Kuzey Anadolu Fayı Marmara Bölgesi’ne 0
31 doğu boylamı civarında Bolu’nun batısından girişiyle daha karmaşık ve farklı bir tektonik yapı ortaya çıkar. Yaklaşık 1500 kilometre uzunluğundaki Kuzey Anadolu Fayı’nın Marmara Bölgesi’nde kaç kola ayrıldığı tartışmalı bir konudur. Birçok çalışmada üç ana koldan bahsedilmektedir. Bunlar sırasıyla kuzey, orta ve güney kollarıdır (Barka,1992, 1997, 1999; Hubert-Ferrari ve diğ., 2000, 2002). Marmara bölgesinde üçe ayrılan kollar ve Marmara Denizi’nin içinde Kuzey Anadolu Fayı’nın gerilme eksenleri birbirinden farklılık göstermektedir. Çınarcık ve Gemlik bölgelerinde kuzey-güney doğrultulu açılma rejimi hakim iken Marmara Denizi’nin içinde gerilme eksenleri sağ yönlü doğrultu atımlı harekete sebebiyet verecek şekilde en büyük ve en küçük gerilme kuvveti eksenleri yatay konumlanmıştır. Marmara bölgesinin doğusunda, batıda İzmit Körfezi’nden doğuda 310
boylamına kadar olan bölgede asal gerilme eksenleri, açılma rejimi ve sağ yönlü doğrultu atım oluşturucak şekilde konumlanmışlardır. Marmara Bölgesi’nin en batısınında, bu çalışmada Saros bölgesinde ise gerilme eksenlerinin konumları kuzeydoğu-güneydoğu doğrultulu sağ yönlü doğrultu atımlı hareket yaratacak şekilde konumlanmışlardır. Biga bölgesinde, gerilme eksenleri sağ yönlü doğrultu atım geliştirecek şekilde konumlanmışlardır. Tez çalışması kapsamında kullanılan fay düzlemi çözümleri ile gerilme analizi çalışması yapıldığında ise Tüm Marmara bölgesinde hakim bir doğu-batı doğrultulu sağ yönlü bir hareket ve kuzeydoğu-güneybatı eksenli bir açılma rejiminin birlikte etkin olduğu bir harekete sebebiyet verecek şekilde asal gerilme eksenlerinin konumlandığı gözlenmiştir.
Çınarcık bölgesindeki fay düzlemi çözümünden elde edilen bulgularda kuzeydoğu- güneybatı yönlü açılma rejiminini oluşturan sistemin, Çınarcık baseninin güneyi için geçerli olduğu görülmüştür. Ancak basenin kuzey sınırında Carton (2007) çalışmasının sonuçlarının aksine sadece normal faylanma yapıları değil sağ yönlü
derece olup gerilme eksenlerini gösteren kürenin alt izdüşüm görünümüne göre 590
gibi açıya sahiptir. Buna paralel olarak 2 2920 konumunda olup 300 lik bir dalım açısına sahiptir. En küçük gerilme ekseni 3 ise yataya çok yakın bir dalım açısı olan 0.30 dereceye sahip ve 2020 derece ile konumlanmıştır. Gephart (1984) algoritmasını incelediğimizde ise R= 0.5 değeri bulunmuş olup jeolojik olarak doğrultu atımlı rejimin hakim olduğu açılma rejimini ifade etmektedir.
Biga bölgesini ele aldığımızda bölgedeki deprem dış merkez dağılımlarının çok saçılmış ve farklı odak düzlemi çözümlerine sahip olduğu gözlemlenmektedir. Aynı alana düşmüş depremlerin birbirinden farklı fay düzlemi çözümleri verdiğini göz önünde bulundurursak bunların muhtemel bir şekilde Riedel yırtıklarında oluşmuş depremler olduğunu söyleyebiliriz. Bölgenin gerilme analizi sonucunda Michael (1984) algoritmasına göre 1 değeri 2800 olup dalım değeri 130 ile yataya çok yakın hesaplanmıştır. En küçük gerilme ekseni değeri 3 ise 1 değerine azimutal olarak tam diklikle 1900 degerine sahip ve dalım açısı yataya çok yakın olup 10 dir.
