Bu araştırma Ülkemizde yaygın olarak yetiştiriciliği yapılan Alcantara (Syngenta) ve Tunca (Limagrain) ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerinde in vitro koşullarda oluşturulan tuz (NaCl) stresinde çimlenme ve fide gelişimine Spermidinin (SPD) etkisinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.
Araştırmanın hazırlık aşamaları da dahil olmak üzere tamamı Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Biyoteknoloji Laboratuvarı ve iklim odasında yürütülmüştür. Denemelerde temel besin ortamı olarak MS (Murashige ve Skoog, 1962) kullanılmıştır. Standart MS besin ortamı kontrol olarak çalışmada yer alırken, MS besin ortamının tuz (NaCl) ve Spermidin (SPD) kullanılarak modifiye edilmiş formları da kullanılan diğer ortam kombinasyonlarını oluşturmuştur. Denemelerde kullanılmak üzere 5 adet tuz (NaCl) konsantrasyonu (0, 50, 100, 150, 200 mM NaCl), 5 adet Spermidin (SPD) konsantrasyonu (0, 0.5, 1, 2, 4 mM SPD) ve bunların kombinasyonlarıyla (NaCl x SPD) oluşturulan 25 farklı ortam grubu hazırlanmıştır
In vitro koşullarda uygulamalar yapılarak kültüre alınan her iki çeşide ait
tohumların çimlenme ve gelişme durumları 10 gün boyunca günlük olarak takip edilmiş ve elde edilen çimlenmeyle ilgili veriler, 3.3‟de ayrıntıları verildiği şekilde hesaplanarak değerlendirilmiştir. Uygulamaların her biri kültür süresinin başlangıcından 5 hafta sonra sonlandırılarak, fide ile ilgili değerlendirmeler yapılmıştır. Araştırmada; çimlenme indeksi, çimlenme hızı, çimlenme gücü, ortalama çimlenme süresi, tuz tolerans indeksi, fide kök uzunluğu, fide gövde uzunluğu, kök yaş ağırlığı, gövde yaş ağırlığı, kök kuru ağırlığı, gövde kuru ağırlığı ile ilgili gözlem ve ölçümler alınmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlar aşağıda verilmiştir.
Çimlenme indeksi değerleri incelendiğinde; uygulanan NaCl dozları SPD konsantrasyonları ve interaksiyonları Ç, T, Ç x T, SPD ve T x SPD istatistiki olarak p˂0.01 seviyesinde etkilemiştir. Çimlenme indeksi değerleri incelendiğinde; artan NaCl ve SPD konsantrasyonlarının Alcantara ve Tunca çeşitlerinde çimlenme indeksi üzerine olumsuz etki yaptığı belirlenmiştir. Çeşitlerin genel ortalamalarına baktığımızda en yüksek değer 3.23 ile Tunca, tuz ortalamalarında en yüksek değer 0 NaCl kontrol uygulamasında (6.58), SPD ortalamalarına baktığımızda 0 mM SPD‟de en yüksek değer (3.45), T x SPD interaksiyonunda çimlenme indeksi değeri değişkenlik göstermiş ve en yüksek değer 7.10 ile 0 mM NaCl x 0.5 mM SPD ortamında, Ç x T ortalamalarında
6.58 ile Alcantara en yüksek değeri almıştır. Her iki uygulama grubunda da artan madde miktarı, kontrole (0 mM) göre çimlenme indeksini azaltıcı etki ortaya koyduğu belirlenmiştir.
