1.1.Su Göleti
Düz yüzeyli beton yollarda, döşemelerde ve kaldırımlarda su dolu göletler oluşturulur. Suyun kapalı bir alanda hapis kalması için et- rafına topraktan veya kumdan setler yapılır. 5 cm’lik bir su taba- kası yeterli olur.Bu sayede hem betonun su kaybetmesi engelle- nir hem de eş dağılımlı bir sıcaklık sağlanır. Genelde küçük işler- de uygulanır.
1.2.Su Püskürtmek
Sürekli olarak beton yüzeyine su püskürtülmesi mükemmel bir su ile kür yoludur. Eğer bu işlem aralıklarla yapılıyorsa beton yüzeyi- nin kuru kalmamasına dikkat gösterilmelidir. Hortumla beton yü- zeyine saçılan su betonun yüzeyde oluşacak çatlamaları yok de- necek kadar azaltır. Bu sistemin tek dezavantajı maliyetidir. Siste- min uygun işlemesi için yeterli miktarda su ve tecrübeli uygulama- cı gerekmektedir.
1.3.Islak Örtüler
Telis bezi veya diğer su tutucu örtüler genelde kullanılır. Yüzey- de hasar oluşumunu engellemek için beton sertleşir sertleşmez su tutucu örtüler serilmelidir. Özellikle döşeme köşelerinde daha dik- katli ve özenli olunmalıdır. Örtülerin sürekli nemli olmaları sağlan- malıdır.
2. Beton Yüzeyini Örtü ile Kaplayarak Kür Yapılması
Beton yüzeyinin örtülerle kaplanması her uygulamada gerekli ve verimli olmasada bazı özel ugulamalar için zorunludur. En bü- yük avantajları, hem yatay hem düşey elemanlarda kolayca uygulanabilir olmalarıdır.
2.1.Polietilen Örtüler
Genelde 4mx25m’lik örtüler kullanılır.
Polietilen örtüler yatay elemanlarda kalıplar söküldükten sonra en geç yarım saat içinde ve döşemelerde beton yeteri sertliği kaza- nır kazanmaz uygulanmalıdır. Beton üzerindeki suyun buharlaşma- sı beklenmeli ancak beton kurumadan önce başlanmalıdır. Eğer be- ton baskı beton gibi ya da desenli yol ise örtüler hafif bir iskelet üzerine yerleştirilmelidir. Bu sayede beton yüzeyi bozulmamış olur. Bu tarz bir kürde polietilen örtüler yerleştirilmeden önce betonda- ki suyun terleyip buharlaşmasını beklemeye gerek yoktur. Kür uy- gulaması beton yerleştirildiğinde başlanabilir.
Uygulama:
Düşey elemanlarda kalıplar söküldükten en çok yarım saat içerisin- de polietilen örtüler kullanılmalıdır. Döşemelerde ise beton yeteri sertliğe ulaşınca uygulama başlanmalıdır.
2.2.Kalıp Koruması
Kolon ve perde duvar gibi düşey elemanlarda kalıp belli bir miktar- da koruma yapar. Ancak özellikle kolon başları ve duvarların üst ta- rafları dış ortamla temas ettiğinden ek bir koruma gerektirir. Ko- lonun dış ortamla temas eden bölgesi polietilen örtü ile kaplanır.
APPLICATIONSUYGULAMALAR
75
May - June • 2017 • Mayıs - Haziran HAZIR BETON
Membran ile kür diğer metotlara göre verimli olmasa da daha basit bir uygulamadır. Daha az uzmanlık ve ustalık gerektirir.
3.1.Spreyleme
Yandaki şekilde görüldüğü gibi uygulanan kimyasal kür malzeme- leri işin cinsine göre farklılık gösterir. Beyaz veya aluminyum ren- ginden olan kimyasal katkılar beton yüzeyinde sürekli bir zar taba- kası oluşturur. Bu tabaka buharlaşmayı çok düşük seviyelere indir- diği gibi, özellikle sıcak mevsimlerde beton yol gibi uygulamalarda güneş ışınlarının beton yüzeyinde kırılmasını ve yansımasını sağlar. Süper( %90 verim) ve normal(%75 verim) olarak iki türdür. Yapı- larda daha çok normal, geniş yüzeye sahip betonlarda(yol) süper derecede kimyasal katkılar kullanılır.
Kimyasal kür malzemeleri zararlı değildirler, ancak yine de içme suyu depolanacak yapılarda onay alınmalıdır.
3.2.Spreyleme Zamanı
Kimyasal kür malzemesi asla kuru yüzeye uygulanmamalıdır. Aksi takdirde sıvı bileşik beton tarafından emilebilir. Döşemelerde terle- yen su buharlaşmadan uygulamaya geçilmelidir. Ancak beton yü- zeyi çok sulu ise spreyleme yapılmamalıdır. Çünkü malzeme suyun üzerinde çalışmamaktadır. Burada yüzeydeki parlama biter bitmez uygulamaya geçilmelidir.