2
değeri ise 950azimutal konum ve düşeye çok yakın 760 değerine sahip olup diğer ana gerilme ekseni kuvvetleriyle beraber ele alındığında bölgenin gerilme analizi sonucu sağ yönlü doğrultu atımlı faylanma yapısı göstermektedir. Ayrıca Gephart (1984) algoritması incelendiğinde R= 0.3 değeri görülüp jeolojik olarak doğrultu atımlı rejimin hakim olduğu açılma rejimini ifade etmektedir.
Gemlik bölgesindeki fay düzlemi çözümleri incelendiğinde normal faylanma ya da doğrutu bileşenli normal faylanma çözümlerinin ağırlıklı olduğu gözlenmiştir. Bölgenin gerilme analizi sonuçları Michael (1984) algoritması sonucunda 1 değeri 990, 2 değeri 2500 ve 3 değeri ise 3460 bulunmuştur. Gephart(1984) algoritmasına göre R=0.4 olarak bulunmuştur. Buna göre bölgedeki baskın gerilme yapısı kuzeybatı - güneydoğu yönlü şekilde normal faylanma şeklinde olup bölgenin genelinde doğrultu atım rejimininde bulunduğuna işaret etmektedir.
Kuzey Marmara Fayı bölgesinde ise genel fay düzlemi çözümü sağ yönlü doğrultu atımlı faylanma yapısı göstermesine rağmen bölgenin doğusunda, Çınarcık Çukuru’nun kuzey doğusunda kısmen normal faylanma yapısını temsil eden fay düzlemi çözümleri, batıda ise Tekirdağ Çukuru’nda normal ve ters faylanma yapısını temsil eden fay düzlemi çözümleri görülmektedir. Toplam 175 deprem ile yapılan
gerilme analizi çalışmalrında Michael (1984) algoritmasına göre 1 değeri 3150 lik konum ve 60 lik dalım değerine, 2 değeri 2260 lik konum ve 830 lik dalım değeri,
3
ise 2270 lik konum ve 20 lik dalım değerine sahip olup bölge sağ yönlü doğrultu atım rejimi sergilemektedir. Gephart (1984) yönteminden bulunan R= 0.4 değeri, jeolojik olarak doğrultu atımlı rejimin hakim olduğu açılma rejimini ifade etmektedir.
Çalışmada Doğu Kuzey Marmara Fayı Bölgesi’nde yer alan ve Hersek Burnu ile 310
boylamı arasında kalan bölgede yapılan gerilme analizi çalışmaları, kullanılan 28 depremin 4 ü ters faylanma bileşenli, 7 si ise normal faylanma bileşenli olup Michael (1984) algoritmasına göre normal bileşenli doğrultu atımlı faylanma yapısı sonucu vermektedir. 1 değeri 1180 lik konum ve 580 lik dalım, 2 değeri 3040 lik konum ve 310 lik dalım, 3 değeri ise 213
0
lik konum ve 20 lik dalım açısına sahiptir. Bu ana gerilme ekseni değerleri Polat (2002) çalışmasıyla bire bir uyum göstermektedir. Doğu Kuzey Marmara Fayı bölgesi ve Kuzey Marmara Fayı bölgesinin verilerini birleştirerek yaptığımız gerilme analizi sonuçlarında ise 1 değerleri 1330
lik konum 110 lik dalım açısı, 2, 3120 lik konum 780 lik dalım açısı ve 3, 224
0
lik konum ve 1,50 lik dalım açısı değerlerine sahip olup sağ yönlü doğrultu atım faylanma rejimi sergilemektedir.