Çimlenme hızı (%) değerleri incelendiğinde; uygulanan NaCl dozları SPD konsantrasyonları ve interaksiyonları T, Ç x T, SPD ve T x SPD istatistiki olarak p˂0.01 seviyesinde etkilemiştir. Çimlenme hızı değerleri incelendiğinde; artan NaCl ve SPD konsantrasyonlarının Alcantara ve Tunca çeşitlerinde çimlenme hızı üzerine olumsuz etki yaptığı belirlenmiştir. Tuz ortalamalarına batığımızda en yüksek değer 0 NaCl kontrol uygulamasında (%90.8), SPD ortalamalarına baktığımızda 0 mM SPD‟de en yüksek değer (%38.8), T x SPD interaksiyonunda çimlenme hızı değeri değişkenlik göstermiş ve en yüksek değer %94 ile 0 mM NaCl x 0.5 mM SPD ortamında, Ç x T ortalamalarında %91.2 ile Tunca en yüksek değeri almıştır. Her iki uygulama grubunda da artan madde miktarı, kontrole (0 mM) göre çimlenme hızını azaltıcı etki ortaya koyduğu belirlenmiştir.
Çimlenme gücü (%) değerleri incelendiğinde; uygulanan NaCl dozları SPD konsantrasyonları ve interaksiyonları istatistiki olarak T, SPD p˂0.01 seviyesinde Ç x T p˂0.05seviyesinde etkilemiştir. Çimlenme gücü değerleri incelendiğinde; artan NaCl ve SPD konsantrasyonlarının Alcantara ve Tunca çeşitlerinde çimlenme gücü üzerine olumsuz etki yaptığı belirlenmiştir. Tuz ortalamalarına baktığımızda en yüksek değer 0 NaCl kontrol uygulamasında (%95.2), SPD ortalamalarına baktığımızda 0 mM SPD‟de en yüksek değer (%82), Ç x T ortalamalarında %96 ile Alcantara en yüksek değeri almıştır. Her iki uygulama grubunda da artan madde miktarı, kontrole (0 mM) göre çimlenme indeksini azaltıcı etki ortaya koyduğu belirlenmiştir.
Ortalama çimlenme süresi (gün) değeri incelendiğinde; uygulanan NaCl dozları SPD konsantrasyonları ve interaksiyonları Ç, T, Ç x T, SPD ve T x SPD istatistiki olarak p˂0.01 seviyesinde etkilemiştir. Ortalama çimlenme süresi değerleri incelendiğinde; artan NaCl ve SPD konsantrasyonlarının Alcantara ve Tunca çeşitlerinde ortalama çimlenme süresi üzerine olumsuz etki yaptığı belirlenmiştir. Çeşitlerin genel ortalamalarına baktığımızda en yüksek değer 7.59 ile Tunca, tuz ortalamalarında en yüksek değer 0 NaCl kontrol uygulamasında (7.02), SPD ortalamalarına baktığımızda 0 mM SPD‟de en yüksek değer (7.77), T x SPD interaksiyonunda ortalama çimlenme süresi değeri değişkenlik göstermiş ve en yüksek
değer 6.75 ile 0 mM NaCl x 0 mM SPD ortamında, Ç x T ortalamalarında 6.84 ile Tunca en yüksek değeri almıştır. Her iki uygulama grubunda da artan madde miktarı, kontrole (0 mM) göre ortalama çimlenme süresini artırdığı belirlenmiştir.
Tuz tolerans indeksi (%) değeri incelendiğinde; uygulanan NaCl dozları SPD konsantrasyonları ve interaksiyonları Ç, T, SPD ve Ç x T x SPD istatistiki olarak p˂0.01 seviyesinde Ç x SPD ve T x SPD p˂0.05 seviyesinde etkilemiştir. Tuz tolerans indeksi değerleri incelendiğinde; artan NaCl ve SPD konsantrasyonlarının Alcantara ve Tunca çeşitlerinde tuz tolerans indeksi üzerine olumsuz etki yaptığı belirlenmiştir. Çeşitlerin genel ortalamalarına baktığımızda en yüksek değer %73.7 ile Tunca, tuz ortalamalarında en yüksek değer 50 NaCl kontrol uygulamasında (%94.4), SPD ortalamalarına baktığımızda 0 mM SPD‟de en yüksek değer (%73.7), T x SPD interaksiyonunda tuz tolerans indeksi değeri değişkenlik göstermiş ve en yüksek değer %101.5 ile 50 mM NaCl x 0.5 mM SPD ortamında, Ç x T x SPD ortalamalarında % 144.8 ile Tunca 50 mM NaCl x 4 mM SPD interaksiyonu ile en yüksek değeri almıştır. Her iki uygulama grubunda da artan madde miktarı, kontrole (0 mM) göre tuz tolerans indeksini azaltıcı etki ortaya koyduğu belirlenmiştir.
