Sosyal Beceriler İle İlgili Yapılan Araştırmalar

Sosyal beceriler konusunda araştırmamıza fikir dayanağı olan ve yararlandığımız araştırmalar şu şekildedir;

Uzbaş (2003)’ın yapmış olduğu doktora tezinde, ilköğretim 4 ve 5. sınıflarda öğrenim gören öğrencilerin sosyal beceri ve okul uyumları ile depresyon düzeyleri arasındaki ilişkileri belirleme amaçlanmıştır. Araştırma tarama modelinde yapılmıştır. Araştırmanın evrenini ilköğretim 4 ve 5. sınıflarda öğrenim gören öğrenciler, örneklemini ise İzmir ilinde bulunan altı ayrı ilköğretim okulunun 4 ve 5. sınıflarında öğrenim gören toplam 365 öğrenci ve 11 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın sonucunda öğrencilerin sosyal beceri ve okul uyumları ile depresyon puanları arasında negatif ve anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Ayrıca öğrencilerin gerek sosyal beceri ve okul uyumları, gerekse depresyon düzeyleri ile akademik başarıları arasında anlamlı ilişkiler olduğu da bulunmuştur.

Akfırat (2004)’ın yapmış olduğu doktora tezinde yaratıcı drama yöntemi ile hazırlanan sosyal beceri eğitimi programının, işitme engellilerin sosyal becerilerinin gelişimine etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma deneysel bir araştırmadır.

Araştırmaya okul öncesinden başlayarak eğitim veren ve gündüzlü eğitim yapan Ankara İli Kemal Yurtbilir İşitme Engelliler İlköğretim Okulu’nun 4, 5 ve 6. sınıflarına devam eden 10-12 yaşları arasındaki 10 kız, 10 erkek toplam 20 işitme engelli öğrencilerin tümü katılmıştır. Araştırmanın sonucunda yapılan analizlerde yaratıcı drama yöntemi ile hazırlanan sosyal beceri eğitimi programının 10-12 yaş işitme engellilerin,”İlk tanıştığı kişilere kendisini tanıtır” ve “Kendisine yardım edildiğinde teşekkür eder” becerilerini öğrenmede etkili olduğu bulunmuştur. Ayrıca yapılan analizler sonucu yaratıcı drama yöntemi ile hazırlanan sosyal beceri eğitimi programının, işitme engelli çocukların, genel olarak sosyal becerilerinin gelişmesinde önemli bir faktör olduğu açıklanmıştır.

Genç (2005)’in yapmış olduğu araştırmada, ilköğretimde öğrencilere kazandırılması gereken sosyal becerilerin gerçekleşme düzeyini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmada 2003-2004 öğretim yılında Erzurum il merkezindeki 20 ilköğretim okulunda görev yapan 600 öğretmen örneklem grubuna alınmıştır. Veri toplamak için anket kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, ilköğretimde öğrencilere kazandırılması gereken sosyal becerilerinin gerçekleşme düzeyinin iyi ve orta derecede olduğu, diğer taraftan, ilköğretimde öğrencilere kazandırılması gereken sosyal becerilerin gerçekleşme düzeyinin öğretmenlerin cinsiyetlerine ve mesleki kıdemlerine göre değişkenlik gösterdiği, branşlarına göre ise değişkenlik göstermediği bulunmuştur.

Çubukçu ve Gültekin (2006)’in yapmış olduğu araştırmada, ilköğretim öğretmenlerine göre öğrencilere kazandırılması gereken temel sosyal becerilerin neler olması gerektiği saptanmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda ilköğretimde öğrencilere kazandırılması gereken sosyal becerilerin önem derecesinin ne olduğu ve ilköğretimde öğrencilere kazandırılması gereken sosyal becerilerin önem derecesinin öğretmenlerin branşlarına göre farklılaşıp farklılaşmadığı araştırılmıştır. Araştırma tarama niteliğinde bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini, Eskişehir ili merkezindeki ilköğretim okullarında görevli öğretmenler oluşturmaktadır. Örneklemde ise 10 ilköğretim okulu seçilmiştir. Araştırmanın sonucunda ilköğretim öğretmenlerinin en çok puan verdikleri sosyal beceri alanı “ilişkiyi başlatma ve sürdürme becerilerileri” dir. Bunu sırasıyla “grupla iş yapma becerileri”, “plan yapma ve problem çözme becerileri”, “özdenetimini koruma becerileri”, “stres durumu ile başa çıkma becerileri” ve “duygulara yönelik beceriler” izlemektedirler. Ayrıca öğrencilere kazandırılması gereken sosyal beceri alanlarının öğretmenlerin branşlarına göre farklılaşmadığı da görülmektedir.

