Neo-liberal küreselleşmenin ekonomik ve toplumsal tüm alanlarda;
küresel ve ulusal tüm düzeylerde önemli değişimler yaratarak yaygınlaştığı
20Bahsi geçen demokratik katılımın ‘kurumsal formu’ 18 Şubat 2015 tarihinde imzalanan Toplu İş Sözleşmesi’nin III. Bölümü’nde İşyeri Kordinasyon Kurulu olarak tanımlanmıştır.
Dört işveren, üç işçi/sendika temsilcisinden oluşan yedi kişilik kurul, ayda bir defa olağan toplantılar yaparak “işyerinde istihdam, üretim, hizmet, planlama ve uygulama konularında kararlar alma” işlevini yerine getirmektedir (2015/1066 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi).
İİSBFSBD, Cilt/Volume: 2 Sayı/Issue: 4, Aralık/December: 2015 Sayfa 26 tezi genel olarak kabul görmektedir. Ne var ki değişimin yönü ve niteliği konusunda soldan-sağa oldukça çeşitli, olumlu ya da olumsuz analizlerin yapılabildiği de görülmektedir.
Bu çalışmada neo-liberal küreselleşmenin etkilerini refah devleti anlayışında yaşanan değişim bağlamında yerel otoritelere verilen yeni yetki ve görevler çerçevesinde; esas olarak gelişen farklı belediyecilik modelleri üzerinden okumaya çalıştık. Görüldü ki, neo-liberal küreselleşmenin etkilerini yerel yönetimler üzerinden okumak, sosyal politika anlayışında yaşanan değişimi izlemek bakımından oldukça önemli bir imkân sağlamaktadır. Bu bağlamda hâkim paradigmaya uyum sağlayan yerel yönetimler anlayışının yanı sıra alternatif model arayışlarının da ortaya çıkması, -en azından- hâkim politikaların eğilimini ve toplumsal anlamını kavramak/sorgulamak bakımından önemlidir.
Neo-liberal küreselleşmenin yerel alandaki kabulü olarak nitelenebilecek sosyal belediyecilik, takriben son otuz yılda muhafazakâr anlayışın eklemlenmesiyle gelişmiş ve yaygınlaşmıştır. Sosyal politika alanında hayırseverliği ya da sadaka kültürünü ürettiği değerlendirmesiyle (Çelik, 2010; Buğra, 2008) karşı karşıya kalan sosyal belediyecilik, emek politikaları bağlamında ise esneklik stratejisine uygun olarak taşeronlaşmayı yerel düzeyde yaygınlaştırmaya imkan sağlayan bir model görünümündedir.
Bugün için daha çok teorik bir temelde tartışılan toplumcu belediyecilik modeli ise asıl olarak 1970’lerin pratik mirası üzerine yükselen ve neoliberal küreselleşmenin yarattığı yerellik anlayışına itiraz eden –kimi kaynaklara göre sosyal demokrat bir anlayışa yaslanmaktadır. Çizgileri -henüz- belirgin olmasa da, üçüncü bir model olarak ortaya çıkan
‘demokratik özerklik paradigmasına dayalı belediyecilik anlayışı ise -bazı yönlerden toplumcu belediyelik anlayışıyla örtüşse de-, ayırt edici ilkeleri ve söylemleri dolayısıyla üçüncü bir model olarak değerlendirilmeyi hak etmektedir.
‘Kapitalist modernite’ eleştirisinden türeyen, ‘öz yönetimi’ ve ‘öz yeterliliği’ esas alan ‘demokratik özerklik’ paradigmasına bağlı olarak geliştirilen ‘özerk yerel yönetim’ anlayışına dayalı olan bu model, genel itibariyle DBP’li belediyelerce izlenmektedir. Emek politikaları ve sosyal politika uygulamaları bağlamında Tunceli Belediyesi’nin ‘ideal tip’
olmadığı görülse de, özerk yerel yönetim anlayışını ima eden genel bir eğilim içerisinde olduğunu da kabul etmek gerekir.
Özerk yerel yönetim anlayışın ana akım anlayıştan ayrı bir model olarak konum kazanabilmesi, kuşkusuz bugünden itibaren perspektifine uygun olarak atacağı adımlara bağlıdır. Dolayısıyla, önümüzdeki günlerde üretim ve tüketim kooperatiflerinin yaygınlaştırılması, toplumsal cinsiyet eşitliğini gözeten belediye bütçelerinin yapılması, çarpık kentleşmeye karşı çıkan ve tarım alanlarına-çevreye zarar veren enerji kaynaklarını reddeden;
alternatif enerji olanakları geliştiren ekolojik-politik perspektife dayalı adımlar atılması beklenebilir.
KAYNAKÇA
Akdoğan, Yalçın (2006) “Yerel Siyasetin Anlamı ve Amacı”, http://www.yerelsiyaset.com/v2/index.php?goster=ayrinti&id=309 (Erişim Tarihi:
14.03.2015)
Arningeon, Klaus ve Bonoli, Giuliano Ed. (2006) The Politics of Post-Industrial Welfare State, London And New York: Routledge.
