Sonuçlar

Bu çal³mada objektif konu³ma kalite ölçütleri kullanlarak konu³ma içeri§inin otomatik tespiti yaplm³tr. Burada öne sürülen yöntem bir depolama cihazndan adli kant toplama i³lemi için bir ön inceleme yaparak kant niteli§i ta³yan konu³ma verilerini di§er ses verilerinden ayrmaya çal³maktadr. Bu yakla³mn özü objektif konu³ma kalite ölçütlerinin dair insan algsn göz önünde bulun- durur bir biçimde konu³ma sinyallerini modelleyebilmesine dayanmaktadr. Bu

ba§lamda önerilen yöntem kullanlarak 88 saatlik geni³ ve çe³itli bir veri kümesi üzerinde farkl senaryolarda testler yaplarak literatürde var olan çal³malar ile kapsaml bir kar³la³trma yaplm³tr.

Sonuçlar göstermektedir ki SQF veri kümelerinin %10-30'luk ksmlar ile bile e§itilse, kalan verileri snandrma ba³arm %96-99 arasnda olmaktadr. Daha da önemlisi, alan d³ testler SQF'nin CF'ye nazaran daha genel bir snandrc oldu§unu göstermektedir. Bu testlerin bir parças olarak, önerilen yöntem en kötü durumda %78 ba³arm gösterirken bu oran CF ile %55 seviyesinde kalm³tr. A³amal e§itim snf güncelleme i³lemi sonuçlarna bakld§nda herhangi bir veri kümesine ait %10'luk bir alt veri seti manüel olarak tasnif edilip e§itime katld§nda ise güncel e§itici ortak alan testlerindeki kadar iyi sonuç verdi§i görülmektedir. Testler ayrca snandrma ba³armnn örnekleme frekans veya kodlama geçmi³ine ba§l olmad§n göstermektedir. Ek olarak, ses efektleri ile bozulmu³ ses sinyallerinin snandrlmasnda CF snandrma i³leminde ba³arsz olurken SQF birkaç ses efekti d³nda di§er ses i³leme tekniklerinden etkilenmemi³tir. Bu sonuçlar kapsamnda SQF histogram azaltma ve çabuk ltreleme i³lemlerinde %83-84 snandrma ba³ars göstererek alçak geçiren ltreleme bile³enlerine ba§ml oldu§unu göstermi³tir.

4. Ses Delilerinde Tahrif Tespiti

Bir adli bili³im soru³turmas srasnda uzmanlar geçerli ve de§erli kant bula- bilmek için büyük miktarlarda multimedya verisi ile kar³ kar³ya kalmaktadrlar. Konu³ma sinyalleri bu tür soru³turmalar için önemli bir delil niteli§i ta³mak- tadrlar. Fakat, bu sinyalleri kant olarak kullanabilmek için verilerin orijinalli§i korunmaldr. Bir konu³ma sinyali için orijinallik içeri§in kaydedildi§i ³ekilde korunmas demektir. Bir adli soru³turma için önemli bir ksm tahrif edilerek içeri§i de§i³tirilmi³ bir ses sinyali kant olarak sunulabilir. Di§er yandan ise üzerinde hiçbir oynama yaplmam³ bir sesli kantn orijinalli§i inkar edilebilir. Sonuç olarak tüm durumlarda kant olarak kullanlacak bir sesli sinyalin orijnalli§i do§rulanmaldr. Di§er yandan, bir sesli kantta içerik bütünlü§ü hayati öneme sahip oldu§undan ses içeri§inde yaplan en ufak bir oynama bile elde edilen kantn yanl³ tarafn lehine kullanlmasna yol açabilir.

Günümüzde geli³mi³ araçlar sayesinde insan kula§nn alglayamayaca§ yüksek kalitede modikasyonlar çok kolay bir ³ekilde konu³ma sinyallerine uygulan- abilmektedir. Bu tarz araçlar konu³macnn ³ahsnda [47] bir tahrif yapabildi§i gibi konu³ma içeri§inde de de§i³imlere imkan tanmaktadrlar [29]. Dolays ile sesli verinin geçerlili§inin sadece bir insan tarafndan yaplmas eksik veya yanl³ bir sonuca varlmasna sebep olabilir. Bu yüzden, adli bili³im uzmanlar bir yardmc veya öni³leme makanizmas olarak tahrif tespiti algoritmalarn kullanmaldrlar.