Saros bölgesi 11 odak düzlemi çözümü ile yapılan gerilme analizi sonuçlarında 1, 1170 lik konum ve 20 lik dalım açısı, 2, 3550 lik konum ve 870 lik dalım açısı,
3
, 2080 lik konum ve 30 lik dalım açısıyla kuzedoğu-güneybatı yönlü sağyönlü doğrultu atımlı faylanma rejimi sergilemektedir. Ayrıca fay düzlemi dış merkez haritaları incelendiğinde de Yaltırak (2002) tarafından çizilmiş olan fay haritası ile tam uyum içersindedir.
Marmara Bölgesi’nde fay düzlemi çözümü kullanılan 360 depremlerin gerilme analizi çalışması sonucunda 1, 1270 konum ve 350 lik dalım, 2, 2920 lik konum ve 540 lik dalım, 3, 330 lik konum ve 0.30 lik dalım değerlerine sahip olup bölgedeki genel gerilme sonuçları normal bileşenli sağ yönlü doğrultu atımlı faylanma rejimi sergilemektedir. Gürbüz (2000) sonuçlarıyla karşılaştırıldığında
sonuçlar örtüşmekte olup normal bileşenin etkisinin Gemlik ve Çınarcık bölgelerindeki açılma rejiminin etkisi olarak düşünülmektedir.
ġekil 5.1 : Bu tez çalışmasında kullanılan 360 fay düzlemi çözümü bilgilerinden edinilen P eksenlerinin yönü.
Fay düzlemi çözüm tekniği ile elde edilen P, T, B eksenleri anlık (instantenous) gerilme eksenleridir ve yerel veya bölgesel tektonik gerilme eksenlerini ve asal gerilme eksenlerini temsil etmezler (McKenzie, 1969). Ancak çok sayıda P, T, B eksenleri tektonik ortamlarda çizildiğinde kabaca da olsa bölgesel tektonik kuvvetler hakkında bilgi verebilir. Bu amaçla bu tez çalışmasında kulladığımız 360 fay düzlemi çözümü bilgilerinden P eksenlerinin yönü ve dalım açıları bilgileri kullanılarak şekil 5.1. deki harita hazırlanmıştır. Harita Marmara Bölgesi’nde P ekseni dağılımının ağırlıklı olarak kuzeybatı – güneydoğu doğrultulu dizildikleri anlaşılmaktadır. Dalım açıları minimum olan P eksenleri en büyük çizilmiştir. Normal faylanma karakterli P eksenleri küçük eksenlere tekabül eder. P eksen doğrultuları Kuzey Marmara’da doğudan batıya gidildikçe Kuzey Anadolu Fayı’nın güneye kavislenmesine uygun olarak batıya doğru Kuzey Kuzeybatı – Güney Güneydoğu doğrultusundan Kuzeybatı – Güneydoğu doğrultusuna yönelirler.
Genel sonuç olarak; Marmara Bölgesi’ne doğudan yaklaşan sağ yönlü doğrultu atımlı Kuzey Anadolu Fayı, kuzey Marmara’da baskın karakterini sergilemektedir. Sismolojik bulgular Kuzey Marmara Fayı’nı, Kuzey Anadolu Fayı’ndan bağımsız bir fay gibi değerlendirmenin şu anda uygun olmadığını göstermektedir. Marmara çukurlarını oluşturan pull-apart sisteminin kısmen işlerliğini sürdürdüğüne dair bazı
örnekler görülmüştür (Çınarcık – Armutlu, Tekirdağ baseni). Güney kol kabulü için şu anda sismolojik bulgular yeterli değildir. Riedel Shear mekanizması ve kalın sedimanlarda gelişen çiçek yapıları nedeniyle farklı mekanizma çözümleri elde edilebilmektedir.
Marmara Bölgesi’de daha ayrıntılı çalışmalar yapmak için, deprem istasyon ağının daha fazla istasyondan oluşması ilerleyen dönemler için verilebilecek tavsiyelerden olabilir. Özellikle Marmara Denizi’ndeki depremleri incelemizde istasyonların az sayıda bulunması ve yetersiz kalması burada oluşan depremlerin güvenirliğini azaltmaktadır. Bunun için öneri olarak deniz tabanına yerleştirilecek deniz tabanı sismometreleri (OBS) ile daha ayrıntılı çalışmalar yapılabilir.
