Bu çalıĢmanın sonucunda, silisyum uygulamasının hem tuz uygulanan parsellerde hem de tuz uygulanmayan parsellerde kontrole göre bitki büyümesine pozitif yönde bir katkı sağladığı ve bitkilerin tuz stresine karĢı direnç kazanmasına yardımcı olduğu görülmüĢtür.
200 mM tuz uygulamasında % klorofil kaybı %61.94 olurken, 2 mM Si + Tuz uygulamasında bu kayıp %-34.58 olmuĢtur. Artan silisyum konsantrasyonuna paralel olarak tuz stresine maruz bırakılan kavun fidelerinde silisyum uygulamasının bitki yaĢ ve kuru ağırlıklarında ve kök yaĢ ve kuru ağırlıklarında kontrole göre bir artıĢa neden olduğu tespit edilmiĢtir. Silisyum uygulamasının tuz stresi altında yetiĢtirilen kavun fidelerinde Na+ ve Cl- un yapraklara taĢınmasını azalttığı, yapraklardaki K+ ve Ca2+ miktarında ise bir artıĢa neden olduğu belirlenmiĢtir. Kavun fidelerinin yapraklarında tuz stresinin meydana getirdiği morfolojik zararlanmayı ortaya koymak için oluĢturulan 0-5 skalasına göre, en yüksek zararlanmanın 4.75 ile 200 mM tuz uygulamasında olduğu gözlenirken, bu zararlanma 2 mM Si + Tuz uygulamasında 2.00, 1 mM Si + Tuz uygulamasında 2.25 ve 0.5 mM Si + Tuz uygulamasında ise 3.25 olarak değer bulmuĢtur. Zararlanma skalası ile klorofil miktarındaki düĢüĢler paralellik göstermektedir. Özellikle 1 mM ve 2 mM silisyum uygulamasının tuzlu koĢullarda yetiĢtirilecek olan kavunlarda kullanılmasının, bitkilerin geliĢimine olumlu katkı sağlayacağı sonucuna varılmıĢtır. Bu sonuçlara bakılarak silisyum uygulamasının tuz stresi altında yetiĢtirilen kavun fidelerinde strese karĢı töleransı arttırdığı söylenebilir. Bunun nedeni silisyumun bitki dokularında sertlik kazandırması ve böylece hücrelerin deforme olmalarını yavaĢlattığı Ģeklinde açıklanabilir. Ayrıca silisyum uygulamasının bitkilerin olumsuz Ģartlara adaptayonu üzerine olumlu etkisinin olduğu sonucuna da varılabilir.
5.2.Öneriler
Yapılan bu çalıĢmada tuz stresine maruz bırakılan kavun fidelerine silisyum uygulamasının olumlu sonuç verdiği görülmüĢtür.
1- Tuzlu koĢullarda yetiĢtirilen kavun bitkilerine 1 mM ve 2 mM silisyum uygulaması yapılabilir. Böylece bitkilerin tuz stresinden olumsuz etkilenmesi azaltılabilir
2- Silisyum uygulamasının tohumun çimlenmesinden itibaren yapılması tuz stresine dayanımı daha da arttırabilir. Farklı bitkilerle bu yönde bir çalıĢma yapılmalıdır.
3- Bu çalıĢma verime kadar devam ettirilmeli ve meyve kalitesine ve verime etkisinin olup olmadığı araĢtırılmalıdır.
4- Silisyum uygulaması diğer gübrelerle kombine kullanılarak yapılacak çalıĢmalar ile en uygun silisyum dozunun ve en uygun uygulama dönemlerinin belirlenmesi için çalıĢmalar yapılmalıdır.
5- Özellikle Cl un silisyum uygulaması ile köklerde tutulmasının ve yapraklara iletilmesinin azaltılmasının mekanizmasının açıklığa kavuĢturulması gerekmektedir. Bu konuda özellikle kimya anabilim dalında uzaman kiĢilerle yapılacak çalıĢmalar büyük katkı sağlayacaktır.