Fide kök uzunluğu (cm) değerleri incelendiğinde; uygulanan NaCl dozları SPD konsantrasyonları ve interaksiyonları Ç, T, Ç x T, SPD, T x SPD, Ç x SPD ve Ç x T x SPD istatistiki olarak p˂0.01 seviyesinde önemli bulunmuştur. Fide kök uzunluğu değerleri incelendiğinde; artan NaCl ve SPD konsantrasyonlarının Alcantara ve Tunca çeşitlerinde kök uzunluğu üzerine olumsuz etki yaptığı belirlenmiştir. Çeşitlerin genel ortalamalarına baktığımızda en yüksek değer 4.02 ile Alcantara, tuz ortalamalarında en yüksek değer 0 NaCl kontrol uygulamasında (6.06), SPD ortalamalarına baktığımızda 0 mM SPD‟de en yüksek değer (5.34), T x SPD interaksiyonunda en yüksek değer 9.30 ile 0 mM NaCl x 0 mM SPD ortamında, Ç x T ortalamalarında 7.62 ile Alcantara, Ç x SPD ortamlarında en yüksek değerle 5.88 ile Alcantara, Ç x T x SPD interaksiyonunda en yüksek değeri 11.6 ile Alcantara almıştır. Her iki uygulama grubunda da artan madde miktarı, kontrole (0 mM) göre fide kök uzunluğunu azaltıcı etki ortaya koyduğu belirlenmiştir.
Fide gövde uzunluğu (cm) değerleri incelendiğinde; uygulanan NaCl dozları SPD konsantrasyonları ve interaksiyonlarına baktığımızda T istatistiki olarak p˂0.05 seviyesinde Ç x T, SPD, Ç x SPD, T x SPD ve Ç x T x SPD istatistiki olarak p˂0.01 seviyesinde etkilemiştir. Fide gövde uzunluğu değerleri incelendiğinde; artan NaCl ve SPD konsantrasyonlarının Alcantara ve Tunca çeşitlerinde gövde uzunluğu üzerine olumsuz etki yaptığı belirlenmiştir. Tuzlu ortamların genel ortalamalarına baktığımızda en yüksek değer 0 NaCl kontrol uygulamasında (13), SPD ortalamalarına baktığımızda 0 mM SPD‟de en yüksek değer (7.10), T x SPD interaksiyonunda çimlenme indeksi değeri değişkenlik göstermiş ve en yüksek değer 13.6 ile 0 mM NaCl x 1 mM SPD ortamında, Ç x T ortalamalarında 13.57 ile Alcantara, Ç x T x SPD interaksiyonunda 0 mM NaCl x 1 mM SPD (14.6) Alcantara en yüksek değeri almıştır. Her iki uygulama grubunda da artan madde miktarı, kontrole (0 mM) göre fide gövde uzunluğu azaltıcı etki ortaya koyduğu belirlenmiştir.