KAYNAKLAR
Alsan, E., Tezuçan, L., ve Bath, M., 1975, An earthquake catalogue for Turkey for the interval 1913.1970: Kandilli Obs, Istanbul
Aksu, A.E., Calon, T.J., Hiscott, R.N., YaĢar, D., 2000. Anatomy of the North Anatolian fault zone in the Marmara Sea. Western Turkey: Extensional basins above a continental transform. GSA Today 10, 1-2. Akyol, N., L. Zhu, B. J. Mitchell, H.Sözbilir ve K. Kekoval, 2006, Crustal
structure and local seismicity in western Anatolia, Geophys. J. Int., doi: 10.1111/j.1365-246X.2006.03053.x
Ambraseys NN, Finkel CF. 1987. The Saros-Marmara earthquake of 9 August 1912. Earthq. Eng. Struct. Dyn. 15:189– 211
Ambraseys, N.N. 1988. Engineering seismology. Earthq. Eng. Struct. Dyn. 17, 1- 105
Ambraseys, N.N ve Finkel, C.F. 1990. The Marmara Sea earthquake of 1509. Terra Nova, vol. 2, 167-174.
Ambraseys NN, Finkel CF. 1991. Long-term seismicity of ˙Istanbul and of the Marmara Sea region. Terra Nova 3:527–39
Ambraseys NN, Finkel CF. 1995. The seismicity of Turkey and adjacent areas — a historical review, 1500–1800. Eren İstanbul. 240 pp.
Ambraseys NN. 2002 . The seismic activity of the Marmara Sea region over the last 2000 years. Bull. Seismol. Soc. Am. 92:1–18 Ambraseys NN.
Armijo R, Meyer B, Hubert-Ferrari A, Barka A. 2000. Westward propagation of North Anatolian Fault into the Northern Aegean: timing and kinematics: Reply. Geology 28:188– 89
Armijo, R. Pondard, N. Meyer, B. Mercier de Lepinay, B. Ucarkus, G., Malavieille, J. Dominguez, S., Gustcher, M-A. Beck, Çagatay, N. Cakir, Z., Imren, C., , Kadir, E. And Natalin, ve MARMARASCARPS cruise party, 2005 Submarine fault scarps in the Sea of Marmara pull-apart (North Anatolian Fault): implications for seismic hazard in Istanbul, 2005, Geochem., Geophys., Geosyst., 1-29.
Armijo R, Meyer B, Navarro S, King G. 2002. Slip partitioning in the Sea of Marmara pullapart: a clue to propagation processes of the North Anatolian Fault. Terra Nova 14:80–86
Atakan,K., A.Ojeda, M.Meghraoui, A.Barka, M.Erdik, ve A.Bodare (2002), Seismic Hazard in Istanbul following the 17 August 1999 İzmit and 12 November 1999 Düzce Earthquakes, Bulletin of the Seismological
Barka A. 1992. The North Anatolian Fault zone. Ann. Tecton. 6:164–95
Barka A. 1997. Neotectonics of the Marmara Region. See Schindler & Pfister 1997, pp. 55–87
Barka A. 1999. The 17 August 1999 Izmit earthquake. Science 285:1858–59
Barka A, Kadinsky-Cade K. 1988. Strike-slip fault geometry in Turkey and its influence on earthquake activity. Tectonics 7:663–84
Bekler , T., Gurbuz, C., 2005, Insight Into the Crustal Structure of The Eastern Marmara, NW Turkey , Pure and Applied Geophysics,
Bozkurt E, Oberhansli R. 2001. Menderes Masif (western Turkey): structural, metamorphic and magmatic evolution—a synthesis. Int. J. Earth Sci. 89:679–708
Bulut, F.; Bohnhoff, M.; Ellsworth, W. L.; Aktar, M.; Dresen, G. (2009): Microseismicity at the North Anatolian Fault in the Sea of Marmara offshore Istanbul, NW Turkey, Journal of Geophysical Research, 114, B09302.
