6. 1. Sonuçlar
Bu bölümde yapılan araştırmanın sonuçlarına ana hatlarıyla yer verilmiştir.
1. Araştırmada kendine zarar verme davranışının oranları incelendiğinde en çok sergilenen kendine zarar verme davranış türü yaranın iyileşmesine engel olmadır. Bu davranışı sırasıyla cilde bir harf/şekil/yazı kazma, kendini sert bir yere çarpma veya kendine vurma, kesme ve ısırma davranışları izlemiştir.
2. Araştırmada kendine zarar verme davranışının cinsiyete göre farklılaştığı belirlenmiş, erkeklerin kızlardan daha fazla kendine zarar verme davranışı sergiledikleri tespit edilmiştir.
3. Araştırmada kendine zarar verme davranışının disiplin cezası alıp almama durumuna göre farklılaştığı belirlenmiş, disiplin cezası alanların almayanlara göre daha fazla kendine zarar verme davranışı sergiledikleri bulunmuştur.
4. Araştırmada kendine zarar verme davranışının sınıf düzeyine göre farklılaşmadığı bulunmuştur.
5. Araştırmada kendine zarar verme davranışının okul türüne göre farklılaşmadığı görülmüştür.
6. Araştırmada kendine zarar verme davranışının okul başarılarına göre farklılaşmadığı tespit edilmiştir.
7. Araştırmada kendine zarar verme davranışının yatılı ya da gündüzlü okuma durumuna göre de farklılaşmadığı saptanmıştır.
8. Araştırmada kendine zarar verme davranışının öz duyarlığın öz yargılama alt boyutu tarafından yordandığı bulunmuştur.
9. Araştırmada kendine zarar verme davranışının başa çıkma tarzlarından olumsuz başa çıkma tarafından yordandığı belirlenmiştir.
6. 2. Öneriler
Bu bölümde yapılan bu çalışma doğrultusunda üretilen öneriler araştırma sonuçlarına dayalı öneriler ve ilerde yapılabilecek araştırmalara yönelik öneriler başlıkları altında sunulmuştur.
6. 2. 1. Araştırma Sonuçlarına Dayalı Öneriler
1. Bu araştırmada disiplin cezası alan ergenlerin daha çok kendine zarar verme davranışları göstermeleri nedeniyle, okul psikolojik danışmanları bu gruptaki bireyler ile çalışırken, bu ergenlerin kendilerine zarar verme olasılıklarını göz önünde bulundurarak müdahaleleri bu yönde yapmaları önerilebilir.
2. Öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin yanı sıra özellikle okul psikolojik danışmanlarının kendine zarar veren ergenlerin tanılanmasından sonra onlara yönelik yapılacak müdahalelerde öz yargılamanın ve olumsuz başa çıkmanın kendine zarar vermenin önemli birer yordayıcıları oldukları farkındalığıyla hareket etmelerinin yerinde olacağını söylenebilir. Öz yargılama düzeyi yüksek olan ergenlerle özellikle bilişsel davranışçı temelli müdahale ve tekniklerle kendine zarar veren ergenlerin mantıkdışı inançları ve otomatik düşünceleri çalışılarak ve bu düşünceler daha akılcı düşüncelerle değiştirilerek kendine zarar verme davranışlarını azaltma yoluna gidilebilir ve kendine zarar verme davranışlarını azaltmaya dönük grup psiko-eğitim programları düzenlenebilir. Başa çıkma tarzları bağlamında düşünüldüğünde de, olumsuz başa çıkma stratejisinin kendine zarar vermeyi pozitif yordadığı için müdahale ve önleme çalışmalarının aktif ve olumlu başa çıkma tarzını geliştirmeye yönelik olmasının yerinde olacağı söylenebilir.
3. Kendine zarar verme ile intihar arasındaki ilişkinin muhtemel olduğu düşünüldüğünde, kendine zarar vermenin ne zaman bir intihara aracılık edebileceği ve ne zaman intihar değerlendirmesinin yapılması gerektiği de uygun müdahalelerin yapılabilmesi açısından önemlidir. Kendine zarar veren bir ergene eğer gerekli görülürse psikolojik danışman tarafından “Kendine zarar vermenin yanı sıra, hayatını sonlandırma gibi bir düşüncen var mı?” gibi bir soru sorulabilir. Bu tarz sorular sorularak olası bir intihar etme düşüncesi olan danışana yerinde müdahalelerde bulunulabilir. Okul psikolojik danışmanları, okul çalışanları ve ayrıca ebeveynlerin bu konuda duyarlılığının arttırılmasına ilişkin çalışmalar da yapılabilir.
4. Ayrıca tüm okul personelinin kendine zarar veren ergeni ön yargısız kabul etmeleri ve gerekirse okul psikolojik danışmanına yönlendirmeleri ergenlerin ruh sağlığı kaynaklarına erişimlerini kolaylaştırır. Benzer şekilde ergenler arasında kendine zarar verme davranışının sosyal bulaşıcılığının önlenmesine yardımcı olan ve stresle başa çıkmaya yönelik beceri geliştirmeye yönelik müdahalelerin sunulmasının ergenler arasında kendine zarar verme oranını düşürebileceği gibi aktif ve uygun başa çıkma becerilerini de artırabilir.
5. Son olarak kendine zarar verme davranışını azaltmak için okullardaki sosyal aktivitelerin arttırılmasının yerinde olacağı söylenebilir.
6. 2. 2. İleride Yapılabilecek Araştırmalara Yönelik Öneriler
1. Araştırmanın sonuçları incelendiğinde konunun başka çalışmalarca da araştırılması gerektiği ve erkeklerin neden kızlardan daha çok kendine zarar verdiklerine yönelik açıklamaların nitel veriler ışığında ele alınması önerilebilir. 2. Çalışmanın örnekleminde bu kadar yaygınlık kazandığı belirlenen kendine zarar
verme davranışının oranının tüm Türkiye’yi temsil gücü yüksek örneklemlerle yapılacak araştırmalarla birlikte belirlenmesinin ve uygun önleme ve müdahale çalışmalarının yürütülmesinin gerekli olduğu söylenebilir.
3. Kendine zarar verme davranışının Türkiye’de bölgeden bölgeye farklılık gösterip göstermediğini belirlemek için bölgelerarası karşılaştırmalara dayalı çalışmaların yapılması önerilebilir.
4. Araştırmada bireylerin yaşadıkları sorunların artması sonucunda bu sorunları kendilerine zarar vererek azalttıkları düşünüldüğünde kendine zarar verme davranışlarını açıklayan nedensel araştırmaların yapılması önerilebilir.
5. Bu çalışma nicel yaklaşımlardan ilişkisel tarama yöntemi kullanılarak yapılmıştır. Daha sonra yapılacak araştırmalarda hem nicel yaklaşımların hem de nitel yaklaşımların bir arada kullanıldığı karma yöntemler kullanılarak kendine zarar verme davranışının anlaşılabilirliğinin arttırılması sağlanabilir.