Düzce ve Bolu illeri SGK hastane kayıtlarında işçi sağlığı ve mesleki hastalıklar analizi (özel sektör işletme çalışanları örneği) kapsamında 2010-2014 yılları arasında işyerlerinde meydana gelen iş kazası ve meslek hastalıkları kayıtları incelenmiştir. Düzce ve Bolu illerinin sanayileşme ve teknolojik açıdan geliştiği gözlemlenmiştir. Bu gelişme ile birlikte çalışanlar için işyerlerinde sağlık ve güvenlik açısından sorunlar meydana gelmeye başlamıştır.
İşyerlerinde oluşan iş kazaları ve meslek hastalıkları, çalışanın yapmış olduğu işinden dolayı değil, yapmış olduğu işi nasıl yaptığı ve işi yaparken ne gibi önlemler aldığı ile ilgilidir. İşyerlerinde işin niteliğiyle birlikte o işe bağlı oluşabilecek iş kazası ve meslek hastalığına neden olabilecek durumların ortadan kaldırılması ile bu kazaların ve meslek hastalıkları engellemiş oluruz. İşyerlerinde çalışan işçilere, iş kazaları ve meslek hastalığı ile ilgili temel bilgiler ile çalışanların bilgilendirilmesi gerekmektedir. İşyerlerinde hangi işlerde ne gibi hastalıkların ortaya çıkabileceğini, nasıl önlem alınması gerektiğini ve meslek hastalığı ortaya çıkmışsa ne yapılması gerektiğini işçiye aktarılması gerekmektedir.
İşyerlerinde çoğunlukla meydana gelen meslek hastalıklar olarak mesleki kas-iskelet sistemi hastalıkları (alt-üst ekstremite hastalıkları, bel hastalıkları), mesleki sindirim sistemi hastalıkları (endüstriyel zehirler, gerginlik, yorgunluk, çalışma temposuna ayak uyduramama, uygun olmayan beslenme), mesleki dolaşım sistemi hastalıkları (uzun süreli ayakta çalışmaya başlı oluşan varisler, hipertansiyon, kalp ritim bozuklukları), mesleki solunum sistemi hastalıkları (akciğer hastalıkları, mesleki astım, akciğer kanseri),
işyerlerinde ağır işte çalışan ve kanserojen madde ile çalışanların maruz kaldığı mesleki kanserler, zihinsel ve davranış bozukluğuna bağlı olarak oluşan mesleki psikolojik hastalıklar ve üriner sistem hastalıkları işyerlerinde meydana gelebilecek mesleki hastalıklar olarak sayabiliriz.
İş kazaları olarak; işyerlerinde dikkatsizliğe bağlı olarak meydana gelen düşmeler, delici kesici alet yaralanmaları, işyerinde çalışma ortamından kaynaklanan kazalar, ergonomik olmayan çalışma koşulları olarak sayabiliriz. İşyerlerinde, çalışanların ve işverenlerin alması gereken bazı basit önlemler ile oluşabilecek iş kazalarına ve meslek hastalıklarının önüne geçilebilir (Örneğin; basit ergonomik kurallara uyarak çalışma ortamı oluşturulabilir.
Çalışma ortamlarında meydana gelebilecek tehlikeler için çalışanların bilgilendirilip ve yeterli ölçüde dinlenmelerinin sağlanması gerekmektedir). Çalışma koşulları olarak, ağır yüklerde forklift kullanılması, gürültülü yerlerde kulaklık veya kulak tıkacı kullanılması ile meslek hastalığı ve iş kazaları engellenmiş olur. Çalışanlar kişisel koruyucu ekipmanların kullanımı ile işyerlerinde meydana gelebilecek kanserojen madde bulaşmasından korunmuş olur.
Düzce ili 2010 SGK verilerine göre 55.030 kişi sigortalı olarak çalışırken bu çalışanların % 0,25’ünün (135) iş kazası nedeniyle Düzce KHBH’ne başvuru yaptıkları görülmüştür. 2011 yılında SGK verilerine göre Düzce’de 59.528 kişi sigortalı olarak çalışırken bunların % 0,45’inin (269) iş kazası nedeniyle KHBH’ne başvuru yaptıkları tespit edilmiştir. 2012 yılında sosyal güvenlik kurumu verilerine göre 64.560 kişi sigortalı olarak çalışmaktadır. İş kazası nedeniyle %0,49 (317) kişi Düzce KHBH’ne başvuru yaptıkları tespit edilmiştir. 2013 yılında sosyal güvenlik kurumu verilerine göre 65.337 kişi sigortalı olarak çalışmaktadır. İş kazası nedeniyle %0,77 (503) kişi Düzce KHBH’ne başvuru yaptıkları tespit edilmiştir. 2014 yılında sosyal güvenlik kurumu verilerine göre 69.341 kişi sigortalı olarak çalışmaktadır. 2014 yılında %0,71 (493) kişi iş kazası nedeniyle başvurdukları tespit edilmiştir. 2010-2014 yılları arasında toplam 1.717 kişi Düzce KHBH’ne iş kazası nedeniyle başvuru yaptıkları tespit edilmiştir.