3.2.Spreyleme Metodu
Spreyleme yaparken kişisel koruyucu ekipman kullanmak zorunlu- dur. Tensel(deri-göz) temastan kesinlikle kaçınılmalıdır. Malzeme- nin bulunduğu kap kullanmadan önce çalkalanmalıdır. Pigmentli bir malzeme ise pigmentler kabın dibine çökmüş olabilir. Sprey mesa- fesi yüzeyden 30-50 cm olmalıdır. Ancak rüzgar var ise daha ya- kından yapılabilir. Rüzgarlı hava koşullarında, düşey elemanlarda en iyisi spreyleme değil silindir fırça kullanmaktır. Geniş alana sa- hip döşemelerde ise hareket eden bir platform üzerinde (resim 3.1) spreyleme işlemi yapılır.
1. TS 1248 (Anarmol Hava Koşullarında Beton Yapım, Döküm ve Bakım Kuralları) 2. NRMCA, Cooling Ready Mixed Concrete, Publication No:106
3. ACI Committee 305, Hot Weather Concreting ACI Manual of Concrete Practice Part 2 4. www.concrete.net.au
Özet
Dünyanın en gelişmiş yirmi ekonomisi içerisinde bulunan ül- kemiz, özellikle son yıllarda yapmış olduğu büyük altyapı pro- jeleri ile dikkatleri üzerine çekmektedir.
Ancak, ülke adına planlanan ve gerçek- leştirilen her yeni proje aynı zamanda daha fazla trafik yükünü de beraberinde getirmektedir. Her geçen gün artan bu trafik yüklerinin güvenle taşınarak, daha uzun ömürlü, daha az bakım gerektiren ve sürdürülebilir bir üstyapı ile taşınma- sı yol uygulamalarında önemli bir nokta- yı teşkil ederken, diğer taraftan artan bu trafik yükleri ile birlikte artış göstermesi beklenen trafik kazalarındaki can ve mal kayıplarının azaltılmasına yönelik alınan tedbirler içerisindeki yol otokorkuluk ve bariyer teknolojisinin kullanılması da ayrı bir noktayı teşkil etmektedir. Bu iki nokta da ülkemiz adına; ağır tonajlı tek- rarlı yüklerin yoğun olduğu yüksek trafik hacmine sahip yollarda sağlamış olduğu yüksek eğilme dayanımı ve taşıma kapa- sitesi ile beton yol teknolojisi ile özellikle tek araçların yolu terk etmesi sonucu meydana gelen kazaların azaltılması adı-
na beton bariyerler önemli fırsatlar sunmaktadır. Bu beton yol ve beton bariyer teknolojilerinden yeterince faydalanılması ayrıca ülke ekonomisine özellikle ham maddenin yerli serma- yeden karşılanabilmesi adına önemli avantajlar sağlayacağı düşünülmektedir.
Giriş
Dünyanın en gelişmiş yirmi ekonomisi içerisinde bulunan ülkemiz, özellikle son yıllarda yapmış olduğu büyük altyapı projeleri ile dikkatleri üzerine çekmektedir. Ancak, ülke adı-
na planlanan ve gerçekleştirilen her yeni proje aynı zamanda daha fazla trafik yükünü de beraberinde getirmektedir. Her geçen gün artan bu trafik yüklerinin güvenle taşınarak, daha uzun ömürlü, daha az bakım gerektiren ve aynı zamanda kullanıcılara daha iyi performans veren yollara dönüşebil- mesi için karar verilecek üstyapı tipine büyük iş düşmektedir.
Trafik yüklerini güvenle taşıyarak taban zeminine aktarılmasını sağlayan yol üst- yapıları, aynı zamanda sağlamış olduğu kayma direnci güvenliği ve sürüş kon- foru sayesinde yol performansında da önemli bir parametre olmaktadır. Tüm dünyada genel olarak yol üstyapıları iki ana kısma ayrılmıştır. Bunlar bağlayıcı malzemesi bitüm esaslı olan esnek (as- falt) üstyapılar ve bağlayıcı malzemesi hidrolik esaslı çimento olan rijit (beton) üstyapılardır. Maruz kaldığı trafik yükle- rine, çevre koşullarına, sürdürülebilir et- kilerine, uygulanabilirliğine ve ekonomik koşullara göre birbirlerine göre avantajlı konuma gelebilen bu üstyapı tiplerinin iyi bir şekilde tanınması özellikle tek bir üstyapı tipinin hâkim olduğu ülkelerde diğer teknolojiden de faydalanmak adına büyük önem arz et- mektedir.
2. Beton Yollar ve Uygulamaları
Beton yollar hidrolik çimento esaslı bağlayıcı malzemesi ile yüksek mukavemete, taşıma gücüne ve eğilme dayanıma sa- hiptirler. Beton yollar derz durumlarına ve içerisinde donatı içerip içermemesine göre üç farklı tipte uygulanmaktadırlar. Bunlar derzli donatısız beton yollar (JPCP), derzli donatılı be- ton yollar (JRCP) ve sürekli donatılı beton yollardır (CRCP) [1]. Tüm dünyada en fazla tercih edilen beton yol tipi daha düşük