6- Topraksız tarım yetiĢtiriciliğinde silisyum uygulaması tavsiye edilebilir. Bu konuda özellikle domates yetiĢtiriciliğinde çalıĢmalar yapılabilir. Tuzlu suların sulamada kullanılma zorunluluğu olan alanlarda silisyum uygulaması tavsiye edilebilir
7- Tuzlu toprakların yarayıĢlı silisyum bakımından elveriĢsiz olduğu bildirilmektedir. Bu nedenle tuzlu topraklarda silisyumlu gübrelerin uygulanması kavun yetiĢtiriciliğini daha elveriĢli hale getirebilir.
8- Farklı bitki türlerinde silisyumlu gübre uygulamaları ve konu ile ilgili araĢtırmalar arttırılmalıdır.
KAYNAKLAR
Aksoy, T., 2006, Silisyumun bitki ve toprakta bulunuĢu, dağılımı ve insan sağlığı için önemi, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana 356.
Al-aghabary, K., Zhu, Z. ve Shi, Q., 2007, Influence of Silicon Supply on Chlorophyll Content, Chlorophyll Fluorescence, and Antioxidative Enzyme Activities in Tomato Plants Under Salt Stres,Journal of Plant Nutrition, Journal of Plant
Nutrition, 2101-2115.
Ali, A., Basra, S. M. A., Hussain, S., Iqbal, J., Alias, M. A., Bukhsh, H. A. ve Sarwar, M., 2012, Salt stress alleviation in field crops through nutritional supplementation of silicon, Pakistan Journal of Nutrition, 11 (8) 637-655. Ashraf, M. ve Haris, P. J. C., 2004, Potential Biochemical Indicators of
SalinityTolerance in Plants, Plant Science, 166, 3-16.
Ashraf, M., 2012, Breeding for Salinity Tolerance im Plants, CRC Ciritical Reviews in
Plant Sciences, 13: , 17-42.
Ashraf, M. Y. ve Sarwar, G., 2002, Salt Tolerance Potential in Members of Brassicaceae. Physiological Studies on Water Relations and Mineral Contents,
Prospects for Saline Agriculture, (Eds.): R. Ahmad and K.A. Malik. Kluwer Academic Publishers Netherlands, 237-245.
Avcu, S., Akhoundnejad, Y. ve DaĢgan, H. Y., 2013, Domateste tuz stresi üzerine selenyum ve silikon uygulamalarının etkileri, Tarım Bilimleri Araştırma
Dergisi, 6 (1), 183-188.
Balasta, M. L. F. C. ve Perez, C. M., 1989, Effects of silica level on some properties of Oryza sativa L. straw and hull, Canadian Journal Botany, 67, 2356-2363.
Borsani, O., Valpuesta. ve Botella, M. A., 2003, Developing salt Tolerant Plants in a New Centruy: a Molecular Biology Approach, Plant Cell Tissue and Organ
Culture, 73, 101-115.
Botella, M. A., Rosado, A., Bressan, R. A. ve Hasegawa, P. M., 2005, Plant AdaptiveResponses to Salinity Stress
Plant Abiotic Stress, Blackwell Publishing Ltd., 270.
Bressan, R. A., 2008, Stress fizyolojisi, Bitki Fizyolojisi Palma Yayıncılık, 591-620. Burssens, S., Himanen, K., Cotte, B. V., Beeckman, T., Montagu, M. V., Inze, D. ve
Verbruggen, N., 2000, Expression of Cell Cycle Regulatory Genes and MorphologialAlterations in Response to Salt stress in Arabidopsis thaliana,
Planta, 211 (632-640).
Caro, M., Cruz, V. ve Cuartero, J., 1991, Salinity Tolerance of Normal-Fruited andCherry Tomato Cultivars, Plant and Soil, 136(2), 249-255.
Cho , M., Gun, K. ve Sci.Nutr., S., 2004, Faculty of Agriculture Role of in Enhancing The Ressistance of Plants to Biotic and Abiotic Stresses 11-18.
Chow, W. S., Ball, M. C. ve Anderson, M., 2012, Grow and Photosynthetic Response of Spinach to Salinity: Implications of K Nutrition for Salt Tolerance, Australian
Journal of Plant Physiology, 17, 563-578.
Çetinsoy, M. F. ve DaĢgan, H. Y., 2016, Hıyar YetiĢtiriciliğinde Selenyum ve Silisyum Yaprak Gübrelerinin Etkiler, Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi TARGİD, 243- 252.
