1- İnceleme alanında öncelikli olarak Uğuz ve diğ. (1994) tarafından traverten olarak tanımlanan eski tufalar çökelmiştir. Bu çökelimin ardından gelişen Köprülü Kanyon ve Karasu eğim atımlı normal faylarının etkisi ile oluşan Yerköprü’de Karasu kaynağı tarafından güncel tufalar çökeltilmeye başlamıştır. Bu tufalar ilk defa tarafımızca “Yerköprü tufaları” olarak adlandırıldı.
2- Yerköprü tufalarında dokusal olarak değişik özelliklere sahip 4 fasiyes tanımlanmıştır. Bunlar; fitoherm çatıtaşı, fitoherm bağlamtaşı, tufa breşi, mikritik tufa fasiyesleridir.
3- Yerköprü tufaları şelale, baraj/göl, gölsel/bataklık, yamaç ve fluviyal sistem oluşum ortamlarında çökelmiştir.
4- Ayrıca inceleme alanından alınan örneklerin δ18O ve δ13C izotop değerleri tatlı su göllerinde gelişen büyük miktarlardaki organik madde sedimantasyonu ile büyük miktarlardaki organik maddenin oksidasyonunu işaret etmektedir.
5- Yerköprü şelalesinde Karasu kaynağına karışan Göksu nehri de her ne kadar tufa oluşturabilecek bileşime sahip olmasa da kimyasal bileşimi ile Karasu kaynağına diğer iyon etkisi yaparak tufa oluşumunu hızlandırmakta ve artırmakta olduğu düşünülmektedir.
6- İnceleme alanında tufa oluşturucu etkenler halen aktif olup, tufa oluşumu devam etmektedir. İnceleme alanında özellikle su gelişinin yüksek olduğu dönemlerde, bölgedeki organik materyallerinin mikritik malzeme ile kaplandığı gözlenebilmektedir.
7- Ttufaların oluşmasında ana etken olan CaCO3 miktarı Karasu kaynağından alınan örneklerde mevsimsel olarak ciddi bir değişim göstermezken, Göksu nehri ile Karasu kaynağının karışım suyundan alınan numunelerde Haziran ayındaki CaCO3 miktarı Mart ayındaki CaCO3 miktarının yaklaşık iki katına çıkmaktadır.
8- Karasu kaynağının, şelaleye ulaşana kadarki kısa mesafede buharlaşmadan çok fazla etkilenmediğini, ancak şelaleden itibaren karışım suyundaki CaCO3 miktarının buharlaşma ve organik faaliyetler etkisiyle yaklaşık iki katına çıktığı görülmektedir.
9- Bu durumda Karasu kaynağının çıkış noktasından şelaleye kadar olan kısımda akış hızına da bağlı olarak tufa oluşumu mevsimsel şartlardan etkilenmeyip, şelaleden itibaren tufa oluşumunda mevsimsellik beklenmelidir.
10-Buharlaşmanın yavaş olduğu soğuk su ortamlarında tufa oluşumunu gerçekleştirecek olan CO2 ‘in ortamdan uzaklaştırılması işlemi bitki yoğunluğunun
arttığı yaz aylarında fotosenteze bağlı olarak gelişmektedir. Bitkiler CO2’yi atmosferden daha ziyade sudan alırlar. Bitki çeşitliliği ve yoğunluğunun arttığı dönemlerde artan fotosentez etkisiyle CO2 ’in ortamdan uzaklaştırılmasıyla su CaCO3‘ca aşırı doygun hale gelip fazla CaCO3‘ı çökelterek tufaları oluşturmaktadır.
11- Ağır metal analizleri incelendiğinde suyun debisinin yıl içerisinde en yüksek seviyelerine ulaştığı Haziran ayında alınan numunelerde çinko değeri ciddi bir artış göstermektedir. Bu artışın ve su numunelerindeki mangan, demir ve kromun, çalışma alanı yakınlarında Bozkır ilçesi civarındaki ofiyolitlerden kaynaklandığı ve yağışlı dönemlerde bu ağır metallerin özellikle ofiyolit-kireçtaşı dokanaklarından Karasu kaynağına taşındığı düşünülmektedir. Karasu içerisindeki kurşun ve çinko değerlerinin yüksek çıkmasının da Bozkır civarındaki kurşun-çinko cevherleşmelerinden (Öztürk, 2008) kaynaklanması muhtemeldir.
