Sosyal medya

2000’li yıllardan sonra, 2004 yılında Facebook ve 2006 yılında yayın hayatına başlayan Twitter ile hayatımıza giren sosyal medya olgusu medyaya bakış açısını da etkilemiş ve siyasal iletişimin vazgeçilmezleri arasına girmiştir.

21’nci yüzyılın ilk yıllarında önemli bir iletişim alanı olarak ortaya çıkan sosyal medya kısa sürede siyasal iletişimin de ilgi alanına girmiştir. Özellikle 2008 yılında ABD’de gerçekleşen başkanlık seçiminde, Demokrat Parti’nin adayı Barack Obama’nın seçim kampanyasının başarılı olmasında siyasal iletişimin bir parçası olarak sosyal medyanın kullanımı etkili olmuştur.

2008 yılında ABD’de yapılan başkanlık seçimleri için başkan adaylarının bloglarına yönelik yapılan incelemede, başkan adaylarının bu mecrayı ne kadar ciddiye aldığı görülmektedir. Yapılan araştırma sonucunda, Demokrat Parti’nin başkan adayı olan Barack Obama’nın, web sitesi üzerinden kurduğu ve Cumhuriyetçi aday John McCain’in web sitesi dışında kurduğu blogları, enformasyon başlığı altında bilgi akışı maddesinden 15 puan üzerinden 14 puan alarak tamama yakın puan toplarken, kaynak

27

toplama başlığından da yine 3 puan üzerinden 2 puan almıştır. Kampanya başlığında her iki aday da 7 puan üzerinden 6 puan almış katılımcılı ve haberleşme ağında ise farklı bir tabloyla karşılaşılmıştır. Haberleşme ağında Barack Obama web sitesi içerisinde blog açtığı için link sayısı belirlenmemiş, dış haberleşmede ise ancak 2 puan alabilmiştir. Katılımcılıkta ise yine Barack Obama sadece 2 puan alabilmiştir. John McCain ise iç haberleşmede 1 puan, dış haberleşmede de 4 puan toplayabilmiştir (Akıncı, Beril ve Bat, 2009: 2769-2771).

Şekil 2.13: ABD Başkanı seçilen Barack Obama ve John McCain

Kaynak:http://www.theguardian.com/world/blog/2008/sep/27/uselections2008.barac

kobama Erişim Tarihi 28 Mayıs 2015

2008 yılında ABD’de yapılan seçimleri Demokrat Parti’nin adayı Barack Obama kazanmış ve bu konuya ilgi gösteren pek çok isim tarafından Obama’nın zaferi bir sosyal medya zaferi olarak da adlandırılmıştır. Siyasal iletişimin, profesyonel olarak ilk kez İkinci Dünya Savaşı sonrasında ABD’de başlaması gibi, sosyal medyanın da ilk kez siyasal iletişimin aracı olarak kullanılması da bu ülkede başlamıştır. İlerleyen yıllarda da daha önceki dönüşüm gibi önce Avrupa’ya uzanmış daha sonra da gelişmekte olan diğer ülkelere ulaşmıştır.

Burada sosyal medya ve politik hareketlere etkisinden söz ederken Arap Baharı adı verilen sürecin ayrıca değerlendirilmesi gerekmektedir.

Arap Baharı adı verilen süreç 17 Aralık 2010 günü Tunus’ta seyyar satıcılık yapan üniversite mezunu işsiz genç Muhammed Buazizi’nin tezgâhına el konulması ve Buazizi’nin kendini ateşe vermesiyle başlamıştır. Bu olay ülkedeki sosyal adaletsizlik, işsizlik ve yoksulluktan bıkmış olan halkı sokağa dökmüş, 16 Ocak 2011 tarihinde