2010-2014 yılı Düzce ili KHBH’ne iş kazası nedeniyle başvuran hastaların oranında kısmen artışlar olduğu görülmektedir. 2012 yılında çıkarılan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun tüm işletmelerde uygulanması ile iş kazalarının azaltılabileceği söylenilebilir.
süreler incelendiğinde hastalar 1 dakika ile 11 saat 53 dakika arasında hastanede kaldıkları tespit edilmiştir.
İş kazası nedeniyle hastaneye başvuran hastaların hastane kapılarında uzun süre beklemeleri yerine, işyerinde ilk müdahale yapılabileceği revirlerin bulunması ve ilk müdahalenin orda yapılması gerektiği söylenebilir. İşyerlerinde revirlerin olması ağır vakalarda oluşan sonuçların daha aza indirilmesine ve can kaybının minimuma inmesine neden olabileceği düşünülmektedir.
Düzce KHBH’ne iş kazası nedeniyle başvuran hastaların başvurma nedenleri incelenmiş olup, hastaların %56.1’inin el-kol yaralanması nedeniyle başvurdukları tespit edilmiştir. İşyerlerinde makine bakım ve kullanma talimatlarına uygun hareket edilmeli, kullanılacak alet ve cihazların kullanımından önce kontrol edilerek yapılacak işe uygun eldiven ve koruyucu ekipman kullanarak hastaların el-kol yaralanmalarına engel olunabileceğini söyleyebiliriz.
Düzce ili kısa vadeli iş göremezlik ödenekleri incelendiğinde; 2010-2014 yılları arasında Düzce ili SGK verilerine göre toplam 2.839.875,63 TL kısa vadeli iş göremezlik ödeneği ödendiği tespit edilmiştir.
Ödenen kısa vadeli iş göremezlik ödeneklerinde yıllara göre artış izlendiği tespit edilmiştir. Bu artışın nedeni, iş kazasına maruz kalarak yararlananların sayısının artmasından kaynaklanmaktadır. Asgari ücretin artması, işçiye ödenen iş göremezlik maliyetlerinin artmasına neden olmuştur.
Düzce ilinde 2010-2014 yılları arasında işyerlerinde iş kazası oluş zamanları incelendiğinde; hastaların %29,0’u 10:00 ile 11:59 saatleri arasında iş kazasına maruz kaldıkları tespit edilmiştir.
İşçilerin sabah işe başlaması ile öğle yemeği saati arasında iş yoğunluğundan ve yemek ihtiyacının artmaya başlar. İşçilerin en yoğun olduğu bu saatlerde çay molaları vererek işçilerin çalışma motivasyonlarını yükseltebiliriz.
Düzce KHBH’ne iş kazası nedeniyle müracaat nedenleri incelendiğinde hastaların %36,9’u işyerinde düşme nedeniyle hastaneye başvurdukları tespit edilmiştir.
İşyerlerinde çalışma yerlerinin tabanları sabit, sağlam ve kaymaz bir şekilde olmalı, çalışma ortamında çukurlar olmamalı, işyerlerinde güvenli malzemeler kullanarak ve işçilere doğru İSG eğitimleri verilerek işyerlerinde düşmeleri engellenebileceği söylenebiliriz.
Bolu ili 2010 SGK verilerine göre 41.076 kişi sigortalı olarak çalışırken bu çalışanların % 0,51’inin (211) iş kazası nedeniyle Bolu KHBH’ne başvuru yaptıkları görülmüştür. 2011 yılında SGK verilerine göre Bolu’da 47.274 kişi sigortalı olarak çalışırken bunların % 0,75’inin (355) iş kazası nedeniyle Bolu KHBH’ne başvuru yaptıkları tespit edilmiştir. 2012 yılında SGK verilerine göre 49.832 kişi sigortalı olarak çalışmaktadır. İş kazası nedeniyle %82’sinin (410) Bolu KHBH’ne başvuru yaptıkları tespit edilmiştir. 2013 yılında SGK verilerine göre 51.300 kişi sigortalı olarak çalışmaktadır.