12- Çalışma alanındaki CO2’nin kaynağı ana kayadır. Yerköprü şelalesi oluşmadan önce çökelmiş olan daha yaşlı karbonatlı kayaçlar, çalışma alanında ana kayayı temsil etmektedir.
13- Çalışma alanındaki δ13C
tufa değerleri doğrultusunda Yerköprü tufalarının, toprak taşıyıcılı süperambient meteojen kökenli tufalar olduğu düşünülmektedir.
Ek-2
Dentritik yapı sergileyen kalsit oluşumunu gösterir SEM görünümü Spectrum: Acquisition
Element Series unn. C norm. C Atom. C Error [wt.%] [wt.%] [at.%] [%] --- Carbon K-series 5.81 7.67 12.72 1.3 Oxygen K-series 41.78 55.11 68.64 6.5 Calcium K-series 27.82 36.69 18.24 0.8 Silicon K-series 0.15 0.20 0.14 0.0 Magnesium K-series 0.10 0.13 0.11 0.0 Chlorine K-series 0.07 0.09 0.05 0.0 Sodium K-series 0.09 0.11 0.10 0.0 --- Total: 75.81 100.00 100.00
Ek-3
Bitki kök-gövde boşluklarında gelişen mikrirtik ve etrafında gelişen sparitik malzemeyi gösterir SEM görünümü
Spectrum: Acquisition
Element Series unn. C norm. C Atom. C Error [wt.%] [wt.%] [at.%] [%] --- Oxygen K-series 27.43 42.45 64.05 5.7 Calcium K-series 32.38 50.11 30.18 1.0 Silicon K-series 0.43 0.67 0.57 0.1 Magnesium K-series 0.29 0.45 0.45 0.1 Sulfur K-series 4.08 6.31 4.75 0.2 --- Total: 64.62 100.00 100.00
Ek-4
Bitki kök-gövde boşluklarında gelişen mikrirtik ve etrafında gelişen sparitik malzemeyi gösterir SEM görünümü
Spectrum: Acquisition
Element Series unn. C norm. C Atom. C Error [wt.%] [wt.%] [at.%] [%] --- Oxygen K-series 51.79 56.68 69.36 7.2 Calcium K-series 30.64 33.54 16.38 0.9 Magnesium K-series 0.07 0.08 0.06 0.0 Carbon K-series 7.33 8.02 13.07 1.4 Sodium K-series 0.57 0.62 0.53 0.1 Chlorine K-series 0.97 1.06 0.59 0.1 --- Total: 91.36 100.00 100.00
Ek-5
Euhedral kalsit gelişimini gösterir SEM görünümü
Spectrum: Acquisition
Element Series unn. C norm. C Atom. C Error [wt.%] [wt.%] [at.%] [%] --- Oxygen K-series 21.55 10.70 22.94 6.7 Calcium K-series 176.79 87.75 75.12 5.4 Aluminium K-series 2.10 1.04 1.33 0.2 Silicon K-series 1.02 0.51 0.62 0.1 --- Total: 201.47 100.00 100.00
Ek-6
Mikrobiyal yapıları gösterir SEM görünümü Spectrum: Acquisition
Element Series unn. C norm. C Atom. C Error [wt.%] [wt.%] [at.%] [%] --- Oxygen K-series 41.84 53.46 64.46 6.1 Calcium K-series 23.13 29.56 14.23 0.7 Carbon K-series 8.53 10.90 17.50 1.6 Silicon K-series 0.33 0.42 0.29 0.0 Aluminium K-series 0.42 0.54 0.39 0.1 Magnesium K-series 0.25 0.32 0.25 0.0 Sulfur K-series 3.67 4.69 2.82 0.2 Chlorine K-series 0.09 0.12 0.07 0.0 --- Total: 78.26 100.00 100.00
Ek-7
Mikrobiyal yapıları gösterir SEM görünümü
Spectrum: Acquisition
Element Series unn. C norm. C Atom. C Error [wt.%] [wt.%] [at.%] [%] --- Oxygen K-series 39.37 55.09 74.40 7.1 Calcium K-series 26.23 36.71 19.79 0.8 Aluminium K-series 0.78 1.09 0.87 0.1 Magnesium K-series 0.31 0.43 0.38 0.1 Silicon K-series 0.45 0.63 0.48 0.1 Sulfur K-series 4.17 5.84 3.94 0.2 Chlorine K-series 0.15 0.21 0.13 0.0 --- Total: 71.46 100.00 100.00
Ek-8
Fasiyes içindeki mikrobiyal yapıları (diatome) gösterir SEM görünümü Spectrum: Acquisition
