Su bütçesi eşitliği, FAO 56 Penman-Monteith ve kap buharlaşması yöntemleriyle ikinci ürün karnabahar bitkisinin su tüketiminin belirlenmesi amacıyla yürütülen çalışmada toprak işleme uygulamasının bitki su tüketimi ve verim ve kalite parametrelerinin değişimleri üzerine nasıl bir etkiye sahip olduğu incelenmiştir.
İkinci ürün karnabaharda işlenmiş toprak koşullarında mevsimlik ETc 195,54 mm ve
işlenmemiş toprak koşullarında mevsimlik ETc 201,77 mm olarak belirlenmiştir. Toprak
işlemesiz uygulamada ETc toprak işlemeli uygulamaya göre % 3 daha fazla
bulunmuştur.
Meteorolojik verilerden yararlanılarak FAO 56 Penman-Monteith yöntemiyle mevsimlik ET0 258,88 mm hesaplanmış olup A sınıfı buharlaşma kabından yararlanarak
mevsimlik Ep 295,40 mm olarak ölçülmüştür.
İşlenmiş ve işlenmemiş toprak koşullarında su bütçesi eşitliği yöntemi ile elde edilen gerçek karnabahar su tüketimi ile FAO 56 Penman-Monteith yöntemi kullanarak belirlenen karnabahar su tüketim değerleri arasında sırasıyla R2
= 0,83 ve R2= 0,81 olan doğrusal bir ilişki bulunmuştur.
İşlenmiş ve işlenmemiş toprak koşullarında su bütçesi eşitliği yöntemi ile elde edilen gerçek karnabahar su tüketimi ile kap buharlaşması yöntemi ile elde edilen buharlaşma değerleri arasında sırasıyla R2
= 0,86 ve R2= 0,88 olan doğrusal bir ilişki bulunmuştur.
Kap buharlaşması yöntemi ile elde edilen buharlaşma ile FAO 56 Penman-Monteith yöntemi kullanarak belirlenen karnabahar su tüketim değeri arasında R2
= 0,95 olan doğrusal bir ilişki bulunmuştur.
Tokat koşullarında karnabahar için mevsimlik bitki katsayısı değeri işlenmemiş toprak uygulamasında 0,78 ve işlenmiş toprak uygulamasında 0,76 olarak belirlenmiştir. Mevsimlik kap katsayısı değeri ise 0,88 olarak elde edilmiştir. Bu sonuçlara göre işlenmiş toprak koşullarında karnabaharın gerçek bitki su tüketimi A sınıfı buharlaşma kabından olan buharlaşmanın % 66’sı ve işlenmemiş toprak koşullarında % 68’i olduğu tespit edilmiştir.
Araştırmada taç çapı, yaprak sayısı, bitki boyu, pazarlanabilir taç ağırlığı ve pazarlanabilir verim özellikleri toprak işlemeye göre toprak işlemesiz uygulamada daha yüksek bulunmuştur.
İkinci ürün karnabaharda dikimden hasada kadar geçen süre 107 gün olarak belirlenmiştir. Tokat için bu süre uygundur. Hasadın geç olması verimi düşürmüş fakat karnabahar fiyatının normalden yüksek olması sebebiyle karlılık azalmamıştır.
Bitki su tüketim çalışmaları uzun zamana yayılan, zahmetli, uzman teknik personelle yürütülmesi gereken ve ciddi bütçeler isteyen çalışmalardır. Yerel bitki katsayıları ve kap katsayıları hesaplanarak referans bitki su tüketimi veya kap buharlaşması yöntemleri kullanılarak bitki su tüketiminin güvenli bir şekilde belirlenebileceği söylenebilir.
Tarımsal üretimin bir yolu olan ve toprak suyu muhafazası, toprağa organik malzeme eklenmesi ve toprak erozyonunun azalmasında önemli rol oynayan toprak işlemesiz bitkisel üretimin ve ikinci ürün yetiştiriciliğinin Tokat’ta ve çevresinde yaygınlaştırılması önerilebilir.
