Düzce Köprübaşıömerefendi Köyünde bulunan doğal meralarda 2011 ve 2012 yılında uygulanan işlemler sonrası alınan örneklere göre, herbisit, fosfor ve azotun farklı dozları ve kombinasyonlarının ot verimi ve kalitesine etkisinin belirlenmesi amacıyla yürütülen bu çalışmada elde edilen sonuçlar aşağıdaki şekilde özetlenebilir.
1-Denemede uygulanan işlemler ve yılların genel ortalaması olarak 1361,11 kg/da toplam yeşil ot verimi alınmıştır. Hiçbir işlem uygulanmayan parsellerin ortalama yeşil ot verimi ise 1196,01 kg/da olmuştur. Yılların ve işlemlerin ortalaması olarak herbisit uygulaması baklagil ve diğer familyaların yeşil ot verimine katılımını azaltmış, azot buğdaygillerin verimdeki payını, fosfor da herbisitsiz parsellerde baklagillerin verimdeki miktarını arttırmıştır. Toplam yeşil ot veriminde en yüksek değerler 15 kg/da P2O5+20 kg/da N ve 7,5 kg/da P2O5+20 kg/da N (1757,28 kg/da ve 1722,87 kg/da)
işlemlerinden elde edilmiştir. Bu araştırmada 2011 ve 2012 yıllarında toplam yeşil ot verimleri 1270,30 kg/da ve 1451,92 kg/da olmuştur.
2- Denemede uygulanan işlemler ve yılların genel ortalaması olarak 438,70 kg/da toplam kuru ot verimi alınmıştır. Toplam kuru ot veriminde en yüksek değerler 7,5 kg/da P2O5+20 kg/da N ve 15 kg/da P2O5+20 kg/da N (563,25 kg/da ve 548,86 kg/da)
işlemlerinden elde edilmiştir. 2012 yılında daha fazla toplam kuru ot verimi elde edilmiştir.
3- Denemede uygulanan işlemler ve yılların genel verim ortalaması olarak, buğdaygiller herbisit+7,5 kg/da P2O5+10 kg/da N ve herbisit+7,5 kg/da P2O5+20 kg/da N (%86,90
ve %86.49), baklagiller 7,5 kg/da P2O5ve 15 kg/da P2O5(%15,24 ve %13,91) ve diğer
familyalara giren bitkiler kontrol (%27,93) uygulamalarında botanik kompozisyona en yüksek oranda katılmışlardır. Herbisit uygulamaları buğdaygil oranını arttırmış, baklagil ve diğer familya oranını azaltmıştır.
4- Denemede uygulanan işlemler ve yılların genel ortalaması olarak kuru otta %93,44 kuru madde oranı belirlenmiştir. En yüksek kuru madde oranı herbisit + 15 kg/da P2O5
+ 20 kg/da N (%94,34) uygulamasından elde edilmiştir. Herbisitli parsellerde herbisitsiz parsellere göre daha yüksek ortalama kuru madde oranları belirlenmiştir.
5-Denemenin genel ortalaması olarak belirlenen kuru madde verimi 409,97 kg/da’dır. Ortalama en yüksek kuru madde verimi herbisit+7,5 kg/da P2O5+20 kg/da N (526,43
kg/da) uygulamasından alınmıştır. Azot uygulamaları kuru madde verimini arttırmıştır. 6- Denemenin genel ortalaması olarak kuru madde de belirlenen ham protein oranı %12,88’dir. Ortalama en yüksek ham protein oranları herbisit+20 kg/da N (%14,67), herbisit+15 kg/da P2O5+20 kg/da N (%14,53) ve herbisit+7,5 kg/da P2O5+20 kg/da N
(%14,09) uygulamalarında belirlenmiştir. Herbisitli parsellerde azotun 20 kg/da dozunda ham protein oranları en yüksek değerlerdir. Yani artan azot uygulamaları ham protein oranını arttırmıştır.
7- Denemenin genel ortalaması olarak belirlenen ham protein verimi 57,25 kg/da’dır. Ham protein verimlerini, kuru ot verimleri belirlemiş; kuru ot verimi en yüksek olan işlemlerin ham protein verimleri de yüksek olmuştur. Ortalama en yüksek ham protein verimi 7,5 kg/da P2O5+20 kg/da N uygulaması ile 79,15 kg/da alınmış, bunu sırasıyla
herbisit+7,5 kg/da P2O5+20 kg/da N (77,93 kg/da) ve 15 kg/da P2O5+20 kg/da N (76,45
kg/da) uygulamalarındaki veriler izlemiştir. 2012 yılında 2011 yılına göre genel ortalama olarak daha yüksek ortalama ham protein verimi elde edilmiştir. Burada da artan azot uygulamaları ham protein verimini arttırmıştır.
8- Denemenin genel ortalaması olarak belirlenen fosfor oranı %0,78’dir. En yüksek fosfor oranı 15 kg/da P2O5+20 kg/da N (%0,89) uygulanan parsellerin otunda elde
edilmiştir. Herbisitsiz parsellerde fosfor dozu arttıkça fosfor oranı artmıştır.