Element Series unn. C norm. C Atom. C Error [wt.%] [wt.%] [at.%] [%] --- Oxygen K-series 31.76 43.33 54.45 4.4 Calcium K-series 8.09 11.03 5.53 0.3 Silicon K-series 8.37 11.41 8.17 0.4 Carbon K-series 6.78 9.25 15.49 1.2 Nitrogen K-series 3.11 4.24 6.08 1.2 Sulfur K-series 7.26 9.91 6.21 0.3 Chlorine K-series 0.19 0.25 0.14 0.0 Zinc K-series 6.54 8.92 2.74 0.2 Magnesium K-series 0.49 0.66 0.55 0.1 Aluminium K-series 0.52 0.71 0.53 0.1 Iron K-series 0.21 0.29 0.10 0.0 --- Total: 73.31 100.00 100.00
Ek-9
Fasiyes içindeki mikrobiyal yapıları (diatome) gösterir SEM görünümü
Spectrum: Acquisition
Element Series unn. C norm. C Atom. C Error [wt.%] [wt.%] [at.%] [%] --- Calcium K-series 608.61 93.04 87.62 18.9 Nitrogen K-series 10.94 1.67 4.51 11.8 Aluminium K-series 3.00 0.46 0.64 0.3 Oxygen K-series 16.32 2.50 5.89 6.9 Zinc K-series 15.27 2.33 1.35 0.5 --- Total: 654.15 100.00 100.00
Ek-10
Fasiyes içindeki mikrobiyal yapıları (diatome) gösterir SEM görünümü
Spectrum: Acquisition
Element Series unn. C norm. C Atom. C Error [wt.%] [wt.%] [at.%] [%] --- Calcium K-series 254.84 91.81 88.98 7.6 Oxygen K-series 8.39 3.02 7.34 2.7 Aluminium K-series 2.01 0.72 1.04 0.2 Zinc K-series 12.34 4.45 2.64 0.4 --- Total: 277.59 100.00 100.00
Ek-11
Kalsit kristalleri içindeki ikincil kalsit gelişimini gösterir SEM görünümü
Spectrum: Acquisition
Element Series unn. C norm. C Atom. C Error [wt.%] [wt.%] [at.%] [%] --- Calcium K-series 23.03 32.48 15.96 0.7 Oxygen K-series 37.51 52.91 65.12 5.1 Carbon K-series 6.80 9.59 15.72 1.1 Magnesium K-series 0.28 0.40 0.32 0.0 Silicon K-series 0.27 0.37 0.26 0.0 Sulfur K-series 3.01 4.25 2.61 0.1 --- Total: 70.89 100.00 100.00
Ek-12
Mikrobiyal yapılar içeren kalsit gelişimini gösterir SEM görünümü
Spectrum: Acquisition
Element Series unn. C norm. C Atom. C Error [wt.%] [wt.%] [at.%] [%] --- Calcium K-series 59.20 55.98 32.26 1.8 Oxygen K-series 35.82 33.88 48.90 7.9 Carbon K-series 10.05 9.50 18.27 2.2 Aluminium K-series 0.09 0.09 0.07 0.0 Sodium K-series 0.28 0.27 0.27 0.1 Silicon K-series 0.30 0.28 0.23 0.1 --- Total: 105.74 100.00 100.00
Ek-13
SEM görünümü
Spectrum: Acquisition
Element Series unn. C norm. C Atom. C Error [wt.%] [wt.%] [at.%] [%] --- Calcium K-series 30.40 37.53 19.52 0.9 Oxygen K-series 42.45 52.41 68.27 5.8 Carbon K-series 4.31 5.32 9.22 1.0 Manganese K-series 0.34 0.41 0.16 0.0 Silicon K-series 0.15 0.19 0.14 0.0 Magnesium K-series 0.08 0.09 0.08 0.0 Sulfur K-series 3.10 3.83 2.49 0.1 Potassium K-series 0.17 0.20 0.11 0.0 Aluminium K-series 0.01 0.01 0.01 0.0 --- Total: 80.99 100.00 100.00
KAYNAKLAR
- ANDRES, M.S. and REİD, P., 2006. Growth morphologies of modern marine stromatolites: A case study from Highborne Cay, Bahamas. Sedimentary Geology 185, 319-328.
- ANDREWS, J.E., PEDLEY , H.M. and DENNIS , P.F. 2000. Palaeoenvironmental records in Holocene Spanish tufas: a stable isotope approach in search of reliable climatic archives. Sedimentology, 47, 961-978.