Kök yaş ağırlığı (mg) değerleri incelendiğinde; uygulanan NaCl dozları SPD konsantrasyonları ve interaksiyonları T, Ç x T, SPD, Ç x SPD ve T x SPD istatistiki olarak p˂0.01 seviyesinde etkilemiştir. Kök yaş ağırlığı değerleri incelendiğinde; artan NaCl ve SPD konsantrasyonlarının Alcantara ve Tunca çeşitlerinde kök yaş ağırlığı üzerine olumsuz etki yaptığı belirlenmiştir. Tuz ortalamalarında en yüksek değer 0 NaCl kontrol uygulamasında (1.611), SPD ortalamalarına baktığımızda 1 mM SPD‟de en yüksek değer (0.905), T x SPD interaksiyonunda kök yaş ağırlığı değeri değişkenlik göstermiş ve en yüksek değer 1.886 ile 0 mM NaCl x 1 mM SPD ortamında, Ç x SPD ortalamalarında en yüksek değer 0.981 ile Tunca‟nın kontrol grubu, Ç x T ortalamalarında 1.733 ile Alcantara en yüksek değeri almıştır. Her iki uygulama grubunda da artan madde miktarı, kontrole (0 mM) göre kök yaş ağırlığını azaltıcı etki ortaya koyduğu belirlenmiştir.
Gövde yaş ağırlığı (mg) değerleri incelendiğinde; uygulanan NaCl dozları SPD konsantrasyonları ve interaksiyonları Ç, T, SPD ve T x SPD istatistiki olarak p˂0.01 seviyesinde etkilemiştir. Gövde yaş ağırlığı değerleri incelendiğinde; artan NaCl ve SPD konsantrasyonlarının Alcantara ve Tunca çeşitlerinde gövde yaş ağırlığı üzerine olumsuz etki yaptığı belirlenmiştir. Çeşitlerin genel ortalamalarına baktığımızda en yüksek değer 1.29 ile Tunca, tuz ortalamalarında en yüksek değer 0 NaCl kontrol uygulamasında (1.92), SPD ortalamalarına baktığımızda 0 mM SPD‟de en yüksek değer (1.45), T x SPD interaksiyonunda gövde yaş ağırlığı değeri değişkenlik göstermiş ve en
yüksek değer 2.14 ile 0 mM NaCl x 0 mM SPD ortamında en yüksek değeri almıştır. Her iki uygulama grubunda da artan madde miktarı, kontrole (0 mM) göre gövde yaş ağırlığını azaltıcı etki ortaya koyduğu belirlenmiştir.
Kök kuru ağırlığı (mg) değerleri incelendiğinde; uygulanan NaCl dozları SPD konsantrasyonları ve interaksiyonları Ç, T, Ç x SPD, SPD, Ç x T x SPD ve T x SPD istatistiki olarak p˂0.01 seviyesinde etkilemiştir. Kök kuru ağırlığı değerleri incelendiğinde; artan NaCl ve SPD konsantrasyonlarının Alcantara ve Tunca çeşitlerinde kök kuru ağırlığı üzerine olumsuz etki yaptığı belirlenmiştir. Çeşitlerin genel ortalamalarına baktığımızda en yüksek değer 0.261 ile Tunca, tuz ortalamalarında en yüksek değer 0 NaCl kontrol uygulamasında (0.290), SPD ortalamalarına baktığımızda 0 mM SPD‟de en yüksek değer (0.291), Ç x T x SPD interaksiyonunda kök kuru ağırlığı 0.578 ile Alcantara‟nın 0 mM NaCl x 0 mM SPD ortamında, T x SPD ortalamalarında 0.522 değeri ile kontrol grubu en yüksek değer almış ve Ç x SPD ortalamalarında 0.296 ile Tunca en yüksek değeri almıştır. Her iki uygulama grubunda da artan madde miktarı, kontrole (0 mM) göre kök kuru ağırlığını azaltıcı etki ortaya koyduğu belirlenmiştir.