İş kazası nedeniyle %99’u (509) Bolu KHBH’ne başvuru yaptıkları tespit edilmiştir. 2014 yılında SGK verilerine göre 56.474 kişi sigortalı olarak çalışmaktadır. 2014 yılında %0,94’ü (532) iş kazası nedeniyle başvurdukları tespit edilmiştir. 2010-2014 yılları arasında toplam 2.017 kişi Bolu KHBH’ne iş kazası nedeniyle başvuru yaptıkları tespit edilmiştir.
2010-2014 yılı Bolu ili KHBH’ne iş kazası nedeniyle başvuran hastaların oranında kısmen artışlar olduğu görülmektedir. 2012 yılında çıkarılan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun tüm işletmelerde uygulanması ile iş kazalarının azaltılabileceği söylenilebilir.
Bolu KHBH’ne iş kazası nedeniyle başvuran hastaların %47,1’i el-kol yaralanması, %39,6’sı ayak-bacak yaralanması nedeniyle başvurdukları tespit edilmiştir.
İşyerlerinde makine bakım ve kullanma talimatlarına uygun hareket ederek, kullanılacak alet ve cihazların kullanmadan önce kontrol edilerek, yapılacak işe uygun koruyucu ekipman kullanarak hastaların el-kol yaralanmalarına engel olunabileceğini söyleyebiliriz.
Düzce TSO verilerine göre 01.04.2017 tarihi itibari ile Düzce ilinde toplam 2.963 işyeri bulunmaktadır. Bu işyerleri 11 meslek grubuna ayrılmıştır. Bunlar; hizmet sektörü, inşaat sektörü, orman-orman endüstri ve ağaç işleri sektörü, metal imalat sektörü, elektronik eşya sektörü, otomotiv sanayi sektörü, tekstil sektörü, gıda sektörü, banka ve sigortacılık sektörü, nakliye sektörü, otel-konaklama sektörü olarak ayrılmıştır. Düzce TSO verilerine göre Orman-Orman Endüstri ve Ağaç işleri sektörlerinde toplam 226 işyeri bulunmaktadır.
Düzce ilindeki işyerlerinin %6,95’i (226 işyeri) orman-orman endüstri ve ağaç işleri sektörü kapsamında faaliyet göstermektedir. Çalışma kapsamında Düzce KHBH’ne müracaat eden hastaların %28.6’sının orman-orman endüstri ve ağaç işleri sektöründe
çalışmaktadır. Oranın yüksek olmasının sebebi orman-orman endüstri ve ağaç işlerinin emek yoğun işler olmasından kaynaklandığı söylenilebilir.
Çalışma kapsamında özel sektör çalışanlarının daha az iş kazası ve meslek hastalığına maruz kalmasını sağlamak için işletmelerin;
• 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda belirtilen güvenlik tedbirlerini eksiksiz olarak işletmelerinde uygulamalıdırlar.
• Özel sektör işletmeleri yöneticilerine işletmelerinde yapılan iş ile ilgili risk değerlendirmelerini yapmaları önerilmektedir.
• El kol yaralanmalarını en aza indirmek için eldiven, koruyucu ekipman kullanımı ve cihaz bakım ve tamirleri prosedürlere uygun yapılması önerilmektedir.
• İşyerlerinde acil durumlar için revir ve doktor bulundurulması önerilmektedir. • İşyerlerinde düşmelerden kaynaklı iş kazalarının önlenmesi için işyeri
zeminlerinin kaygan bir yapıda olmaması ve işçilerin bu konuda eğitilmesinin yapılması önerilmektedir.
• İş sağlığı ve güvenliği için en önemli unsurun insan olduğu unutulmamalıdır. • İşyerlerinde “İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi” verilmesi önerilmektedir. Zira
kuruluşların olmazsa olmazıdır iş sağlığı ve güvenliği eğitimi. Çünkü eğitim, yapılan işi bilinçli yapmak demektir. Dolayısıyla kişinin yaptığı işte ne gibi risklerle karşılaşacağını bilmesi ve gerekli önlemlerin alınarak çalışması, hem kişinin güvenceye alınmasını hem de çalışma performansını arttıracaktır.
.