Yukardaki senaryoda anlatlan problemden yola çkarak bu çal³mada verilen bir konu³ma sinyalinin küçük bir ksmnda veya tamamnda de§i³im olup olmad§n tespit eden yeni bir ses tahri tespiti algoritmas sunulmu³tur. Genel olarak uzun bir konu³ma sinyalinin belirli bölümleri delil niteli§i ta³maktadr. Bu

tür ³üpheli bölümlerde uzmanlar tarafndan kolayca belirlenebilmektedir. Di§er yandan, verilen ksa süreli bir sinyalin tamam da delil niteli§i ta³yabilir. Sonuç olarak ³üpheli olarak nitelendirilen bir bölümün orijinalli§i kesin olan sinyaller ile içerik bütünlü§ü ta³yp ta³mad§ sorgulanmas gereken konudur. Bu çal³mada sunulan yöntem orijinalli§i kesin olan sinyaller üzerinden çkard§ e§itim modeli ile ³üpheli olan bölümlerin orijinalli§ini sorgulamaktadr.

Bir konu³ma sinyali dalga boyu, perde, tn, konumlama ve zamanlama gibi algsal özellikler üzerinde temel farkllklara sahiptir. Bu algsal özelliklerin herbiri yo§unluk, temel frekans, spektral yap, ba³langç/dengeleme zaman ve binoral i³itmede faz farkllklar gibi ölçülebilir ziksel özelliklerle güçlü bir korelasyona sahiptir [26]. Genel olarak bir tahrif i³leminde konu³ma sinyallerine bu algsal özellikler kapsamnda snandrlm³ ses efektleri uygulanmaktadr [58, 50]. Di§er yandan, ölçekleme, sinyal silme, sinyal ekleme, sinyal de§i³tirme, yeniden örnekleme, yeniden niceleme, ltreleme, eko bozma, tonsal modikasyon, genlik modikasyonu ve sinyal restorasyonu gibi kötü niyetli ataklar konu³ma sinyallerine ait yukarda bahsedilen algsal özellikler üzerinde de§i³ime sebep olmaktadrlar. Dolays ile bu algsal özelliklerle ilintili ölçülebilir ziksel özellikler bu tür de§i³imlerden etkilenmektedirler. Bu çal³mada sunulan yöntem ile bu ziksel ve algsal özellikler üzerinde olu³acak de§i³imleri ölçebilen öznitelikler kullanlarak ses tahri tespit edilmektedir. Bu öznitelikler Bölüm-2'de tantlan objektif ses kalite ölçütlerinin yan sra Bölüm-3'de yaygn ölçütler olarak tantlan ve ses sinyallerine ait farkl ziksel özellikleri ölçen geni³ bir kümeyi kapsamaktadr.

4.1 Tahrif Yöntemleri

Önerilen yöntemi test etmek için farkl senaryolarda tahrif i³lemleri gerçekle³tir- ilmi³tir. Bunlardan bazlar do§rudan sinyal üzerinde tahrif i³lemi uygularken bazlar da sinyalin sahip oldu§u efektleri bozmaya yönelik de§i³iklikler yapmak- tadr.

4.1.0.7 Zaman Alanl Tahrif Yöntemleri

Bu yöntemler kapsamnda konu³ma sinyaline ait zaman alanl örnekler üzerinde oynamalar yaplr. Çizelge-4.1'de gösterilen zaman alanl tahrif yöntemleri ile sinyale ait ksmlar kendi aralarnda yer de§i³tirilebilir, sinyalin bir parças silinebilir, konu³ma sinyaline farkl bir sinyal eklenebilir veya konu³ma sinyalinin bir parças ba³ka bir konu³ma sinyalinin ayn boyuttaki bir parças ile de§i³tir- ilebilir.

Çizelge 4.1: Zaman Alanl Tahrif Yöntemleri Name Tampering Scenario

T1 Sinyal alt parçalarnn kendi içinde de§i³tirilmesi

T2 Sinyale ait bir parçann silinmesi

T3 Konu³ma sinyaline yeni bir parça eklenmesi

T4 Ayn konu³macya ait iki farkl sinyal parçasnn yer de§i³tirilmesi

4.1.0.8 Efekt Tabanl Tahrif Yöntemleri

Literatürde bir ses sinyaline ait efektler sinyal i³leme tekniklerinden yola çkarak genlik, zaman ve perde, tn, gecikme ve yank, ltreleme, restorasyon ve çok boyutluluk gibi snara ayrlm³tr [58], [50]. Yöntemde bir ses sinyaline uygulanabilecek geni³ spektrumlu bir efekt uzay kullanlm³tr. Bu efektler Çizelge-4.2'deki gibi snandrlm³tr.