Carton, H., Singh, S. C., Hirn, A., Bazin, S., de Voogd, B., Vigner, A., Ricolleau, A., Cetin, S., Ocakoğlu, N., Karakoç, F., Sevilgen, V., 2007, Seismic imaging of the three-dimensional architecture of the Çınarcık Basin along the North Anatolian Fault. Journal of Geophysical Research, Vol. 112, No. B6, B06101, 10.1029/2006JB004548.
Crampin, S., ve Üçer, S.B., 1975, The seismicity of the Marmara Sea region of Turkey. Geophys. J. R. Ast. Soc., 40, 269-288.
Demirbağ E, Rangin C, Le Pichon X, ġengör AMC. 2003. Investigation of the tectonics of the Main Marmara Fault by means of deeptowed seismic data. Tectonophysics 361:1– 19
Ergin, K., Güçlü, U. ve Uz, Z., 1967. Türkiye ve Civarının Deprem Kataloğu (M.S. 11 yılından 1964 sonuna kadar), İ.T.Ü. Maden Fakültesi Arz Fiziği Enstitüsü, 24, İstanbul.
Ergintav, S., S. McClusky, E. H. Hearn, R. E. Reilinger, R. Cakmak, T. Herring, H. Ozener, O. Lenk, ve E. Tari, 2009 Seven years of postseismic deformation following the 1999, M = 7.4 and M = 7.2, Izmit-Düzce, Turkey earthquake sequence Journal of Geophysical Research, Vol. 114, B07403, doi:10.1029/2008JB006021, 2009 Ergün, M., Özel, E., 1995. Structural relationshipbetween the sea of Marmara basin
and the North Anatolian Fault. Terra Nova 7, 278-288.
Eyidogan, H., 1988, Rates of crustal deformation in western Turkey as deduced from major earthquakes. Tectonophysics, 148, 83-92.
Eyidogan, H., Akyüz, S., Geçgel, V., 2008, Türkiye’nin Deprem Riski Yüksek Jeo- Stratejik –Ancak Tektonik Rejimleri Farklı- Bölgelerinde Deprem Davranışlarının Çok disiplinli Yaklaşımlarla Araştırılması Projesi, TÜBİTAK MAM Yer ve Deniz Bilimleri Enstitüsü, Nihayi Rapor. Eyidogan, H., Akyüz, S., Geçgel, V., 2009, Türkiye’nin Deprem Riski Yüksek Jeo-
Davranışlarının Çok disiplinli Yaklaşımlarla Araştırılması Projesi, TÜBİTAK MAM Yer ve Deniz Bilimleri Enstitüsü, Nihayi Rapor. Eyidogan, H., Akyüz, S., Geçgel, V., 2010, Türkiye’nin Deprem Riski Yüksek Jeo-
Stratejik –Ancak Tektonik Rejimleri Farklı- Bölgelerinde Deprem Davranışlarının Çok disiplinli Yaklaşımlarla Araştırılması Projesi, TÜBİTAK MAM Yer ve Deniz Bilimleri Enstitüsü, Ara Rapor.
Gephart, J.W. ve D. W. Forsyth, 1984. An improved method for determining the regional stress tensor using earthquake focal mechanism data: Application to the San Fernando earthquake sequence, J. Geophys. Res., 89, 9305-9320,
Guidoboni, E., 1994, Cataloque of Ancient Earthquakes in the Mediterranean Area up to the 10th Century İnstituto Nazionale di Geofisica, Roma
Gürbüz C, Aktar M, Eyidoğan H, Cisternas A, Haessler H, ve diğ., 2000. The seismotectonics of the Marmara region (Turkey): results from a macroseismic experiment. Tectonophysics 316:1–17
Hardebeck, J. ve Hauksson, E., 2001 Stress Orientations Obtained from Earthquake Focal Mechanisms: What Are Appropriate Uncertainty Estimates?