2011 yılı sıcaklıklarının mevsim normallerinin altında olması ve fide dikiminin 15 Ağustosta gerçekleştirilmesinden dolayı verim beklenenden düşük olmuştur. Optimum verim için Tokat koşullarında ikinci ürün karnabahar fide dikim tarihinin 10 ile 30 Temmuz arasında yapılmasının daha uygun olduğu düşünülmektedir.
KAYNAKLAR
Akkal-Corfini, N., Morvan, T., Menasseri-Aubry, S., Bissuel Belaygue, C., Poulain, D., Orsini, F. ve Leterme, P., 2010. Nitrogen Mineralization, Plant Uptake and Nitrate Leaching Following the Incorporation of (15N) - Labeled Cauliflower Crop Residues (Brassica oleracea) Into the Soil: a 3-year lysimeter Study. Plant and Soil, 328: 17-26.
Anonim. 1960. Section 15: Irrigation, Chapter 7: Trickle Irrigation In: USDA-SCS National Engineering Handbook, USA.
Anonim. 2013. Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Tokat Meteoroloji Müdürlüğü. Allen, R.G., Pereira, L.S., Raes, D. ve Smith, M., 1998. Crop Evapotranspiration:
Guidelines for Computing Crop Water Requirements. Irrigation and Drainage Paper 56, FAO, Rome, Italy.
Antapa, P.L. ve Angen T.V. 1990. Tillage Practices and Residue Management in Tanzania. In: Organic -matter Management and Tillage in Humid and Sub- humid Africa. P. 49-57. IBSRAM Proceedings No. 10. Bangkok: IBSRAM. Aykas E., Yalçın H. ve Çakır E. 2005. Koruyucu Toprak İşleme Yöntemleri ve
Doğrudan Ekim. Ege Üniv. Ziraat. Fak. Derg., 42(3):195-205.
Bratsch A.D., 1993. Effects of Irrigation and Nitrogen on Cauliflower Development. Yield and Quality. (PhD Thesis), Oregon State University, Department of Horticulture, Corvallis.
Cemek, B., Demir, Y., Güler, M. ve Karaman S. 2007. The evaluation of different arid conditions using geographic information systems in Yesilirmak basin. In:
Proceedings of the International Congress on River Basin Management, Vol. II, 68-77. Antalya, Turkey.
Chapman, H. D. 1965. Cation-exchange capacity. In: C.A. Black (ed.). Methods of soil analysis - Chemical and microbiological properties. Agronomy 9:891-901. Clarke J. D., Dashwood R. H. ve Ho, E. 2008 Multi-Targeted Prevention of Cancer by
Sulforaphane. Cancer Lett. May 24. Source Cdc.gov
Çetin, M., Özgöz E. ve Gürhan R. 2005. İkinci ürün yetiştiriciliğinde farklı toprak işleme sistemlerinin toprağın bazı fiziko-mekanik özelliklerine etkisi. GOÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(1), 31-36
Dalmago, G.A., Bergamaschi, H., Bergonci, J.I., Comiran F. ve Heckler, B.M.M., 2004. Evapotranspiration In Maize Crops As Function Of Soil Tillage Systems. 13. International Soil Conversation Organization Conference, Brisbane.
Damato, G. ve Bıanco, V.,V. 1990. Sowing Date and Plant Density on Two Early Cultivars of Broccoli raab (Brassica rapa L.). 23. International Horticultural Congress, 1990. Italy.
Default, R. J. ve Waters, L. Jr. 1985. Interaction of Nitrojen Fertility and Plant Populations on Transplanted Broccoli and Cauliflower Yields. Hort Science 20, 127 - 128
Ergül, F. 2011. Farklı Toprak İşleme ve Ekim Nöbeti Sistemleri Altında Su Bütçesi, Bazı Toprak Fiziksel Özellikleri ve Buğday Verimindeki Değişimlerin Saptanması. (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Anabilim Dalı, Ankara.