Ataay, Faruk (2007a) “Neoliberalizm, Kamu Reformu, Demokrasi”, Ed. Şinasi Aksoy ve Yılmaz Üstüner, Kamu Yönetimi: Kuram ve Uygulama içinde, Ankara: Nobel Yayıncılık
Ataay, Faruk (2007b) “Kamu Yönetimi Reformu ve Kamu hizmetlerinin Metalaştırılması”, Neoliberalizm ve Devletin Yeniden Yapılandırılması içinde, Ankara:
De ki Yayınevi (29-72).
Aygül, Cenk (2010) “Neo-Liberal Dönüşüm Sonrası Refah Devleti Kuramları”, Memleket Siyaset Yönetim, Cilt: 5, Sayı: 14 (210-247).
Bayramoğlu, Sonay (2015) Toplumcu Belediye Namı-Diğer Belediye Sosyalizmi, Ankara: Notabene Yayınları.
Bayramoğlu, Sonay (2005) Yönetişim Zihniyeti: Türkiye’de Üst Kurullar ve Siyasal İktidarın Dönüşümü, İstanbul: İletişim Yayınları
BDP Siyasi Tutum Belgesi (2011) “Türkiye’nin Demokratikleşmesi ve Kürt
Sorununda Çözüme Dair Siyasi Tutum Belgesi”,
http://www.sosyalistzemin.com/showthread.php?t=984 (Erişim Tarihi:03.04.2015).
Bookchin, Murray (1990) “The Meaning of Confederalism”, http://theanarchistlibrary.org/library/murray-bookchin-the-meaning-of-confederalism (Erişim Tarihi:25.03.2015).
Bookchin, Murray (1991) “Libertarian Municipalism: An Overview”,
http://theanarchistlibrary.org/library/murray-bookchin-libertarian-municipalism-an-overview (Erişim Tarihi:25.03..2015).
Bora, Tanıl (2000) “Demirel”, Birikim Dergisi, Sayı 132 (3-6).
Boratav, Korkut (1997) “Yapısal Uyum ve Bölüşüm: Uluslar arası Bir Bilanço”, İş Yıllığı 97: 1990’ların Bilançosu Değerlendirme Yazıları, Cilt 2, Ankara: Türk-İş Araştırma Merkezi Yayınları.
Buğra, Ayşe (2008) Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal Politika, İstanbul: İletişim Yayınları.
Castells, Manuel (1997) Kent, sınıf, İktidar, Çev. Asuman Erendil, Ankara: Bilim ve SanatYayınları.
Çiçek, Cuma (2011) “Demokratik Özerklik Üzerine”, Birikim Dergisi, Sayı 261 (45-53).
İİSBFSBD, Cilt/Volume: 2 Sayı/Issue: 4, Aralık/December: 2015 Sayfa 28 Demokratik Ekonomi Kongresi (2014) “Demokratik Ekonomi Konferansı Sonuç Bildirgesi”, Demokratik Modernite Düşünce ve Kuram Dergisi, Sayı 11, (79-83).
Doğan, Ali Ekber (2002) Birikimin Hamalları: Kriz, Neo-Liberalizm ve Kent, İstanbul: Donkişot Yayınları.
Doğrul, Mehmet Salih (2014) “Çalışma Hayatında Yeni Çıkmaz: Taşeronluk”, http://emekvetoplum.org/?p=2636 (Erişim Tarihi:17.03..2015).
Ergun, Cem ve Gül, Hüseyin (2013) “Toplumcu Belediyecilik ve Kent Kapılarını Sermayeye Açan anahtar Olarak Kentsel Dönüşüm”, Yerel Yönetimlerde Sosyal Demokrasi Toplumcu Belediyecilik: Teorik Yaklaşımlar, Türkiye Uygulamaları içinde, Der. İhsan Kamalak ve Hüseyin Gül, 2. Baskı, İstanbul: Kalkedon Yayınları (295-332).
Ersöz, Halis Yunus (2005) “Sosyal Politika-Refah Devleti-Yerel Yönetim İlişkisi”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Sayı 55(1) (759-775).
Esping-Andersen, (1997) Towards a Post-industrial Welfare State”, Politik und Gesellschaft-International Politics and Society, (3).
Genel Emek Komisyonu (2013) Taşeron Her Yerde Ölüm Demektir; Kölelik Düzenine, Taşeron Sistemine Son!, Halkların Demokratik Kongresi Genel Emek Komisyonu, Broşür Dizisi 3, Ankara: Atalay Matbaası.
Gough, Iann (1987) “Refah Devleti”, Çev. Kamil Güngör, http://www.canaktan.org/politika/anti_leviathan/diger-yazilar/gungor-refah-devleti.pdf (Erişim Tarihi:02.03.2015).