28

Tunus Başbakanı Zeynel Abidin Bin Ali ülkeden kaçmış ve yönetim devrilmiştir. Tunus’ta başlayan isyan kısa zamanda diğer Arap ülkelerine de sıçrayarak Kuzey Afrika ve Orta Doğu’yu etkisi altına almıştır. Tunus’un yanı sıra Cezayir, Mısır, Libya, Ürdün, Bahreyn, Yemen gibi ülkeler yaşanan süreci şiddetli olarak hissetmişlerdir. Suudi Arabistan, Moritanya, Umman, Suriye, Irak, Lübnan ve Fas gibi ülkeler de yaşananlardan etkilenen ülkelerden olmuşlardır. Yaşananların işsizlik, enflasyon, ifade özgürlüğü, siyasi yozlaşma, usulsüzlükler ve kötü yaşam gibi çeşitli nedenlerden dolayı gerçekleşmiş olduğu düşünülse de isyanların dikkat çekmesinin en önemli nedenlerinden biri de sosyal medyanın isyanın yayılmasında ve halkın örgütlenmesinde oynadığı büyük rol olmuştur. Bundan dolayı Arap isyanları, sosyal medya devrimleri, Facebook devrimi veya Twitter devrimi olarak da nitelendirilmiştir. Türkiye’deki bir vakıf üniversitesinde 200 öğrenci üzerinde yapılan bir araştırmada da bu nitelendirmeyi destekler şekilde 130 öğrenci sosyal medyanın Arap Baharı üzerinde etkili bir rol oynadığını düşündükleri sonucunu ortaya çıkarmıştır (Çildan vd., 2011). Sosyal Medya, Arap Baharı adıyla başlayan Kuzey Afrika’daki ayaklanmalara neden olmamakla birlikte, oradaki bireylerin iç politikayı etkilemeleri noktasında çok önemli kapasite değişimlerine neden olmuştur. Ayrıca bu süreçte devrilen liderlerin yasaklayarak sosyal medya ile baş etmeye çalıştıkları bu mücadelelerinde ise ne kadar başarısız oldukları daha sonra anlaşılmıştır (Tekek, 2011).

29

Şekil 2.14: Arap Baharı'nda Meydan Hareketleri: Sol üstten sırayla: Mısır, Tunus, Libya, Yemen, Bahreyn, Suriye

Kaynak:http://tr.wikipedia.org/wiki/Arap_Bahar%C4%B1#/media/File:Info_box_co

llage_for_mena_Arabic_protests.png Erişim Tarihi 28 Mayıs 2015

Günümüzün hızlı tüketim koşullarından sosyal medya da oldukça yoğun biçimde etkilenmektedir. Özellikle en çok kullanıcıya sahip sosyal medya devi Facebook bu durumu daha da çok hissetmekte, tüm markalar hem değerini artırmak hem de yeni teknolojiye ve dünyanın değişim hızına ayak uydurmaya çalışmaktadır.

Nitekim halkla ilişkiler bilimine göre bir markayı öldüren şey hantallaşması ve yaşlı olarak algılanmasıdır. Kamiloğlu’nun 2013 yılında, İstanbul’daki 11 lisede toplam 1498 lise öğrencisi ile gerçekleştirdiği “Sosyal Medya Marka Algısı Araştırması” gençlerin yeni medya ortamını aktif olarak kullandığını ortaya koymuştur. Ancak bu verinin yanında özellikle Facebook markasının beğenisinde düşüş olduğunu tespit etmiş ve markanın tanınmasının beğenisinden çok yüksekte olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Facebook’un bu durumunun bir hantallaşmanın göstergesi olduğu ve bu düşüşün Facebook markasının ilerleyen süreçte devrik hükümdara dönüşeceği sonucuna da ulaşılmıştır. Facebook’un beğenisini arttıracak, gençlik ve dinamizm algısını güçlendirecek iletişim faaliyetlerine yatırım yapmasının, marka değerini

30

güçlendireceği vurgulanırken, arama motoru Google’ın ise genç lider olarak öne çıktığı tespiti yapılmıştır (Kamiloğlu, 2015).

Şekil 2.15: GOOGLE - Sosyal Medya Marka Değer Ölçümü İlişkiler Hiyerarşisi

Şekil 2.16: FACEBOOK - Sosyal Medya Marka Değer Ölçümü İlişkiler Hiyerarşisi (Kamiloğlu,2015)

Kaynak: http://thebrandage.com/google-genc-lider-facebook-devrik-hukumdar/

Erişim Tarihi 09 Eylül 2015

Yapılan araştırmalar da göstermektedir ki yeni yetişen kuşaklar, ebeveynlerine ve kendilerinden daha büyük yaşta olanlara oranla yeni medya ortamını daha fazla ve etkin kullanacaklar bu da hem teknik hem de düşünsel olarak farklı ve yeni yönelimleri

31

beraberinde getirecektir. Ancak geçiş döneminde yasal mevzuat ve kuşak farkından kaynaklı olarak bazı sıkıntıların yaşanması da kaçınılmaz görülmektedir.

32