Gövde kuru ağırlığı (mg) değerleri incelendiğinde; uygulanan NaCl dozları SPD konsantrasyonları ve interaksiyonları Ç, T, Ç x T, SPD ve T x SPD istatistiki olarak p˂0.01 seviyesinde etkilemiştir. Gövde kuru ağırlığı değerleri incelendiğinde; artan NaCl ve SPD konsantrasyonlarının Alcantara ve Tunca çeşitlerinde gövde kuru ağırlığı üzerine olumsuz etki yaptığı belirlenmiştir. Çeşitlerin genel ortalamalarına baktığımızda en yüksek değer 0.544 ile Tunca, tuz ortalamalarında en yüksek değer 0 NaCl kontrol uygulamasında (0.531), SPD ortalamalarına baktığımızda 0 mM SPD‟de en yüksek değer (0.648), T x SPD interaksiyonunda gövde kuru ağırlığı değeri değişkenlik göstermiş ve en yüksek değer 0.836 ile 0 mM NaCl x 0 mM SPD ortamında, Ç x T ortalamalarında 0.674 ile Tunca 100 mM NaCl de en yüksek değeri almıştır. Her iki uygulama grubunda da artan madde miktarı, kontrole (0 mM) göre gövde kuru ağırlığının azaltıcı etki ortaya koyduğu belirlenmiştir.
Hasat sonrasında kaydedilen fide kök ve gövde uzunluğu, fide kök ve gövde yaş ağırlıkları, fide kök ve gövde kuru ağırlıklarında da benzer etkileşimler tespit edilmiştir. Çimlenme sırasında yaşanan gecikme ve olumsuzluklar nedeniyle bitkinin genel
gelişimini de olumsuz etkilemiştir. Artan NaCl ve SPD gelişimi baskıladığı için fide değeri düşük çıkmıştır.
Elde edilen sonuçlara genel olarak bakıldığında Alcantara çeşidinin Tunca‟ya benzer sonuçlar vermekle birlikte, olu0şturduğumuz deneme koşullarında NaCl, SPD ve T x SPD interaksiyonlarının artan konsantrasyonlarda daha çok etkilendiği, Tunca‟nın tuza dayanımının Alcantara‟ya göre daha fazla olabileceği her iki çeşitte de artan konsantrasyonlarda yapılan uygulamaların olumsuz etkiler ortaya çıkardığı, SPD‟nin düşük konsantrasyonlarının tuzun olumsuz etkisin baskılayıcı rol üstlendiği tespit edilmiştir.
5.2 Öneriler
Bitkilerin gelişimini etkileyen, verim ve kalitesini düşürerek tarımını sınırlandıran tuzluluk, abiyotik strese neden olan faktörlerin en önemlilerinden birisidir. Son yıllarda dünyada tarım yapılan topraklarda yaşanan tuzlulaşma; bitkilerin gelişimini, verim ve kalitesi ciddi anlamda tehdit eden bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Çoğu zaman kuraklık problemiyle birlikte seyreden tuzluluk problemi günümüz tarım alanlarını ve dolayısıyla tarımsal faaliyetlerini olumsuz yönde etkilemektedir.
Poliaminler kuraklık ve tuz stresi gibi bitkilerin strese dayanımını artırmaktadır. Yapılan çalışmalara göre poliaminler tek başına bitkiye uygulandığında çimlenme, kök büyümesi, çiçeklenme, hücre bölünmesi, embriyogenez, nükleik asit, protein sentezi ve farklılaşma gibi birçok fizyolojik olayda düzenleyici ve teşvik edici olarak etkilidirler. Bu araştırmaların çoğunda stres koşullarında (özellikle de tuz stresinde) bitkilerde farklı poliamin gruplarının belirtiliği, çimlenme ve büyümede poliamin birikiminin etkili olduğu yapılan analizler ile belirlenmiştir.
Bu araştırmada, ülkemizde yaygın olarak yetiştiriciliği yapılan Alcantara (Syngenta) ve Tunca (Limagrain) ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerinde in vitro koşullarda oluşturulan tuz stresinde çimlenme ve fide gelişimine Spermidinin etkisinin belirlenmesi amaçlarıyla yürütülmüştür. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre tuzun olumsuz etkisini azaltmak için 0.5 mM SPD uygulamasının tohum uygulaması olarak pratikte kullanılma potansiyeli olduğu söylenebilir. Ayrıca elde edilen sonuçların farklı alanlardaki araştırmalar için temel bilgi sağlayacağı düşünülmektedir. Özelikle tohum kaplama ve priming gibi ön uygulamalarda çok düşük konsantrasyonlu uygulamaların teşvik edici etkisinden yararlanma potansiyeli taşıdığı söylenebilir. Uygulamanın ekonomik aralığı ve pratikte (arazi kullanımı) yapılmasında fayda vardır.
KAYNAKLAR
Akçay, E. ve Tan, M., 2018, Farklı tuz konsantrasyonlarında Kinoa (Chenopodium quinoa Willd.)‟nın çimlenme özelliklerinin belirlenmesi.
Akıncı, İ. E. ve Çalışkan, Ü., 2010, Bazı Önemli Yazlık Sebzelerin Çimlenme Aşamasında Nikele Tepkisi.
Arabacı, Ç., 2015, Kapsaisinin Biberde (Capsicum annuum L.) Çimlenme, Çıkış ve Bitki Gelişimine Etkisi.
Aydın, İ. ve Atıcı, Ö., 2016, Tuz Stresinin Bazı Kültür Bitkilerinde Çimlenme ve Fide Gelişimi Üzerine Etkileri.
Bilgili, D., Atak, M. ve Mavi, K., 2018, Bazı ekmeklik buğday genotiplerinde NaCI stresinin çimlenme ve fide gelişimine etkisi.
Bregoli, M., Scaramagli, S., Costa, G., Sabatini, E., Ziosi, V., Biondi, S. ve Torrigiani, P., 2002, Peach (Prunus persica) fruit ripening: aminoethoxyvinylglycine (AVG) and exogenous polyamines affect ethylene emission and flesh firmness.
Çömlekçioğlu, N. ve Arıkan, S., 2017, Fizyolojik stres ve eksojen poliaminlerin Isatis tinctoria L. yapraklarındaki indigo miktarı ve fide gelişimi üzerine etkisi. Çulha, Ş. ve Çakırlar, H., 2011, Tuzluluğun bitkiler üzerine etkileri ve tuz tolerans
mekanizmaları.
Day, S., Kaya, M. D. ve Ö., K., 2008, Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) genotiplerinin çimlenmesi üzerine. NaCI konsantrasyonlarının etkileri.
Demirkol, G., Yılmaz, N. ve Önal Aşçı, Ö., 2019, Tuz stresinin yem bezelyesi (Pisum sativum ssp. arvense L.) seçilmiş genotipinde çimlenme ve fide gelişimi üzerine etkileri.
Doğan, M., Pehlivan, S., Akaydın, G., Bağcı, E. ve Uysal, İ., 2008, Türkiye‟de Yayılış Gösteren Salvia L. (Labiatae) Cinsinin Taxonomik Revizyonu.
Ekinci, 2019, Putrescine, Spermine and Spermidine Mitigated the Salt Stress Damage on Pepper (Capsicum annum L.) Seedling.
Ertekin, İ., Yılmaz, Ş., Atak, M. ve Can, E., 2018, Effects of different salt concentrations on the germination properties of hungarian vetch (Vicia pannonica Crantz.) cultivars.
Farooq, M., Wahid, A. ve Lee, D. J., 2009, Exogenously applied polyamines increase drought tolerance of rice by improving leaf water status, photosynthesis and membrane properties, Acta Physiologiae Plantarum, 31 (5), 937-945. Gupta, A., Sharma, S., Reichenbach, P., Marjavaara, L., Nilsson, A. K., Lingner, J.,
Chabes, A., Rothstein, R. ve Chang, M., 2013, Telomere length homeostasis responds to changes in intracellular dNTP pools.
Heidari, N., Dortaj, E., Karimi, M., Karami, S. ve Kordi, N., 2016, The effects of acute high intensity interval exercise of judo on blood rheology factors.
Imran, M. A., Sajid, Z. A. ve Chaudhry, M. N., 2015, Arsenic (As) Toxicity to Germination and Vegetative Growth of Sunflower (Helianthus annuus L.). Kaya, M. D. ve Okçu, G., 2006, Seed treatments to overcome salt and drought stress
during germination in sunflower.
Kaya, M. D., Okçu, G., Atak, M., Çıkılı, Y. ve Kolsarıcı, Ö., 2006, Seed treatments to overcome salt and drought stress during germination in sunflower (Helianthus annuus L., 24(24):291-295.
Kaya, Y., Evci, G., V., P. ve T., G., 2003, Ayçiçeginde orobans parazitine (Orobanche spp.) dayanıklı çesit ve hatların tespiti ve ıslahı.
Kaya, Y., 2007, Ayçiçeği Biyoteknolojisinde Son Gelişmeler ve Islahında Kullanım Olanakları.
Kendirli, B., Çakmak, B. ve Uçar, Y., 2005, Salinity in the Southeastern Anatolia Project (GAP), 122.
Liu, K., Fu, H. H., Bei, Q. X. ve Luan, S., 2000, Inward potassium channel in guard cells as a target for polyamine regulation of stomatal movements, Plant
Physiology, 124 (3), 1315-1325.
Meral, U. B., 2019, Ayçiçeği (Helianthus annuus L.,) Bitkisinin Önemi ve Üretimine Genel Bir Bakış
Munns, R. ve Tester, M., 2008, Mechanisms of Salinity Tolerance.
Pandey, N. ve Sharma, C. P., 2002, Effect of Heavy Metals Co2 , Ni2 and Cd2 on Growth and Metabolism of Cabbage.
Radhakrishnan, R. ve Lee, I. N., 2014, Effect of low dose of spermidine on physiological changes in salt stressed cucumber plants.
Radhakrishnan, S., Chen, P. P., Junk, A. K., Nouri Mahdavi, K. ve Chen, C. T., 2018, Laser peripheral iridotomy in primary angle closure.
Rahman, M. H., 2008, Differential Response of Potato under Sodium Chloride Stress Conditions In Vitrio.
Rewald, B., Shelef, O., Ephrath, J. E. ve Rachmilevitch, S., 2013, Adaptive Plasticity of Salt-Stressed Root Systems. In Ecophysiology and Responses of Plants Under Salt Stress.
Saleethong, P., Sanitchon, J., Kanlaya, K. ve Theerakulpisut, P., 2013, Effects of exogenous spermidine (Spd) on yield, yield-related parameters and mineral composition of rice (Oryza sativa L. ssp. indica) grains under salt stres, 7 (9): 1293-1301.
Sayar, R., Bchini, H., Mosbahi, M. ve Khemira, H., 2010, Response of durum wheat (Triticum durum Desf.) growth to salt and drought stresses. Czech Journal of Genetics and Plant Breeding.
Sefaoğlu, F. ve Kaya, C., 2018, Bazı Yağlık Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) Genotiplerinin Erzurum ekolojik koşullarında adaptasyon kabiliyetlerinin belirlenmesi.
Shu, S., Guo, S. R., Sun, J. ve Yuan, L. Y., 2012, Effects of salt stress on the structure and function of the photosynthetic apparatus in Cucumis sativus and
itsprotection by exogenous putrescine, Physiologia Plantarum.
Şimşek Soysal, A.Ö., D., G., Ö. A. ve Ö., K. A., 2018, Tuz Stresinin Sorgum×Sudanotu Melezinde Çimlenme ve Fide Gelişim Özelliklerine Etkisi.
Tassoni, A., van Buuren, M., Franceschetti, M., Fornale, S. ve Bagni, N., 2000, Polyamine content and metabolism in Arabidopsis thaliana and effect of spermidine on plant development, Plant Physiology and Biochemistry, 38 (5), 383-393.