- ATABEY, E., 2003. Tufa ve Traverten. Jeoloji Mühendisleri Odası Yayını, 75s. Ankara
- AYAZ, M.E., 2002. Travertenlerde Gözlenenen Morfolojik Yapılar ve Tabiat Varlığı Olarak Önemleri. Cumhuriyet Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, Seri A- Yerbilimleri ,19/2, s. 123-124. Sivas.
- BAŞKAN, M. E.; (1988). Karasu Kaynağı (Hadim, Konya, Türkiye)’nın Hidrolojik İncelemesi, Selçuk Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fak. Bült. 3/1:52-68
- BATES, R.L. and JACKSON J.A., 1980. Glossary of Geology. Falls Church, VA. American Geological Enstitute. 751 p.
- BLUMENTHAL, M., 1956, Yüksek Bolkardağlarının Kuzey Kenarı Bölgelerinin ve Batı Uzantılarının Jeolojisi, MTA yayını no: 7, Seri D.
- DURU, G., 2006, Ziga- Yaprakhisar (Aksaray) Sıcak Ve Mineralli Kaynak Alanlarındaki Traverten Çökeliminde Etkili Olan Faktörlerin Su Kimyası Ve İzotopik Yöntemlerle Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, 117 s.
- EVANS, J.E., 1999. Recognition and Implications of Eocene tufas and travertines in the Chadron Formation, White River Group, Badlans of South Dakota. Sedimentology 46, 771-789.
- FORD, T.D. and PEDLEY, H.M., 1996. A rewiew of tufa and travertine deposits of the world. Earth- Science Rewiews 41, 117-175.
- GLOVER, C. and ROBERTSON, A.H.F., 2003. Origin of tufa ( cool-water carbonate) and related terraces in the Antalya area, SW Turkey. Geological Journal 38, 329-358. - GÖKÇE, A., 1993, Hidrotermal Maden Yataklarının Köken ve Oluşum Koşullarının Araştırılmasında Kararlı İzotoplar Jeokimyası İncelemeleri ve Türkiye’den Örnekler, 46. Türkiye Jeoloji Kurultayı, s.97-100
- GUTNIC, M. ve MONOD, O., 1970. Un Serie Mesozoique condansee dans les nappes du Taurus occidental, la serie du Boyalı Tepe: C.R., somm., soc. Geol. 75, 166-167. - HOFMANN, H.J., 1973. Stromatolites: Characteristics and Utility. Earth- Science Rewiews 9, 339-373.
- HOEFS, J., 1987. Stable Isotope Geochemistry (3nd ed ). Springer Verlag, 241 p., Munich.
- JANSSEN, A., SWENNEN, R., PODOOR, N. ve KEPPENS, E. 1999, Biological and diagenetic influence in recent and fossil tufa deposits from Beigium. Sedimentary Geology, 126, 75-95.
- KERSHAW S. and GUO, L., 2003. Pleistocene cyanobacterial mounds in the Perchora Peninsula, Gulf of Corinth, Greece: structure and applications to interpreting sea-level history and terrace sequences in an unstable tectonic setting. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecoology 193, 503-514.
- KOŞUN, E., SARIGÜL, A. ve VAROL, B., 2005. Antalya Tufalarının Litofasiyes Özellikleri. M.T.A. Dergi 130, 57-70.
- KÖSE, F., 2010, Aydıncık’taki (İçel) Kuvaterner Yaşlı Tufa ve Travertenlerin Sedimantolojik Analizi, Selçuk Üni. Fen Bil. Enst., Yüksek Lisans Tezi, 71s.
- LENG, M.J., and MARSHALL, J.D., 2004, Palaeoclimate interpretation of stable isotope data from lake sediment archives, Quaternary Science Reviews, 23, p 811–831. - MARKER, M. E., 1979, Tufa formation in the Transvaal, South Africa, Z. Geomorphology, N. F., 17, 460-473.
- MARTIN, C., 1969. Akseki Kuzeyindeki Bir Kısım Torosların Stratigrafik ve Tektonik İncelemesi, MTA Derg., 72, 157-175.
- MATSUOKA, J., KANO, A., OBA, T., WATANABE, T., SAKAI, S. ve SETO, K. 2001. Seasonal variation of stable isotopic compositions recorded in a laminated tufa, SW Japan. Earth and Planetary Science Letters, 192(1), 31-44.
- ÖZGÜL, N., 1997, Bozkır-Hadim-Taşkent (Orta Toroslarʹın Kuzey Kesimi) Dolaylarında Yer Alan Tektono –Stratigrafık Birliklerin Stratigrafisi. MTA Enst. Derg. 119, 117–174.
