu hazır giyime odaklanmaktadır. Böyle bir çalışmayı ev tekstili sektörüne de uyarlamak mümkündür. Ev tekstilinin önünde böyle deneyime sahip bir sektörün bulunması, çıkan deneyimlerden yararlanmak için bir avantajdır. Fakat bu çalışmalarda çıkan sonuçların ev tekstiline uyarlanması için iki sektörün kıyaslanması, vardıkları noktaların değerlendirilmesi gerekir. Giyim sanayindeki gelişmeler, ev tekstilinin bugüne gelmesinde önemli katkılar yapmıştır. Yukarıdaki 1. madde ev tekstili için de geçerli olmakla birlikte tasarım açısından ev tekstili sektörünün, giyim sektöründeki noktaya gelmediği açıktır. Çünkü sektörde adından söz edebileceğimiz tasarımcıların sayısı oldukça azdır. Tasarım kabiliyetinin acilen geliştirilmesi ise konunun can alıcı noktasını oluşturmaktadır. Bunun için Türkiye’deki tekstil tasarımı eğitimini mercek altına almak, bu eğitime yaratıcı süreçlerin geliştirilmesi şeklinde bakmak gerekir ki; bu 4 yıllık bir fakülte eğitimi ile yeterli düzeye ulaşamamaktadır. O halde Üçüncü Bölümde yer alan

50 _{İTKİB “Global Rekabet Ortamında Türk Tekstil Sektörü” Arama Konferansı Tutanakları, Klassis Golf}

tasarım kriterlerinde en önemli noktayı; “tasarımcının yetişmesi sorunu” oluşturmaktadır. Dolayısıyla teknoloji ne kadar ilerlerse ilerlesin onu kullanan ve düşünce üreten, insan olduğu için insana yapılan yatırım birinci derecede önemli olmaktadır.

Ev tekstili sektöründe markalı ürünlerin tasarımına geçilmesinde itici gücü tasarımcıların yapmış oldukları çalışmalar oluşturacak ve daha sonra veya önce bunlar belli imajlar çerçevesinde yurtiçi ve yurtdışında lanse edileceklerdir. Ev tekstili sektörünün içinde bulunduğu durumdan sıyrılıp, dünya çapında kendine bir yer edinmesi için, ev tekstili tasarım kriterlerine hakim, iyi tasarımcıların yetişmesi gerekmektedir. Yapılan çalışma sonunda, tasarımcının merkezde yer aldığı -ki onu bir fabrika gibi düşündüğümüzde- belli girdilerin ve kaliteli tasarımların çıktı olduğu bir sürecin oluşturulması gerektiğini görürüz.