Havskov ve Lars Ottemöller, 1999, SEISAN: THE EARTHQUAKE ANALYSIS SOFTWARE, Version 7.0, Institute of Solid Earth Physics University of Bergen Allégaten 41, 5007 Bergen Norway.
Hubert-Ferrari, A., Barka, A., Jacques, E., Nalbant, S. S., Meyer, B., Armijo, R., Tapponnier, P. ve King, G. C. P., (2000). Seismic hazard in the Marmara Sea following the 17 August 1999 Izmit earthquake, Nature, 404, 269-273.
Hubert-Ferrari A, Armijo R, King GCP, Meyer B, Barka A. 2002. Morphology, displacement, and slip rates along the North Anatolian Fault, Turkey. J. Geophys. Res. 107: 2235
Ġmren C, Le Pichon X, Rangin C, Demirbağ E, Ecevitoğlu B, Görür N. 2001. The North Anatolian Fault within the Sea of Marmara: a new interpretation based on multi-channel seismic and multi-beam bathymetry data. Earth Planet. Sci. Lett. 186:143–58
Jackson, J., 1992, Rates of active deformation in the Eastern Mediterranean. In: Recent Evolution and Seismicity of the Mediterranean Region, eds. E. Boschi, E. Mantovani, and A. Morelli, 53-64, Kluwer Academic Publ., Netherlands
Kalafat, D., 1996. 1964-1994 yılları arasında Türkiye ve Yakın çevresinde etkili olmuş depremlerin makrosismik gözlemleri, Deprem Araştırma Bülteni, Sayı 73, 60-107 (in Turkish).
Karabulut, H, Zafeiria Roumelioti, Christoforos Benetatos, Ahu Kömec Mutlu, Serdar Özalaybey, Mustafa Aktar, Anastasia Kiratzi, 2006; A source study of the 6 July 2003 (Mw 5.7) earthquake sequence in the Gulf of Saros (Northern Aegean Sea): Seismological evidence for the western continuation of the Ganos fault Tectonophysics, Volume 412,
Karnik, V., 1969. Seismicity of the European Area, Part 1, D. Reidel Publ. Co., Dordrecht, Holland
Kocaoğlu, A., Eyidogan, H., Akyüz, S., Geçgel, V., 2007, Türkiye’nin Deprem Riski Yüksek Jeo-Stratejik –Ancak Tektonik Rejimleri Farklı- Bölgelerinde Deprem Davranışlarının Çok disiplinli Yaklaşımlarla Araştırılması Projesi, TÜBİTAK MAM Yer ve Deniz Bilimleri Enstitüsü, Nihayi Rapor.
Koçyiğit A. 1988. Tectonic setting of the Geyve Basin: Age and total displacement of the Geyve Fault Zone. METU J. Pure Appl. Sci. 21:81–104
Le Pichon, X., Taymaz, T., ġengör, A.M.C., 1999. The Marmara Fault and the future Istanbul Earthquake. Proc. ITUIAHS International Conference on the Kocaeli Earthquake, Istanbul, pp. 41-54.
Le Pichon, X., ġengör, AMC., Demirbağ, E., Rangin, C., Ġmren, C., Armijo, R., Görür, N., Çağatay, N., Mercier de Lepinay, B., Meyer, B., Saatçiler, R., Tok, B., 2001, The active main Marmara Fault. Earth Planet Sci Lett 192:595-616
Michael, A.J., 1984. Determination of stress from slip data: Faults and folds, J. Geophys. Res., 89, 11517-11526,
Michael, A.J., 1987 Use of focal mechanisms to determine stress: A control study, J. Geophys. Res., 92, 357-368,
McClusky S, Balassanian S, Barka A, Demir C, Ergintav S, ve diğ., 2000. Global Positioning System constraints on plate kinematics and dynamics in the eastern Mediterranean and Caucasus. J. Geophys. Res. 105:5695– 719
McKenzie, D.P. 1969. The relation between fault plane solutions for earthquakes and the directions of the principal stresses. Bulletin of the Seismological Society of America 59, 591-601
Okay, A., E. Demirbag, H. Kurt, N. Okay ve I. Kuscu, 1999. An active, deep marine strike-slip basin along the North Anatolian fault in Turkey, Tectonics, 18, 129-147.