- ÖZGÜL, N. ve KOZLU, H., 2002. Kozan-Feke (Doğu Toroslar) Yöresinin Stratigrafisi ve Yapısal Konumu İle İlgili Bulgular. Türkiye Petrol Jeologları Derneği Bülteni, c.14, s.1-36.
- ÖZDEMİR, A. and NALBANTÇILAR, M. T., 2002. The investigation of mass transfer in the Karasu karstic aquifer, Konya, Turkey. Hydrogeology Journal, 10: 656- 661.
- ÖZTÜRK, A., 2008, Bozkır (Konya) civarındaki ofiyolitik kayaçlarda ve bunlara bağlı plaserlerde platin grubu elementlerle, altın ve diğer plaser metallerinin incelenmesi, Selçuk Üniv. Fen Bil. Enst. Doktora Tezi, 222 sayfa. KONYA
- PEDLEY, H.M., 1990. Classification and environmental models of cool freshwater tufas. Sedimentary Geology, 68, 143-154.
- PEDLEY, H.M., MARTIN, J.A.G., DELGADO, S.O. and CURA, M.A.G.D. 2003. Sedimentology of Quatenary perched springline and paludal tufas; criteria for recognition, with examples from Guadalajara Province, Spain. Sedimentology 50, 23- 44.
- PEDLEY, H.M., 2009. Tufas and travertines of the Mediterane on region: a testing ground for freshwater carbonate concepts and developments. Sedimentology 56, 221- 246.
- PEDLEY, H.M., ROGERSON, M., 2010. Tufas and Speleothems: Unravelling the Microbial and Physical Controls
- PORTMAN, C., ANDREWS, J.E., ROWE, P.J., LEEDER, M.R. and HOOGEWERFF, J., 2005. Submarine- spring controlled calcification and growth of large Rivularia bioherms, Late Pleistocene (MIS 5e), Gulf of Corinth, Greece. Sedimentology 52, 441- 465.
- SANDOR, K., 2011, Geochemistry of travertine deposits with special emphasis on paleotemperature calculations
- TALBOT, M.R., 1990. A revıew of the palaeohydrological interpretatıon of carbon and oxygen isotopic ratios in primary lacustrine carbonates: Chem, Geol. (Isot. Geoscı. Sed.) 80, 261-279.
- TURAN, A., 1990, Toroslarʹda Hadim(Konya) ve güneybatısının jeolojisi, stratigrafisi ve tektonik gelişimi. S.Ü. Fen Bil. Ens., Doktora Tezi (yayınlanmamış), 229 s.
- TURAN, A., 1997b. Bağbaşı ve Korualan kasabaları (Hadim-Konya) arasındaki otokton ve allokton birliklerin stratigrafisi; S.Ü. Müh.-Mim. Fak. Derg., 12-1, 46-62. - TURAN, A., 2000a, Korualan – Bağbaşı (Hadim – Konya) arasındaki bölgenin yapısal özellikleri; DEÜ Müh. Fak. Fen ve Mühendislik Derg. Cilt 2, Sayı 3, 51–66.
- UĞUZ, M. F. ve arkadaşları, 1994. Karaman-Hadim Dolayının Jeolojisi, MTA yayınları
- VAROL, B. ve ALÇİÇEK, H. 2004. Evaporitlerin İzotop ve Sıvı Kapanım Çalışmaları ile Ortamsal Yorumları ve Yaşlandırılmaları. Evaporitler Tuzlar Semineri, 37- 49. - WRIGHT, J.S. 2000. Tufa accumulations in emphemeral streams: Observations from the Kimberley, NW Australia. Australian Geographer, 31, 333- 347.
ÖZGEÇMİŞ KİŞİSEL BİLGİLER
Adı Soyadı : Mehmet MERT
Uyruğu : T.C.
Doğum Yeri ve Tarihi : Kayseri 1983 Telefon : 544.742 84 10
Faks :
e-mail : mehmetmert@dsi.gov.tr mmerts5838@hotmail.com
EĞİTİM
Derece Adı, İlçe, İl Bitirme Yılı
Lise : Arif Molu Anadolu Meslek Lisesi - Kayseri 2001 Üniversite : Cumhuriyet Üniversitesi - Sivas 2005
Yüksek Lisans : Selçuk Üniversitesi - Konya Devam ediyor Doktora :
İŞ DENEYİMLERİ
Yıl Kurum Görevi