Tuna, A. L. ve Eroğlu, B., 2017, Tuz stresi altındaki biber (Capsicum annuum L.) bitkisinde bazı organik ve inorganik bileşiklerin antioksidatif sisteme etkileri. Türkmen, Ö., Şensoy, S., Erdal, İ. ve Kabay, T., 2002, Kalsiyum uygulamalarının tuzlu
fide yetiştirme ortamlarında domateste çıkış ve fide gelişimi üzerine etkileri. Wolulau, 2003, The Effect of Temperature, Polyamines and Polyamine Synthesis
İnhibitor on in Vitro Polen Germination and Polen Tube Growth of Prunus mume
Wu, G. Q., Jiao, Q. ve Shui, Q. Z., 2015, Effect of salinity on seed germination, seedling growth, and inorganic and organic solutes accumulation in sunflower (Helianthus annuus L.).
Yıldız, M., Terzi, H., Cenkci, S., Arıkan Terzi, E. S. ve Uruşak, B., 2010, Bitkilerde tuzluluğa toleransın fizyolojik ve biyokimyasal markörleri.
Zapata, P. J., Serrano, M., Pretel, M. T., Amoros, A. ve Botella, M. A., 2004,
Polyamines and ethylene changes during germination of different plant species under salinity.
Zeid, I. M., 2004, Response of bean (Phaseolus vulgaris) to exogenous putrescine treatment under salinity stress.
ISTA, 2003. International Rules for Seed Testing, International Seed Testing Association. Switzerland.
EKLER
EK-1. Uygulama gruplarındaki çimlenme indeksi değerinin kontrole göre % değişimi
Çimlenme Ġndeksi
Ortam Değer (%)
T -91
SPD -30
T x SPD -94
EK-2. Uygulama gruplarındaki çimlenme hızı değerinin kontrole göre % değişimi
Çimlenme Hızı
Ortam Değer (%)
T -100
SPD -31
T x SPD -100
EK-3. Uygulama gruplarındaki çimlenme gücü değerinin kontrole göre % değişimi
Çimlenme Gücü
Ortam Değer (%)
T -55
SPD -23
T x SPD -72
EK-4. Uygulama gruplarındaki ortalama çimlenme süresinin kontrole göre % değişimi
Ortalama Çimlenme Süresi
Ortam Değer (%)
T -25
SPD -53
T x SPD -34
EK-5. Uygulama gruplarındaki tuz tolerans indeksinin kontrole göre % değişimi
Tuz Tolerans Ġndeksi
Ortam Değer (%)
T -81
SPD -14
T x SPD -87
EK-6. Uygulama gruplarındaki fide kök uzunluğunun kontrole göre % değişimi
Fide Kök Uzunluğu
Ortam Değer (%)
T -79
SPD -57
T x SPD -90
EK-7. Uygulama gruplarındaki fide gövde uzunluğunun kontrole göre % değişimi
Fide Gövde Uzunluğu
Ortam Değer (%)
T -86
SPD -37
EK-8. Uygulama gruplarındaki kök yaş ağırlığının kontrole göre % değişimi Kök YaĢ Ağırlığı Ortam Değer (%) T -100 SPD -25 T x SPD -93
EK-9. Uygulama gruplarındaki gövde yaş ağırlığının kontrole göre % değişimi
Gövde YaĢ Ağırlığı
Ortam Değer (%)
T -72
SPD -32
T x SPD -85
EK-10. Uygulama gruplarındaki çimlenme indeksi değerinin kontrole göre % değişimi
Kök Kuru Ağırlığı
Ortam Değer (%)
T -43
SPD -53
T x SPD -75
EK-11. Uygulama gruplarındaki çimlenme indeksi değerinin kontrole göre % değişimi
Gövde Kuru Ağırlığı
Ortam Değer (%)
T -25
SPD -53
ÖZGEÇMĠġ KĠġĠSEL BĠLGĠLER
Adı Soyadı : Hacer BARDAKCI
Uyruğu : TC
Doğum Yeri ve Tarihi : Akşehir 17.10.1988
Telefon : 5464223707
Faks :
e-mail : hcr_bardakci@hotmail.com
EĞĠTĠM
Derece Adı, Ġlçe, Ġl Bitirme Yılı
Lise : Akşehir Lisesi, Akşehir, Konya