Seven ve Yoldaş (2007)’ın yapmış oldukları araştırmada öğretmen adaylarının sosyal beceri düzeylerine etki eden faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği Bölümünde öğrenim gören 95 öğrenci araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırmada Sosyal Beceri Envanteri veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda erkeklerin sosyal beceri ortalamalarının kızlardan fazla olduğu görülmektedir. Ayrıca Fen Lisesi, Süper Lise ve Anadolu Lisesi mezunu olan öğrencilerin sosyal beceri düzeylerinin diğer liselerden mezun olan öğrencilere göre daha düşük çıktığı görülmüştür. Bunların yanında anne ve babanın öğrenim durumunun da sosyal beceri ölçeğinin bazı alt boyutlarıyla anlamlı ve pozitif bir ilişki gösterdiği bulunmuştur. Sonuçlarda gelir durumu da göz önünde bulundurulmuş ve gelir durumu yüksek olan öğretmen adaylarının daha empatik ve anlayışlı olduğu görülmüştür.

Yükselgün (2008)’ün yapmış olduğu yüksek lisans tezinde ilköğretim dördüncü ve beşinci sınıf öğrencilerinin internet kullanım durumlarına göre saldırganlık ve sosyal beceri düzeyleri arasındaki farkı belirleme amaçlanmıştır. Araştırmada öğrencilerinin internet kullanım durumlarına göre saldırganlık düzeylerine ilişkin bulunan bulgulardan, internet kullanımının genel olarak çocukların saldırgan davranışlar göstermesi üzerinde bir etkisi olmadığı ancak interneti denetimsiz ortamlarda kullanan, dolayısıyla sürekli oyun sitelerini tercih eden çocukların diğer çocuklara oranla daha saldırgan oldukları sonucu çıkarılmıştır. Araştırmada öğrencilerin internet kullanım durumlarına göre sosyal beceri düzeylerine ilişkin bulunan bulgulardan, internet kullanım düzeyi gelişmiş çocukların, sosyal beceri düzeylerinin de geliştiği, ancak çocukların çoğunun boş zamanlarını internet başında geçirmelerinin sosyal beceri düzeyleri üzerinde olumsuz etkisi olduğu saptanmıştır

Karayılmaz (2008)’ın yapmış olduğu yüksek lisans tezinde anasınıfına devam eden çocukların duygusal zeka ve sosyal uyum becerileri arasındaki ilişkiyi inceleme amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini alt ve üst sosyo ekonomik düzeydeki ilköğretim okullarının, anasınıfına devam eden öğrenciler arasından tesadüfi olarak seçilen 266 çocuk, bu çocukların anne ya da babaları ve öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmanın sonucunda, duygusal zeka ve sosyal uyum becerileri arasında pozitif yönde bir ilişki olduğu görülmektedir.

Rahmati, Adibrad ve diğerleri (2010) tarafından çocukların sosyal yaşam uyumlarını geliştirmek için yaşam becerilerinin geliştirilmesinin etkililiği üzerine bir

araştırma yapılmıştır. Araştırmada 4. sınıf öğrencilerinin sosyal uyumları için yaşam becerilerinin geliştirilmesinin etkisini değerlendirmek amaçlanmıştır. 20 kişiden oluşan çalışma gurubu rastgele yöntemle oluşturulmuştur. Deney ve kontrol gurupları üzerinden iki tane ölçek kullanılarak sonuçlar değerlendirilmiştir. Yapılan istatistiklerden çıkan sonuç yaşam becerilerini geliştirmenin sosyal uyumu da geliştirdiğini göstermektedir.

Yapılmış olan araştırmalardan incelendiği kadarıyla, bugüne kadar yapılan medya okuryazarlığı ile ilgili araştırmalarda genellikle dersin işlenişi, bu konuda görülen aksaklıklar, öğrencilerin bu derse yönelik tutumları ve medya unsurlarının etkilerine değinildiği görülmektedir. Yine aynı şekilde sosyal beceriler konusunda yapılan araştırmalardan incelendiği kadarıyla genellikle sosyal beceri eğitimi, ilköğretimde öğrencilere kazandırılması gereken sosyal beceriler ve bunu etkileyen faktörler üzerine odaklanıldığı görülmektedir.

“İlköğretim Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Medya Okuryazarlığı İle Sosyal Beceri Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi” başlıklı yüksek lisans tezinde öğrencilerin sahip olması gereken sosyal beceriler ile televizyon ve internet gibi yaygın olarak kullanılan medya araçlarının etkisiyle medya okuryazarlık düzeyleri arasındaki ilişki incelenmektedir. Şu ana kadar yapılan araştırmalarda genellikle televizyon, internet gibi çok kullanılan medya araçlarının çocukların saldırganlık, şiddet, beslenme alışkanlıkları vs. üzerine etkileri üzerinde durulmaktadır. Bu araştırmada ise Riggio tarafından belirlenen sosyal beceriler konu edinilerek genel olarak sosyal beceriler üzerine medya araçlarının etkisi belirlenmeye çalışılmaktadır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM