Kef bölgesi kromit cevherleşmelerinde yapılan arazi ve laboratuar çalışmaları sonucunda elde edilen veriler aşağıda belirtilmiştir:
1- Guleman ve çevresinde yapılan çalışmalar sonucunda otokton ve allokton birimlerin varlığı tespit edilmiştir. Bölgede bulunan birimler tektonostratigrafik olarak en altta otokton olan Lice Formasyonu (Alt Miyosen) üste doğru allokton birimler; Guleman Grubu (Jura-Alt Kretase), Hazar Karmaşığı (Üst Meastrihtiyen-Alt Eosen) ve Maden Karmaşığı (Orta Eosen) olarak sıralanır. Guleman Grubu tavan ve taban kesimlerinde tektonik dokanaklıdır.
2- Çalışma bölgesini oluşturan kromit cevherleşmeleri Guleman Grubu içerisinde yer almaktadır. Guleman Grubu eksik bir ofiyolit istif olup tektonit ve kümülatlardan oluşur. Doğu Kef bölgesi kromit cevherleşmeleri tektonitler içerisinde yer almaktadır. Tektonitler esas olarak harzburjit, dünit ve kromitlerden oluşur. Batı Kef bölgesi çalışma alanını kuzey bölgeleri tektonit güney bölgeleri ise kümülatlardan oluşmaktadır. Kümülatlar ise dünit-verlit-piroksenit ardalanması, gabro seviyesi ve çok az oranda kromitlerden oluşmaktadır. Harzburjitler, içerdikleri piroksen minerallerinin varlığı ile karakteristiktirler.
3- Arazide harzburjitler grimsi, kahverengimsi yeşil renktedir. Dünitler ise daha yeşilimsidir. Tektonizma oldukça yaygındır. Bölgede farklı boyutlarda birçok fay bulunmaktadır. Bunlardan en büyük boyutta olanı KOT (Kef Oblik Ters fay) KD-GB doğrultulu faydır.
4- Araziden alınan kayaç örneklerinin üzerinde yapılan petrografik incelemeler sonucunda en yaygın görülen kayaç grubunun harzburjit olduğu tespit edilmiştir. Bunlar bölgedeki peridotitik kayaçların % 60-70’ini oluşturmaktadır. Bu kayaçların tipik mineralleri olivin ve ortopiroksendir. Bu minerallerin alterasyonu sonucu serpantinit mineralleri de oluşmuştur. Bölgede yaygın olan diğer kayaç grubu ise dünit olup, olivinler bu kayacın % 90’ından fazlasını oluşturmaktadır. Bu minerallerde plastik deformasyon izlerini gösteren çok iyi gelişmiş king bantlar görülmektedir.
5- Çalışma alanındaki kromit kütleleri genelde mercek ve damar şekillidir. Bu kromit kütleleri arazi görünümlerinde yaklaşık D-B doğrultulu ve 80-85 ile G’ye eğimlidirler. Bölgede metalurjik ve refrakter karakterli cevherler bulunmaktadır. Bunlar arazide genelde masif yapıdadırlar. Çok az oranda saçınımlı ve bantlı yapı da göstermektedirler.
6- Kromit taneleri mikroskopta iri taneli, özşekilsiz çatlamış ve parçalanmış halde görülmektedir. Mikroskopta kromit cevheri ile beraber çok az olarak nikel minerallerine rastlanmıştır. Bunlar pentlandit ve millerit mineralleridir.
7- Kef bölgesi kromitlerinin kimyasal incelemesini yapmak için Kromit cevherlerine ait 35 adet örnek seçilmiş ve Elazığ Eti Krom A.Ş laboratuarlarında X Ray Fluoresan (XRF) yöntemiyle analiz edilmiştir. Cr2O3, Fe2O3 ve Al2O3 oksitlerinin ve
katyonların % ağırlıklarından yararlanılarak kromitlerin oluştuğu tektonik ortama göre sınıflandırılması ve Al3+, Fe3+ ve Cr3+ içeriklerine göre sınıflandırılması ve isimlendirilmesi yapılmıştır.
8- Kromitlerin isimlendirilmesinde ferri kromit, ferrikrom pikotit, ferrialümokromit subferrialümokromit gibi değişik isimler tespit edilmiştir. Bu farklılık kullanılan diyagramların farklı araştırmacılar tarafından hazırlanmasından kaynaklanmaktadır.
9- Batı Kef ve Doğu Kef bölgesi kromitlerinin sınıflandırılması sonucunda bölgedeki kromitlerin Alpin tipi kromitler ile benzer olduğu görülmüştür.
10- Batı ve Doğu Kef kromitlerinin minerolojik, yapısal ve kimyasal özellikleri ile işletme durumu bakımından Batı Kef ve Doğu Kef kromitleri arasında hemen hemen hiç bir fark bulunmamaktadır. Ancak, tenöründe ve kullanım alanlarında farklılıklar görülmektedir.
47
KAYNAKLAR
Aktaş, G. and Robertson, A.H.F., 1984. The Maden Complex, SE Turkey: Evolution of
a Neotethyan active margin; In: The Geological Evolution of the Eastern Mediterranean, J.E. Dixon and A.H.F. Robertson(eds), Geological Society of London special Publication, Edinburgh, 17, 375 – 402.
Arıkal, R.T. ve Taşan, N., 1986. Guleman krom yatakları. Etikrom A.Ş. yayını, 86/01,
Elazığ, 98s.
Aslantaş, N., 2001. Kapin-Şabata (Guleman-Elazığ) Krom cevherleşmesinin incelenmesi.
Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enst. Yüksek Lisans Tezi, 54 s (yayınlanmamış).
Başpınar, G., 2006. Guleman (Elazığ) bölgesi krom yataklarının platin grubu element
içerikleri ve jeokimyası. Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enst., Yüksek Lisans Tezi, 125s. (yayımlanmamış).
Bingöl, A.F., 1984. Gology of Elazığ area in the Eastern Taurus region. In the geology of
the Taurus Belt. İnternational Symposium Proceedings, Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü, Ankara, Turkey, 209-216.
Bingöl, A.F., 1986. New findings on the structural setting of the chromites in the Guleman
Ophiolitic massive (Eastern Taurus). The Journal of Fırat Uni., Science and Technology, Elazığ, 1/1, 37-46.
Çakır, Ü., 1994. Batı Kef krom yatağının (Guleman-Elazığ) jeolojik özellikleri. Türkiye
Jeoloji Bülteni, 37/2, 15-29.
Dickey, J.S., 1975. A hypothesis of origin for podiform chromite deposits. Geochimica et
cosmochimica acta, Peraman press, Nothernireland, 39, 1061-1074.
Engin, T., Balcı, M., Sümer, Y. ve Özkan, Y.Z., 1982. Guleman (Elazığ) krom yatakları
ve peridotit biriminin genel jeolojik konumu ve yapısal özellikleri. MTA Dergisi,
95/96, 77 – 99.
Engin, T., Balcı, M., Sümer, Y. ve Özkan, Y.Z., 1983. Guleman (Elazığ) krom yatakları
ve peridotit biriminin genel jeolojik konumu ve yapısal özellikleri. MTA Dergisi,
95/96, 77 – 100.
Engin, T., 1985. Petrology of the peridotite and structural setting of the Batı Kef-Doğu
Kef choromite deposits, Guleman-Elazığ, Eastern Turkey. In: Metallogeny of basic
and ultrabasic rocks, M. J. Gallegher, R. A. Ixer, C. R. Neary and H. M. Prichard (Eds.), Communications in Print, Essex, 229-240.
Engin, T. Özkan, Y.Z. ve Balcı, M., 1985. Türkiye’de krom yatakları ve MTA’nın krom
aramacılığındaki yeri. MTA Sempozyumu, 30 – 35.
Engin, T. ve Sümer, Y., 1987. Kefdağ-Kapin (Guleman-Elazığ) yöresinin jeolojisi, Batı
Kef Doğu Kef Krom yataklarının maden jeolojisi raporu, MTA Genel Müdürlüğü, Rapor No. 2080.
Erdoğan, B., 1982. Ergani - Maden yöresindeki Güneydoğu Anadolu Ofiyolit Kuşağı’nın
jeolojisi ve volkanik kayaçları. TJK Bülteni 25, 45-59.
Evans, A.M., 1993. Ore Geology and ındüstrial minerals: An Introduction. Blackwell
Scientific Publications Third Edition, Oxford, 231 .
Irvine, T.N., 1967. Chromian spinel as a petrogenetic indicater. Port 2: petrologic
applicatıons: Can. Jour. Earth Sci., 4, 71-103.
Kılıç, A.D., 2005. Hazar Gölü (Sivrice-Elazığ) güneyinin petrografik ve petrolojik
özellikleri, F.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi 103s. (yayımlanmamış).
