Sosyal Turizm

Sosyal turizm ekonomik bakımından zayıf olan kitlelerin birtakım özel önlemler ve teşvik uygulamaları yolu ile turizm etkinliklerine katılmalarının sağlanmasından doğan bir turizm türü olarak tanımlanabilir.146 Başka bir tanıma göre sosyal turizm “gelir seviyesi düşük olan bireylerin, devletin, kamu kurumların veya diğer bazı kuruluşların sağladığı olanaklardan yararlanarak gerçekleştirdikleri turizm hareketleridir”147

Bu tür turizmden genel olarak aşağıdaki gruplar yararlanmaktadır: • İşçi ve memurlar;

• Emekliler; • Gençler; • Özürlüler;

• Esnaf ve zanaatkar.

Sosyal turizmin asıl amaçlarına gelince şu şekilde sıralanabilir (Uluslararası Çalışma Örgütü):148

• İnsanların, özellikle çalışanların düşünce ve değer yargılarının genişletilmesi; • Toplumsal kaynaşma;

• Toplumsal eşitliğin sağlanması, bunun sosyo-ekonomik yapı içinde yayılması;

146 _{Kozak, N., Kozak, M.A., ve Kozak, M. (2001). Genel Turizm - İlkeler ve Kavramlar. Detay}

Yayıncılık, Ankara, s. 17.

147 _{Olalı, H.ve Timur, A. (1988). Turizm Ekonomisi. Ofis Ticaret Matbaacılık, İzmir, s. 69} 148_{http://www.ilo.org/global/Themes/lang--en/index.htm}

Yaşlılar için yeniden aktif bir yaşam ortamının yaratılmasıdır. Kırgızistan’da sosyal turizm uygulamaları yok denecek kadar azdı. Kırgızistan Turizm kanunu çıktıktan sonra ve bu kanuna göre sosyal turizm bütün turizm dalları gibi öncül bir konuma sahip olmuştur. Böylelikle, bu konuda Kazakistan, Kırgızistan, Rusya Federasyonu ve Tacikistan arasından 12 Haziran 2000 yılında Saint-Petersburg’da “Sosyal turizm hakkında” Kanun taslağı imzalandı ve bu kanun Kırgızistan’da sosyal turizm çalışmaların temelini oluşturdu. Sosyal turizm alanında devletin ana prensipleri bu taslağa göre şunlardır:149

• Sosyal turizmin kamu yönetimi ve yerel yönetim organları tarafından desteklenmesi;

• Sosyal turizm alanında bütün vatandaşların anayasal haklarının korunması; • Milli turistik ürün, iç ve dış turizm üreticilerinin desteklenmesi;

• Farklı sosyal – demografik gruplar arasından sosyal turizm için elverişli şartların yaratılması;

• Sosyal turizm programların hazırlanması ve gerçekleştirmesinde bütün vatandaşların çıkarlarının dikkate alınmasıdır.

Kanuna uygun olarak sosyal turizm başlıca şu türlere ayrılmaktadır:

1) Gençlik turizmi bugün – Kırgızistan turistik piyasasının en istikrarlı segmenlerden birisidir. Durumun böyle gelişmesinin asıl nedeni, Kırgızistan’da başka hiçbir ülkede olmadığı kadar gençlik turizminin sosyal bir statüye sahip olması kısmi veya tamamen devletin bütçesinden kaynaklanan finanslı bir alan olmasıdır. Kırgızistan bu kanunla sosyal turizm (seyahatler, sosyal ihtiyaçlar olan ve devlet tarafından finanse edilenler) iç, dış turizm türleri gibi bağımsız bir turizm türü olarak ayrıt edildi. Sosyal gençlik turizminin en büyük finansmanı da her sene bütçesine çocuk ve gençlerin dinlenme ve rekreasyon için ayrı bir kalem öngörülen Kırgızistan Sosyal Fonu tarafından sağlanmaktadır. Bu fonun finanse edilmesinin çok önemli bir özelliği bulunmaktadır: bütün tahsisatlar Kırgızistan içinde kalacaklar, daha açık belirtmek gerekirse bu ödenekler sadece ülke içi,

149_{http://www.turbooks.ru/stati/1turoperejjting/994-regulirovanie-socialnogo-turizma-na-} regionalnom-i.html

Kırgızistan'ın kendi dinlenme, tedavi evleri ve kamplar için kullanılmalıdır. Bugün Kırgızistan gençlik turizm sektöründe oldukça çok turistik firma faaliyet göstermektedir. Ancak bu tür turizmden doğal olarak fazla kar beklememek gerekir. Yanı sıra sosyal turizmin talebi çok istikrarlıdır. Gençlik, aile ve çocuk turizmi ile ilgilenen turistik firmaların istatistiğine göre müşterilerin 85% - çocuk ve gençler, 15% - ailelerdir.

2) Aile seyahatleri, emektarlar turizmi

Aile seyahatleri ve emektarlar turizmi sosyal turizm çerçevesinde ve Kanunun koyduğu tarifelerle gerçekleşir. İşveren ve çalışan arasında onaylanan çalışma sözleşmesinde Kanun uyarınca aile seyahatleri için artık sosyal muafiyet öngörülmüştür. Devlet bu konuda çok ciddi bir yasal dayanağı esas alarak bu turizm türünü desteklemektedir.

3) Özürlüler için turizm.

Çağdaş toplum oluşturulmasında, özürlü insanların, yaşamın tüm kesimlerine uyumlarının sağlanması çok önemli bir göstergedir. Bu insanlarında diğer insanlar gibi gezmeye, tatil yapmaya ve farklı yerler görmeye ihtiyaçları vardır. Birleşmiş Milletler verilerine göre bugün dünyada 500 milyondan fazla insan fiziki ya da zihinsel bir engel ile yaşamaktadır. Çoğu yerde özürlü insanlar önceleri saklanan, unutulan veya alt sınıf olarak görülen bir kesimdir. Ne yazık ki hâlen özürlülere böyle yaklaşılan toplumların varlığı da bir gerçektir.150

Özürlü insanların da diğerleri gibi istihdam, seyahat, turizm, alış veriş, boş zaman uğraşları gibi yaşamın birçok kesitlerinde yer alabileceği düşüncesi çok az ilgi görmüştür. Bu nedenle de turizm altyapısını oluşturan ulaşım, konaklama ve diğer öğelerin özürlü insanlar tarafından kullanımı oldukça zayıftır. Özürlüler turizmi SSCB’de daha 1970’lerde Sovyetler özürlüler kör ve sağırlar dernekleri çerçevesinde faaliyete başlamıştır. O dönemde 1. klas yarışmalar ve yürüyüşler düzenleniyordu.

150 _{Artar, Y., ve Karabacakoğlu Ç. (2003). Milli Prodüktivite Merkezi. Türkiye’nin Verimlilik}

Özürlüler turizmi yukarıda belirtilen Kanun’da da yer alıp sosyal turizm çerçevesinde muafiyet ve bütçede öngörülen yasal düzenlemeler aynen geçerli olacaktır.

Daha önce dediğimiz gibi bu konu Kırgızistan için yeni olduğundan dolayı hem özürlüler hem de gençlik ve aile turizmi gelişmiş değildir. Fakat Kanun çıktığına göre devlet sosyal turizme öncül bir doğrultu vermektedir.

Yakın dönem için bunlar çekicilik, ulaşabilirlik ve ekonomik verimlilik açısından en perspektif yönlerdir. Teklif edilen turizm çeşitleri ilk aşamada fazla yatırım gerektirmeyip gereken tedbir kompleksini yerine getirmek şartıyla ileride turizmin gelişimi için güçlü temel yaratabilecektir.

Sosyal turizmin geliştirilmesi turistik işletmelerden alınan KDV’lerinin azaltılması ve giriş turizmi için gümrük vergilerinin indirilmesi sonucunda kolaylaşacaktır. Belirli bir amaç olmadan veya orantısız (mütenasip olmayan şekilde) finansal varlıkların kullanılması sonucunda son olarak devlet bütçesine kaydedilecektir.