Okay A.Ġ., KaĢlılar-Özcan A, Ġmren C, Boztepe- Güney A, Demirbağ E, KuĢcu Ġ. 2000. Active faults and evolving strike-slip basins in the Marmara Sea, northwest Turkey: a multichannel seismic reflection study. Tectonophysics 321:189–218
Okay, A.Ġ., Tuysuz, O., Kaya, S., 2004 From transpression to transtension: changes in morphology and structure around a bend on the North Anatolian Fault in the Marmara region, Tectonophysics, 391, 259-282. Örgülü G. ve Aktar, M., 2001. Regional moment tensor inversion for strong aftershocks of the August 17,1999 Izmit Earthquake (Mw=7.4).
Geophysical Research Letters, 28 (2), 371-374.
Özalaybey, S., Ergin, M., Aktar, M., Tapırdamaz, C., Biçmen, F. ve A. Yörük, 2002 The 1999 İzmit Earthquake Sequence in Turkey: Seismological and Tectonic Aspects, 2002, Bull. Seism. Soc. of Am., Vol. 92, 1, pp. 376-386.
Parke JR, Minshull TA, Anderson G, White RS, McKenzie D, 1999. Active faults in the Sea of Marmara, western Turkey, imaged by seismic reflection profiles. Terra Nova 11:223–27
Parsons, T., Toda, S., Stein, R.S., Barka, A. ve Dieterich, J.H., 2000, Heightened odds of large earthhquakes near İstanbul: An interaction-based probability calculation, Science, 288, 661-665.
Pınar, N. ve Lahn, E., 1952. Türkiye Depremleri İzahlı Kataloğu. Bayındırlık Bakanlığı, Yapı ve İmar İşleri Reisliği, No. 6, Ankara
Pınar N. 1953. Etude geologique et macrosismique du tremblement de terre de Kursunlu (Anatolie septentrionale) du 13 aout 1951. Rev. Fac. Sci. Univ. ˙Istanbul, S´er. A 18: 142
Pınar, A., Y. Honkura, K. Kuge, 2003 Moment tensor inversion of recent small to moderate sized earthquakes: Implication for seismic hazard and active tectonics beneath the Sea of Marmara, Geophys. J. Int., Vol. 152. Piper J.D.A., Tatar O, Gürsoy H. 1997. Deformational behaviour of continental
lithosphere deduced from block rotations across the North Anatolian Fault Zone in Turkey. Earth Planet. Sci. Lett. 150:191–203
Polat O., Haessler, H., Cisternas, A., Philip, H. and Eyidoğan, H., 2002. Analysis and interpretation of the aftershock sequence of the August 17, 1999, Izmit (Turkey) earthquake, Journal of Seismology, 6, 287-306
Rangin C, Demirbağ E, Ġmren C, Crusson A, Normand A, ve diğ., 2001. Marine Atlas of the Sea of Marmara (Turkey). IFREMER, Paris
Rangin, C., Le Pichon, X., Demirbag, E. ve Imren, C., 2004. Strain localization in the Sea of Marmara: Propagation of the North Anatolian Fault in a now inactive pull-apart. Tectonics, 23 (2), TC2014.