Eşiyok, D. 1990. Karnabahar Tohum Ekim Zamanları ile Bitki Büyüme Özellikleri Arasında İlişkiler. E.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi Cilt:27(1): 181 – 192. Bornova – İzmir.
Eşiyok, D. ve Eser, B. 1990. Ege Bölgesi Koşullarında Yeni Karnabahar Çeşitlerinin Bitki ve Verim Özelliklerinin Belirlenmesi. E.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 27(1),111-118. Bornova – İzmir.
Eşiyok, D., Bozokalfa M. K., Uğur A. ve Kavak S. 2003. Bazı Karnabahar Çeşitlerinin (Brassica oleracea var. Botrytis) Verim, Kalite ve Bitki Özelliklerinin Belirlenmesi. E.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 40(1),9-16. Bornova-İzmir.
Fabrizzi K. P., Garcia F. O., Costa J.L. ve Picone L. I. 2005. Soil water dynamics, physical properties and corn and wheat responses to minimum and no-tillage systems in the southern Pampas of Argentina. Soil Tillage Res., 8: 57-69 FAO, 2011. http://faostat.fao.org/site/339/default.aspx Erişim tarihi:14.02.2013. FAO, 2013. http://www.fao.org/fileadmin/templates/agphome/images/ iclsd/
documents/ wk1 _ c2_Peiretti.pdf Erişim tarihi:18.02.2013.
Guzha A.C. 2004. Effects of tillage on soil microrelief, surface depression storage and soil water storage. Soil & Tillage Research 76 :105–114
Güngör, Y. ve Yıldırım, O., 1989. Tarla Sulama Sistemleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No:325, 371 s, Ankara.
Işık, E., 2011. Farklı Toprak İşleme Yöntemleri ve Bitki Sıklığının Sonbahar Dönemi Brokoli Yetiştiriciliğinde Bitki Gelişimi, Verim ve Kalite Özelliklerine Etkisi. (Y.Lisans Tezi), Gaziosmanpaşa Üniversitesi. Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Tokat.
Jasa, P. 2011. No-till Soil and Water Issues. Agronomy Conference, South Dakota Agri- Business Association, 14-15 December 2011, Sioux Falls
http://www.sdaba.org/agronomyconference/pdfs/Jasa%20No-till%20S&W%20 Issues% 20 wet.pdf
Kayışoğlu, B., L. Taşeri ve Bayhan, Y. 1996. İkinci sınıf toprak işleme aletlerinin toprağın bazı fiziksel özellikleri ve agregat stabilitesine etkisi. 6. Uluslararası Tarımsal Mekanizasyon ve Enerji Kongresi, s: 594-603, Ankara.
Koike S. T., Cahn M., Cantwell M., Fennimore S., Lestrange M., Natwick E., Smith R. F. ve Takele E. 2009. Cauliflower Production in California. ISBN-13 : 978-1- 60107-011-1, Available from: http://anrcatalog.ucdavis.edu/pdf/7219.pdf
Lancaster, R. ve Burt, J. 2001. Cauliflower Production in Western Australia. Bulletin 4521
Malek E. ve Bingham G E. 1993. Comparison of the Bowen ratioenergy balance and the water balance methods for the measurement of evapotranspiration. Journal of Hydrology,146, 209-220.
Mutaf, E. 1984. Tarım Alet ve Makinaları. Cilt 1, E.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 218, İzmir.
Mujdeci, M., Kara B. ve Işildar A. A. 2010. The effects of different soil tillage methods on soil water dynamic. Scientific Research and Essays Vol. 5(21), pp. 3345- 3350.
Olsen, S.R.ve Sommers L.E., 1982.Phosphorus. p 403-430. In: A.L. Page et al. (eds.) Methods of soil analysis, part 2. Agron. Mongr.
9. 2nd ed. ASA and SSSA, Madison, WI.
