Sosyal Bilgiler Dersinde Kullanılan Yazılı Edebi Türlerin Değer Kazanımına

Şekil 15: Sosyal Bilgiler Dersinde Kullanılan Yazılı Edebi Türlerin Değer Kazanımına Etkileri' ne İlişkin Öğrenci Modeli

Şekil 15’te öğrencilerin “Sosyal Bilgiler dersinde kullanılan yazılı edebi ürünler özellikle hangi değerlerin öğrenilmesine katkıda bulunmaktadır?” sorusuna ilişkin fikirleri alınmış ve bu fikirler incelenerek ana ve alt kategoriler oluşturulup frekans değerleri belirlenmiştir. Araştırma sorusunu öğrencilerin %82’si cevaplamış, % 16’sı kararsız kalmıştır. Bu kategoride on iki alt kategori belirlenmiştir. Bu kategorilerde yer alan değerler sırasıyla ; “Sevgi” ve “Saygı”(f=29), “Sorumluluk”(f=21), “Aile Birliğine Önem verme”(f=11),“Barış”(f=10),“Vatanseverlik”(f=6),“Tarihi ve Kültürel Değerler”(f=5), “Bilimsellik”(f=4), “Dayanışma”(f=3), “Çalışkanlık”, “Dürüstlük” ve “Yardımseverlik” değerleridir. Bu değerler içinde en çok vurgulananlar “Sevgi”, “Saygı”, “Sorumluluk”, değerleridir.

“Sevgi, Saygı, Değeri” kategorisinde Sosyal Bilgiler dersinde önemli bir yere sahip olan değerlerin, yazılı edebi türlerle ilişkisi belirlenmeye çalışılan araştırma sorusunda, öğrencilerinin en fazla yüklemeyi “Sevgi ve Saygı” değerine yaptıkları

belirlenmiştir. Sevgi ve saygı birlikteliğinin hürmetin kapısını açarak, yaşamı güzelleştireceği, insan ilişkilerinin niteliğini arttıracağı düşünülmektedir. Sevgi ve saygı değerine ait öğrenci görüşleri aşağıda verilmiştir:

Ö.1 (K)“Bence bizim yaşımızdaki çocukların bilmesi gereken her şeyde katkısı var

mesela sevgi saygı” yazılı edebi ürünlerin sevgi saygı değer kazanımına katkıda bulunduğunu ifade eden öğrencimizin görüşüne ek olarak bir diğer katılımcı öğrenci:

Ö.20 (K)“Bence bizde daha büyük bir etki bırakıyor, onunla ilgili örnekler

veriyor, konuyu daha iyi öğretiyor. Mesela sevgi saygı vb. şeyleri bize öğretiyor” diyerek düşüncesini ifade etmiş, bir başka öğrenci;

Ö.50 (K) “Ülkemizin kalkınmasında rol oynuyor. Sosyal bilgiler dersinde yazılı

edebi ürünler sorumluluk barış sevgi ve saygı gibi değerlerin anlatmasını sağlamaktadır” şeklinde görüş belirtmişlerdir.

“Sorumluluk” kategorisinde yazılı edebi ürünlerin değer kazanımında, sorumluluk değerine ait öğrenci cevapları aşağıda belirtilmiştir.

Ö.6 (K)“En çok sorumluluk duygusu aslında bütün değerlerime katkıda

bulunuyor”.

Ö.50 (K) “Ülkemizin kalkınmasında rol oynuyor. Sosyal Bilgiler dersinde yazılı

edebi ürünler sorumluluk gibi değerlerin anlatmasını sağlar” Sorumluluk değeri kategorisine ait öğrenci görüşlerine yer verilmiştir.

Şekil 16: Sosyal Bilgiler Dersinde Kullanılan Yazılı Edebi Türlerin Değer Kazanımına Etkileri' ne İlişkin Öğretmen Modeli

Şekil 16’da öğretmenlerin “Sosyal Bilgiler dersinde kullanılan yazılı edebi ürünler özellikle hangi değerlerin öğrenilmesine katkıda bulunmaktadır?” sorusuna ilişkin fikirleri alınmış ve bu fikirler incelenerek ana ve alt kategoriler oluşturulup frekans değerleri belirlenmiştir. Araştırma sorusunu öğretmenlerin % 87’si cevaplamış ve % 13’ü herhangi bir görüş belirtmemiştir. Alt probleme ait 17 kategori belirlenmiştir. “Vatanseverlik”(f=13), “Bağımsızlık”(f=8), “Sevgi” ve “Saygı”(f=6) değerleri en çok vurgulanan değerlerdir. Bunlar dışında “Adalet” ( f=6), “Barış”, “Sorumluluk” ve “Dayanışma”(f=5), “Çalışkanlık” ve “Tarih ve Kültürel Değerler”( f=3), “Aile Birliğine Önem verme”(f=2), “Duyarlılık”, “Bilimsellik” (f=2), “Hoşgörü”, Eşitlik” (f=2), “Tasarruf” ve “dürüstlük” (f=1) değerleri de öğretmenler tarafından vurgulanmıştır.

“Vatanseverlik Değeri” kategorisinde vatan sevgisinin öğrencide yerleşip büyümesinde, Sosyal Bilgiler dersinin önemli bir kaynak olduğu bilinmektedir. Öğretmenlerinin, en büyük frekans değerini verdikleri vatanseverlik değerine yönelik açıklamaları aşağıda yer almaktadır:

Öğrt.2 (K)“Vatan, Millet Sevgisi” yazılı edebi ürünlerin vatan, millet sevgisi

Öğrt.20 (E) “Öncelikle vatan bayrak millet sevgisi ardından iyi sorumluluklarını

bilen bir vatandaş olma bilincini kazandırır.” Diyerek görüşünü belirtmiştir.

Öğrt.28 (E) “Öğrenciye aile birliği ve dürüstlükle ilgili bir şey veremiyoruz,

sadece vatanseverlik değeri” Katılımcı öğretmen, sadece vatanseverlik değerinin öğrenciye kazandırılan değer olduğu görüşündedir.

“Bağımsızlık değeri” kategorisi öğretmenlerinin en fazla yükleme yaptıkları ikinci kategoridir. Kategoriye ait öğretmen görüşleri aşağıda verilmiştir:

Öğrt.12 (E) “Bağımsızlık'' yazılı edebi türlerin, bağımsızlık değer kazanımına

katkıda bulunduğu katılımcı öğretmene ait cümledir.

Dürüstlük değeri öğrencilerin %1'inin, öğretmenlerin %3 'ünün yanıtlarıyla son sırada yer almaktadır.

Sosyal Bilgiler dersinde kullanılan yazılı edebi ürünlerin değer kazanımına etkilerine ilişkin çözümlemede verilen yanıtlara bakıldığında 13 öğretmen vatanseverlik değerini, 29 öğrenci sevgi-saygı değerini ilk sıraya almışlardır. Dürüstlük değeri ise bir frekansla öğretmen ve öğrenciler tarafından son sıraya alınmıştır. Öğretmenlerin derslerde kullanılan yazılı edebi ürünlerin milli ve tarihi değerlere, büyüklere saygı küçüklere sevgi, Türk Büyüklerini Tanıma, özellikle gelenek ve göreneklerin yaşatılması, öğrencilerin geçmişini tanıyarak büyümeleri, gelecek planları yaparken geçmişten ders çıkarabilmeleri için yazılı edebi ürünlerin bu değerlerin öğrenimine katkıda bulunduğunu ifade etmişlerdir. Aynı zamanda yazılı edebi ürünler Sosyal Bilgiler dersi çeşitli değer ve konulardan oluştuğu için bir çok değerin öğretilmesine, aile içinde görev ve sorumlulukları, vatandaşların üzerine düşen sorumlulukları, bilimsel araştırma ve etiği, insanlarla empati kurarak sevgi ve anlayışı, birlikte iş yapma ve dayanışmayı bunun gibi bir çok değerin yanında insani değerlerin neler olması gerektiğinin bilinmesine katkı sağlamaktadır. Vatandaşlık bilinci kazandırma, geçmişten yeteri kadar faydalanıp kendine inancı olan insan yetiştirme gayreti öğrenciye kazandırılması hedeflenen değerler arasında yer almaktadır.

5.1.7. Sosyal Bilgiler Dersinde Kullanılan Yazılı Edebi Türlerin Öğrencinin Gelişim