Reilinger, R., S. McClusky, P. Vernant, S. Lawrence, S. Ergintav, R. Cakmak, H. Ozener, F. Kadirov, I. Guliev, R. Stepanyan, M. Nadariya, G. Hahubia, S. Mahmoud, K. Sakr, A. ArRajehi, D. Paradissis, A. Al-Aydrus, M. Prilepin, T. Guseva, E. Evren, A. Dmitrotsa, S. V. Filikov, F. Gomez, R. Al-Ghazzi, and G. Karam (2006), GPS constraints on continental deformation in the Africa-Arabia, Eurasia continental collision zone and implications for the dynamics of plate interactions, J. Geophys. Res., 111, doi:10.1029/2005JB004051. Reilinger, R., McClusky, S., 2000, GPS constraints on present-day plate motions
and deformation in the Eastern Mediterranean/Caucasus region, 2000, AGU 2000 fall meeting, Eos, Transactions, American Geophysical Union, vol.81, no.48, Suppl., pp.1222.
Selami, S., Pavoni, N., Mayer-Rosa, D., Mueller, S., Eyidoğan, H., Aktar, M., Gürbüz, C., BarıĢ, S., Polat, O., Yalçın, N., 1997. Seismicity and seismotectonics of Bursa Area. The Marmara Polyproject. Hochschulverlag AG an der ETH, Zurich, pp. 449 – 486.
Shebalin, N. V., Karnik, V. ve Hadžievski, O., 1974, Catalogue of Earthquakes, UNDP / UNESCO Survey of Seismicity of the Balkan Region.
Siyako, M., TanıĢ, T., ġaroğlu, F., 2000. Marmara Denizi aktif fay geometrisi. TUBITAK Bilim Tek. Derg. 388, 66-71.
Snoke, J.A., Munsey, J.W., Teague, A.G., Bollinger, G.A., 1984. A program for focal mechanism determination by combined use of polarity and SV-P amplitude ratio data. Earthquake Notes 55 (3), 15
Soysal, H., Sipahioğlu, S., Kolçak, D., Altınok, Y., 198l, Türkiye ve Çevresinin Tarihsel Deprem Kataloğu, (M.O. 2100 - M.S. 1900), TÜBİTAK Proje No:TBAK-341, İstanbul.
Stein, S., Wysession, M., 2002. An Introduction to Seismology, Earthquakes and Earth Structure, Blackwell.
Straub,C., H.G.,Schindler,C., 1997. GPS and geologic estimate of the tectonic activity in the Marmara Sea region NW Anatolia. J. Geophysics. pp. 102,27587-27601
ġengör, A. M. C., 1979. The North Anatolian Transform Fault. its age offset and tectonic significance: J. Geol. Soc. Lond, 136: 269-282
ġengör AMC,Görür N, ġaroğlu F. 1985. Strike slip faulting and related basin formation in zones of tectonic escape: Turkey as a case study. In Strike-slip Deformation, Basin Formation, and Sedimentation, Soc. Econ. Paleontol. Miner. Spec. Publ. 37 (in honor of J.C. Crowell), ed. KT Biddle, N Christie-Blick, pp. 227–64
ġengor, A. M. C., O. Tuysuz, C. Imren, M. Sakinc, H. Eyidoğan, N. Gorur, X. LePichon, ve C. Rangin (2005), The North Anatolian Fault: A new look, Annu. Rev. Earth Planet. Sci., 33, 37 – 112, doi:10.1146 / annurev. earth.32.101802.120415.
Tan, O., Tapırdamaz, M.C., ve Yörük, A., 2008, The Earthquake Catalogues for Turkey., Turk. J. Earth Sci. 17: 405-418.
Taymaz, T., Jackson, J. ve McKenzie, D., 1991. Active tectonics of the north and central Aegean Sea. Geophysical Journal International-Oxford, 106, 433-490.
Taymaz, T. Eyidogan, H., ve J. Jackson, 1991, Source parameters of large earthquakes in the East Anatolian Fault Zone (Turkey), Geophys. J. Int., 106, 537-550.
Taymaz, T., 1999. Seismotectonics of the Marmara Region: Source Characteristics of 1999 Gölcük-Sapanca-Düzce Earthquakes. In: Proceedings of ITU-