Shu-Hua, Q., Zi-Zhong, L. ve Yuan-Shi G. 2002. Evaluating crop water requirements and crop coefficients for three vegetables based on field water budget principle. Journal of China Agricultural University, 7(1), 71-76
Rana G, Katerji N. 2000. Measurement and estimation of actual evapotranspiration in the field under Mediterranean climate: a review. European Journal of Agronomy, 13, 125-153.
Sahin, U., Kuslu, Y., Tunc, T. ve Kiziloglu, M.F., 2009. Determining Crop and Pan Coefficients for Cauliflower and Red Cabbege Crops Under Cool Season Semiarid Climatic Conditions. Agricultural Sciences in China, 8 (2), 167-171 Sarkar, S., Biswas, M., Goswami, S.B. ve Bandyopadhyay, P.K., 2010. Yield and Water
Use Efficiency of Cauliflower Under Varying Irrigation Frequencies and Water Application Methods in Lower Gangetic Plain of İndia. Agric. Water Manage. 97, 1655-1662.
Scalzo, R., Iannoccarı, T., Genna, A., Cesare, L. F., Vıscardı, D., Ferrarı, V. ve Campanellı, G. 2008. Organic and Conventional Field Trials: The Effect on Cauliflower Quality. National Council for Agricultural Research, CRA,
Research Unit for Agri-Food Processes, Via G. Vennezian, 26, 20133 Milano, Italy.
Talalay, P. ve Fahey, J. W. 2001. Phytochemicals from Cruciferous Plants Protect
against Cancer by Modulating Carcinogen Metabolism. The American
Society for Nutritional Sciences J. Nutr. 131:3027S-3033S.
Triplett, G. B. Jr. ve Warren A. Dick. 2008. No-tillage crop production: A revolution in agriculture. Agron. J. 100:S-153-S-165.
Türkiye İstatistik Kurumu, 2011. Web sitesi.
http://tuikapp.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul Erişim tarihi:18.02.2013
Türkiye İstatistik Kurumu, 2012. Web sitesi.
http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=45 Erişim tarihi:18.02.2013.
Tüzüner, A. 1990. Toprak ve Su Analiz Labaratuarları El Kitabı. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Ankara.
Ünal, S., 2011. Farklı Toprak İşleme Yöntemleri ve Bitki Sıklığının Sonbahar Dönemi Karnabahar Yetiştiriciliğinde Bitki Gelişimi, Verim ve Kalite Özelliklerine Etkisi. (Y.Lisans Tezi), Gaziosmanpaşa Üniversitesi. Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Tokat.
Vural, H., Esiyok, D. ve Duman, I., 2000. Vegetable Crops . ISBN:975-97190-0-2. 440P.
Wurr, D.C.E., Fellows, J.R. ve Hambidge, A.J., 1995. The Potential Impact of Global Warming on Summer/Autumn Cauliflower Growth in the U.K. Agriculture and Forest Meteorology 72, 181,193.
Yaşasın, A. S. 2010. Cabernet Sauvıgnon Üzüm Çeşidinde Farklı Toprak İşleme ve Salkım Seyreltme Uygulamalarının Su Stresi, Verim ve Kalite Üzerine Etkileri. (Y.Lisans Tezi), Namık Kemal Üniversitesi. Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Tekirdağ.
Zavadil, J., 2006. Optimisation of Irrigation Regime for Early Potatoes, Late Cauliflower, Early Cabbage and Celery. Soil and Water Res., 1 (4), 139-152. Zeleke K. T. ve Wade L. J. 2012. Evapotranspiration Estimation Using Soil Water
Balance,Weather and Crop Data, Evapotranspiration - Remote Sensing and Modeling, Dr. Ayse Irmak (Ed.), ISBN: 978-953-307-808-3, InTech, Available from: http://www.intechopen.com/books/evapotranspirationremote-sensing-and- modeling/ evapotranspiration-estimation-using-soil-water-balance-weather-and- crop-data