Koptagel, O. ve Gökçe A., 1993. Başçayır-Dağönü (Ulaş-Sivas) Yöresi Kromitlerinin
Ana Bileşen Kimyası ve Kökeni. Yerbilimleri, 16, 1-17.
Koptagel, O. ve Gökçe A., 1987. Kızıldağ (Zara-Sivas) Krom Yatağının Jeolojisi,
Kromitlerin Ana Bileşen Kimyası ve Kökeni. C.Ü. Müh. Fak. Derg. Seri A- Yerbilimleri 4/1, 43-56.
Örün, H., 2002. Rut - Lasir (Guleman-Elazığ) Bölgesi Krom yataklarının Jeolojisi ve
Jeokimyası. Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enst. Yüksek Lisans Tezi, 57s. (yayınlanmamış).
Özkan, Y.Z., 1982. Guleman (Elazığ) ofiyolitinin jeoloji ve petrolojisi. Yerbilimleri
Dergisi, 3-4/6, 33-39.
Özkan, Y.Z., 1983. Guleman ( Elazığ) ofiyolitinin yapısal incelenmesi. MTA Dergisi, 37, 78-85.
Özkan, Y.Z., 1984. Guleman ofiyolitinde metamorfizma etkileri. MTA Dergisi, 47-57. Özkan, Y.Z. and Öztunalı, Ö., 1984. Petrology of the magmatic rocks of Guleman
Ophiolite. In: Geology of the Taurus Belt Proceedings, O. Tekeli and M. C. Göncüoğlu (Eds.), MTA, 285-292.
Özkan, Y. Z. ve Sümer, Y., 1986. Rut, Orta Lasir ve Yeni Lasir Krom Yataklarının
(Guleman – Elazığ) Maden jeolojisi Raporu. MTA Genel Müd., Maden Etüt ve Arama Dairesi Ankara, 55s.
Özkaya, İ., 1975. Sason yöresinin yapısal jeolojisi. Cumhuriyetin 50. yılı Yerbilimleri
Konferansı, Tebliğler, MTA yayını, 21-30.
Özsoy, S., 2001. Ayıpınarı (Guleman-Elazığ) Krom cevherleşmesinin incelenmesi. Fırat
Üniversitesi Fen Bilimleri Enst. Yüksek Lisans Tezi, 51s (yayınlanmamış).
Perinçek, D., 1979. The geology of Hazro-Korudag-Çüngüş-Maden-Ergani-Hazar-Elazığ-
Malatya region. Guıde Book, TJK yayını 33s., Ankara.
Perinçek, D., 1980. Bitlis metamorfitlerinde volkanitli Triyas. TJK Bült., 23, 201-211. Perinçek, D. ve Özkaya, 1981. Arabistan levhası kuzey kenarının tektonik evrimi.
Hacettepe Üniv., Yerbilimleri Enst. Bült., 8, 91-101.
Sungurlu, O., 1979. GD sürüklenim kuşağı Tersiyer sürüklenimleri: 33. TJK Bilimsel ve
Teknik Kurultayı Bildiri Özleri. 121-122, Ankara.
Sungurlu, O., Perinçek, D., Kurt, G., Tuna, E., Dülger, S., Çelikdemir, E. ve Naz, H.,
1985. Elazığ-Palu-Hazar alanının jeolojisi. Petrol İşleri Genel Müdürlüğü Dergisi,
29, 83-191.
Üşümezsoy, Ş., 1990. On the formation mode of the Guleman chromite deposits (Turkey):
Mineral Deposita, 25, 89-95.
Yazgan, E., 1981. Doğu Toroslarda etkin bir paleo-kıta kenarı etüdü (Üst Kretase – Orta
Eosen) Malatya-Elazığ, Doğu Anadolu, Hacettepe Üniv. Yerbilimleri Enstitüsü, 7, 83-104
ÖZGEÇMİŞ
1976 yılında Elazığ’da doğdum. 1998 yılında Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümünden mezun oldum. 1999 yılında maden yatakları bölümünden yüksek lisansa başladım. 1998 - 2000 yılları arasında Guleman bölgesi yeraltı maden ocaklarında ocak mühendisi, 2000 - 2002 yıllarında Alparslan – I Barajı (Bulanık – Muş) saha mühendisi, 2002-2004 yılları arasında Cindere Barajı (Güney - Denizli) şantiye şefi olarak görev yaptım. 2005 yılından bu zamana Guleman bölgesi yeraltı maden ocaklarında özel bir firmada müteahhit vekili olarak görev yapmaktayım. Evli ve iki çocuk babasıyım.