Çulha, ġ. ve Çakırlar, H., 2012, Tuzluluğun Bitkiler Üzerine Etkileri ve Tuz Tolerans Mekanizmaları, AKU J. Sci., 11, 11-34.
Dajic, Z., 2006, Salt Stres, Physiology and Molecular Biology of Stres Tolerance inPlants.
DaĢgan, H. Y., AktaĢ, H. ve Abak, K., 2007, VI. Sebze Tarımı Sempozyumu Bildiriler,, Tuz Gölü Çevresinden Alınan Bazı KavunGenotiplerinin Tuzluluğa Tölerans Düzeyinin Erken Bitki GeliĢme AĢamasında Ġncelenmesi 408-413.
Demir, E., Ellialtıoğlu, ġ., YaĢar, F., KuĢvuran, ġ., Yücer, M. ve Türközü, D., 2013, Tuz stresi uygulanmıĢ yerli kavun aksesyonlarına ait fidelerde iyon dağılımının incelenmesi, Nevşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 30-45. DüzgüneĢ, O., 1963, Bilimsel AraĢtırmalarda Ġstatistik Prensipleri ve Metotları,
EgeÜniversitesi Matbaası, 375
Emekçi, E., Apan, M. ve Kara, T., 2005, Tuzluluğun bitki geliĢimine etkisi, OMÜ,
Ziraat Fakültesi Dergisi, 2008(3), 118-125.
Epstein, E., Nortlyn, J. D., Rush, D. W., Kingbury, R. W., Keller, D. B., Cunningeham, G. A. ve Wrona, A. F., 1980, Saline Culture of Crops: A Genetic, Approach.,
Science, 210, 399-404.
Fawe, A., M.Abou-Zaid., J.G, M. ve R.R.Belanger., 1988, Silicon- MediatedAccumulation of Flavonoid Phytoalexins in Cucumber, APS Journals, 88, 396-401.
Gong, H., MingChen, K., Chen., G.-G., Wang., S.-m. ve Zhang, C., 2011, Effect of Silicon on Growth of Wheat Under Drought, Journal of Plant Nutrition,, 26:5, 1055-1063.
Gong, H. J., Randal, D. P. ve Flowers, T. J., 2006, Silicon Deposition in the Root ReducesSodium Uptake in Rice (Oryza sativa L.) Seedlings by Reducing bypass Flow, Plant Cell &Environment, 29(10), 1970-1979.
Gürel, A. ve Avcıoğlu, R., 2001, Genetik Mühendisliği ve Uygulamaları, Bitkilerde Strese Dayanıklılık Fizyolojisi Bitki Biyoteknolojisi II 308-313.
Hoffman, R., Tufarielo, J. ve Bisson, M. A., 1989, Effect of Divalent Cations on The Sodium Permeability of chara corralina and Freshwater Grown Cahara Buckelli,
Journal of Exp. Bot., 40, 875-881.
Hong, C.-Y., Chao, Y.-Y., Yang, M.-Y., Cho, S.-C. ve Kao, C. H., 2009, Na+ But NotClor Osmotic Stress is Involved in Nacl Induced Expression of Glutathione Reductase in Roots of Rice Seedlings, Journal of Plant Physiology, 166 (1598 1606).
Horoz, A. ve Korkmaz, A., 2014, Çeltikte (Oryza sativa L.) Tuz Stresinin Azaltılmasında Silisyumlu Gübrelemenin Etkisi, Tarım Bilimleri Dergisi, 20, 215 229.
Hu, Y. ve Schmidhalter, U., 2005, Drought and Salinity: A Comparison of Their Effects on Mineral Nutrition of Plants, Journal of Plant Nutrient and Soil Science, 168, 541-549.
Huang, A. ve Redman, R. E., 1995a, Solute Adjustment to Salinity and Calcium Supplyin Cultivated and Wild Barley, Journal of Plant Nutrition, 18, 1371- 1389.
Huang, J. ve Redman, R. E., 1995b, Solute Adjustment to Salinity and Calcium Supply in Cultivated and Wild Barley, Journal of Plant Nutrition, 18, 1371-1389.
Idris, M., Hossain, M. M. ve Choudhury, F. A., 1975, The effect of silicon on lodging of rice in presence of added nitrogen, Plant Soil, 43, 691-695.
Johnson, C. M. ve Ulrich, A., 1959, Analytical methods for use in plant analysis, Calif.
Kendirli, B., Çakmak, B. ve Uçar, Y., 2005, Salinity in the Southeastern Anatolia Project (GAP) Turkey: Issues and Options, Irrigation and Drainage, 54, 115- 122.
Koyro, H.-W., 2002, Environment-Plants-Molecules, Ultrastructural Effects of Salinity in Higher Plants,Salinity 522.
KuĢvuran, S., Yasar, F., Ellialtioglu, S. ve Abak, K., 2007, Utilizing Some Screening Methods in order to Determine Tolerance of Salt Stress in the Melon (Cucumis melo L.), Research Journal of Agriculture and Biological Sciences, 3 (1), 40-45. KuĢvuran, ġ., 2010, Kavunlarda kuraklık ve tuzluluğa toleransın fizyolojik mekanizmaları arasındaki bağlantılar, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen
Bilimleri Enstitüsü, Adana, 356.
Larcher, W., 1995, Physiological Plant Ecology, 506.
Lazof, J. S. H. ve Cheeseman, M., 2012, Sodium and Potasium Compertmrentationand Tranport Across The Roots of Intact Sperguliria marina, Plant Physiology, 88, 1274-1278.
Lopeza, V. ve Sattia, S. M. E., 1996, Calcium and potassium-enhanced growth and yieldof tomato under sodium chloride stres, Plant Science, 114, 19-27.
Matoh, T., Kairusmee, P. ve Takahashi, E., 1986, Saltinduced damage to rice plants andalleviation effect of silicate, Soil Science and Plant Nutrition, 32, 295-304. Meiri, H., Spira, M. E. ve Parnas, I., 1981, Membrane Conductance and Action
Potential of a Regenerating Axonal Tip, Science, 211, 709-712.
Menziens, l. J., Bowen, P. ve Ehret, I., D. , 1992, Foliar Applications of Potassium SilicateRecude Severity of Powdery Mildew on Cucumber, Muskmelon and
Zucchini, Vol:117 no.6, 902-905.
Mudal, V., Madaan, N. ve Mudgal, A., 2010, Biochemical Mechanism of Salt Tolerancein Plant:a Reiew, International Journal of Botany, 6(2), 136-143. Munns, R. ve Termaat, A., 1986 Whole-plant responses to salinity, Australian Journal
of Plant Physiology, 13, 143-160.
Munns, R., 2002, Comparative physiology of salt and water stress, Plant Cell Environ., 25, 239-250.
Munns, R. ve James, R. A., 2003, Screening methods for salinity tolerance: a case study with tetraploid wheat, Plant Soil, 253, 201-218.
Munns, R. ve Tester, M., 2008, Mechanisms of salinity tolerance, Annu Rev Plant Biol, 59:, 651-681.
Niu, X., Bressan, R. A., Hasegawe, P. M. ve Pardo, J. M., 1995, Lon Homeostasis in NaclStress Environments, Plant Physiology, 109, 735-742.
Nubihiro, S., Rivero, R. M., Shulaev, V. B., Blumwald, E. ve Mittler, R., 2014, Abiotic, Biotic Stres Combinations, New phytologist, 203, 32-43.
Orsini, F., Accorsi, M., Gianquinto, G., Dinelli, G., Antognoni, F. ve Carrasco, K. R., 2011, Beyond the ionic and osmotic response to salinity inChenopodium quinoa: functional elements of successful halophytism, Funct Plant Biol, 38, 818-831. Parida, A. K. ve Das, A. B., 2005, Salt Tolerance and Salinity Effects on
Plants:aReview, Ecotoxicology and Environmental Safety, 60, 324-349.
Pessaraklı, M. ve Tucker, T. C., 1988, Dry matter yield and nitrogen-15 uptake by tomatoes under chloride stress, SoH Sei. Soe. Am. J., 52, 698-700.
Raman, M. S., Matsumuro, T., Miyake, H. ve Takeoka, Y., 2000, Salinity- inducedUltrastractural Alterations in Leaf Cells of Rice (Oryza sativa L.), Plant
Reinhold, L. ve Guy, M., 2002, Kluver Acedemic Publishers, ISBN 1-4020-0492-3, Function of Membrane Transport System UnderSalinity: Plazma Membrane, Salinity: Environment-Plants-Molecules 522.
Shalata, A. ve Tal, M., 1998, The effects of salt stress on lipid peroxidationand antioxidants in the leaf of the cultivated tomato and its wild salt-tolerant relative Lycopersicon pennellii, Physiol Plant., 104, 169-174.
Solmaz, Ġ., Sarı, N., Dasgan, Y., Aktas, H., YetiĢir, H. ve Unlu, H., 2011, The effect of salinity on stomata and leaf characteristics of dihaploid melon lines and their hybrids, , Journal of Food, Agriculture & Environment, 9 (3&4) 172-176.
Suyum, K., DaĢgan, H. Y., Sarı, N., KuĢvuran, ġ., Aydoner, G., Akyol, M., Akhoundnejad, Y., Ġ., S. ve Bol, A., 2012 Genotypic variation in the response of watermelon genotypes to salinity and drought stresses, Xth Eucarpia Meeting on
Genetics and Breeding of Cucurbitaceae.
Toresano-Sanchez, F., Diaz-Perez, M., Martinez, D. ve Camacho-Ferre, F., 2010, Effect of the aplication of monosilisic acid on the production and quality of triploid watermelon, Journal of Plant Nutrition, 33 (10), 1411-1421.
Tuteja, N., 2007, Mechanisms of high salinity tolerance in plants, Methods Enzymol, 428, 419 - 438.
TUĠK.2014, www.tuik.gov.tr.
Türkan, L. ve Demirel, T., 2009, Recent Developments in Understanding SalinityTolerance., Environmental and Experimental Botany, 67, 2-9.
Vinocur, B. ve Altman, A., 2005, Recent advances in engineering plant tolerance to abiotic stress: Achievements and limitations, Curr Opin Biotechnol, 16, 123- 132.
Wang, Y., Li, K. ve Li, X., 2009, Auxin Redistribution Modulates Plastic Developmentof Root System Architecture Under Salt Stress in Arabidopsis thaliana, Journal of Plant Physiology, 166, 1637- 1645.
Yeo, A. R., Flowers, S. A., Rao, G., Welfare, K., Senanayake, N. ve Flowers, T. J., 1999, Silicon reduces sodium uptake in rice (Oryza sativa L.) in saline conditions and this is accounted for by a reduction in the transpirational bypass flow, Plant Cell Environmental, 22, 559-565.
Yılmaz, E., Tuna, A. L. ve Bürün, B., 2011, Bitkilerin tuz stresi etkilerine karĢıgeliĢtirdikleri tolerans stratejileri, Ç. Ü. Fen Bilimleri Dergisi, 7 (1), 47-66. Yoshiba, Y., T. Kiyosue, K., Nakashima, K. Y., Yamaguchi-Shinozaki. ve K, S., 1997,
Regulation of levels of proline as an osmolyte in plants under water stress, Plant
Cell Physiol, 38(10), 1095-1102.
Zhu, J.-K., 2005, Understanding and Improving Salt tolerance in Plants, Crop Science, 45, 437-448.
ÖZGEÇMĠġ
KĠġĠSEL BĠLGĠLER
Adı Soyadı : Yusuf ÇELĠK
Uyruğu : TC
Doğum Yeri ve Tarihi : Varto-04/08/1968
Telefon : 05319916165
Faks :
e-mail : ycelik3334@gmail.com
EĞĠTĠM
Derece Adı, Ġlçe, Ġl Bitirme Yılı
Lise : Varto Lisesi, Varto,MuĢ 1987
Üniversite : Çukurova 2000
Yüksek Lisans : Selçuk Üniverasitesi, Konya 2016 Doktora :
Ġġ DENEYĠMLERĠ
Yıl Kurum Görevi
2010 Mersin Üniversitesi Öğretim Görevlisi
UZMANLIK ALANI
Seracılık, Sebze yetiĢtiriciliği, Mantar yetiĢtiriciliği
YABANCI DĠLLER