9- Denemenin genel ortalaması olarak belirlenen fosfor verimi 3,42 kg/da’dır. Ortalama en yüksek fosfor verimleri 15 kg/da P2O5+20 kg/da N, herbisit+7,5 kg/da P2O5+20 kg/da
N ve 7,5 kg/da P2O5+20 kg/da N (4,87 kg/da, 4,35 kg/da ve 4,01 kg/da)
uygulamalarından elde edilmiştir. Azot dozları arttıkça fosfor verimi artmış, herbisitsiz parsellerde fosfor dozu arttıkça fosfor verimi artmıştır.
10- Denemenin genel ortalaması olarak belirlenen ham kül olarak oranı %9,26’dır. Ortalama en yüksek ham kül oranı kontrol (%10,5) uygulamasında belirlenmiş, bunu
sırasıyla herbisit+15 kg/da P2O5 ve 15 kg/da P2O5 (%10,25 ve %9,92) uygulamaları
izlemiştir. Azot dozu azaldıkça ham kül oranı artmıştır.
11. Denemenin genel ortalaması olarak ham kül olarak kaldırılan inorganik minerallerin miktarı 40,73 kg/da’dır. Ortalama en yüksek bu değere 7,5 kg/da P2O5+20 kg/da N
(52,45 kg/da) uygulaması ile erişilmiştir.
12- Denemenin genel ortalaması olarak kuru yemde belirlenen ADF oranı %32,40’dır. Uygulamalar ADF oranlarında farklılık oluşturmamış, ortalama en yüksek ADF oranı 7,5 kg/da P2O5+20 kg/da N (%33,78) uygulamasında tespit edilmiştir.
13- Denemenin genel ortalaması olarak belirlenen NDF oranı %57,95’tir. Uygulamalar NDF oranında farklılık oluşturmamış, ortalama en yüksek NDF oranları herbisit+15 kg/da P2O5+10 kg/da N ve 7,5 kg/da P2O5+20 kg/da N (%60,60 ve %59,85)
uygulamalarında bulunmuştur.
Bu çalışmadan elde edilen sonuçlara göre yapılan öneriler aşağıda verilmiştir.
Denemeden elde edilen veriler ve bölgenin ekolojik özellikleri dikkate alındığında, araştırmanın yürütüldüğü mera alanının ıslaha ihtiyacı olduğu ortaya çıkmaktadır. Herbisit uygulaması Köprübaşıömerefendi merasında yabancı ot türleri ile baklagillerin alandan çekilmesi şeklinde etkili olmuştur. Baklagillerin alandan çekilmesi mera ıslahında istenmeyen bir durumdur. Düzce meralarında yoğun olarak bulunan yabancı bitki türleri ile de mücadele gerekir. Bu bakımdan herbisitlerle yabancı bitki mücadelerinde ot ilacının niteliği, dozu ve uygulama zamanı vb konular detaylandırılarak, Üniversite koordinatörlüğünde, Orman ve Su İşleri Bakanlığı ile Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın katkılarıyla çok yönlü araştırmalara devam edilmelidir.
Gübrelemenin ot verim ve kalitesinde artışın yanında yabancı otların oranını azaltması ve köylüler tarafından uygulanabilirliğinin diğer yöntemlere göre kolay olması nedeniyle çiftçilerin gözünde kabul edilebilirliğini sağlayacak eğitimler verilmeli ve örnek uygulamalar yapılmalıdır.
Köprübaşıömerefendi merasınında bulunduğu Efteni Gölü etrafındaki mera alanlarında sulama imkanı bulunmaktadır, uzun yıllar, 2001 ve 2012 yılı iklim verilerinde
görüldüğü gibi su noksanlığının yaşandığı vejetasyonun etkili büyüme döneminde ve yaz aylarında mera alanlarının sulanmasıyla ilgili tedbirler gübreleme ile kombine edilerek alınabilir.
Islah edilmiş durumdaki meraların idaresinin sürdürülebilir bir şekilde yapılabilmesi için; otlatma kapasitesinin merayı kullanma hakkına sahip olan çiftçilerin hayvan varlığına yeterli olmadığı durumlarda, köylerde mera dışındaki tarım alanlarında yem bitkisi ekimi teşvik edilmelidir.
Deneme alanının etrafının çevrilmesine ve deneme süresince alanın korunmasına çiftçiler yardımcı olmuş, alana sahip çıkmışlardır. Islah uygulamalarında merayı kullanma hakkına sahip çiftçilere, yapılacak çalışmaların yararları anlatılmalı ve katılımları mutlaka sağlanmalıdır.
Düzce Köprübaşıömerfendi merasında ot verimi ve kalitesinde yüksek değerlerin elde edilmesi, elde edilen verimle yabancı ot türlerinin azalması, baklagillerin verime katılma miktarlarının artması ve mera alanının sürdürülebilirliği dikkate alındığında herbisit uygulanmadan fosforun 7,5 kg/da dozu ile azotun 10 kg/da dozunun kombinasyonunun en iyi ıslah yöntemi olabileceği düşünülmektedir.