Göymen, Korel ve Kaya, Erol (2004) “Yerel Kalkınma Önderi ve Paydaşı Olarak Belediyeler”, Yerel Kalkınmada Belediyelerin Rolü, İstanbul: Pendik Belediyesi Kültür Yayınları, 49-65.
Güler, Mahmut (2013) “Toplumcu Belediyeciliğin Doğuş Koşulları Üzerine”, Yerel Yönetimlerde Sosyal Demokrasi Toplumcu Belediyecilik: Teorik Yaklaşımlar, Türkiye Uygulamaları içinde, Der. İhsan Kamalak ve Hüseyin Gül, 2. Baskı, İstanbul:
Kalkedon Yayınları (125-158).
Gün, Servet (2013) “Toplum Yararına Çalışma Programı: İşsizlikle Mücadelede Bir Yöntem mi?”, SGD Sosyal Güvenlik Dergisi, Cilt 3, Sayı 2 (76-95).
Güzelsarı, Selime (2003) “Neo-Liberal Politikalar ve Yönetişim Modeli”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 36, Sayı 2 (17-34).
Harvey, David (1989) “From Managerialism to Entrepreneurialism: The Transformation in urban Governance in Latin Capitalism”, Geografiska Annaler. Series B, Human Geography, Vol. 71, No. 1 (3-17).
Harvey, David (2006) Adalet ve Şehir, Çev. Mehmet Moralı, 2. Basım, İstanbul:
Metis Yayınları.
Harvey, David (2008) Yeni Emperyalizm, Çev. Hür Güldü, 2. Basım, İstanbul, Everest Yayınları.
Jessop, Bob (2009) Kapitalist Devletin Geleceği, Çev. Ahmet Özcan, Ankara:
Epos Yayınları.
Jongerden, Joost ve Akkaya Hamdi (2012) PKK Üzerine Yazılar, Çev. Metin Çulhaoğlu, İstanbul: Vate Yayınevi
Kamalak, İhsan; Gül, Hüseyin ve Beyazıt, Eylem (2013) “Sosyal Demokrat İlkelerin Yerel Düzeyde Uygulanması Üzerine Bir Deneme: Türkiye Örneği”, Yerel Yönetimlerde Sosyal Demokrasi Toplumcu Belediyecilik: Teorik Yaklaşımlar, Türkiye Uygulamaları içinde, Der. İhsan Kamalak ve Hüseyin Gül, 2. Baskı, İstanbul:
Kalkedon Yayınları (27-64).
Kaya, Erol (2008) “Yerel Kalkınma ve Siyaset”, Yerel Siyaset, İstanbul: Okutan Yayınları (115-124).
Kaya, Erol ve Şentürk, Hulisi (2007) Muhafazakâr Demokraside Yerel Yönetim Vizyonu, http://erolkaya.com/wp-content/uploads/kitaplar/muhafazakar-demokraside-yerel-yonetim-vizyonu.pdf (Erişim Tarihi:03.03.2015).
Koçak, Orhan ve Kavi, Ersin (2014) “Sosyal Politika Aktörü Olarak Sosyal Girişimci Belediyecilik”, Hak-İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, Cilt 3, Sayı 6 (26-49).
Lefebvre, Henri (1976) The Survival of Capitalism: Reprodiction of the Relations of Prodiction, Translated by Frank Bryant, London: Allision and Busby.
Offe, Clause (1984), Contradictions of Welfare State, Edited by John Keane, London: Hutchinson (W1P6JD).
Osmanoğlu, İlyas (Yayına Hazırlayan) (2014) Piyasaya Karşı Halkı Korumak İçin Toplumcu Belediye, Ankara: Memleket Yayınları.
Öcalan, Abdullah (2014) “Endüstriyalizm (Kapitalizm) ve Ekoloji”, Demokratik Modernite Düşünce ve Kuram Dergisi, Sayı 11, (7-23).
Öğünç, Pınar (2014) “Kürtler Demokratik Özerklikle Ne İstiyor (1): Devletin El
Değiştirmesiyle Özgürlük, Eşitlik, Adalet Gelmiyor”,
http://www.radikal.com.tr/yazarlar/pinar_ogunc/kurtler_demokratik_ozerklikle_ne_istiyord evletin_el_degistirmesiyle_ozgurluk_esitlik_adalet_gelmiyor-1188942 (Erişim Tarihi:03.04.2015).
Öngen, Tülin (1996) Prometheus’un Sönmeyen Ateşi Günümüzde İşçi Sınıfı, 2.
Baskı, İstanbul: Alan Yayıncılık.
Öztürk, Hasret ve Gül, Hüseyin (2012)”Sosyal Belediyecilik Sosyal Devlete ve sosyal Haklara Bir Alternatif mi?”, http://www.sosyalhaklar.net/2012/Bildiriler/Ozturk-Gul.pdf (Erişim Tarihi:12.03.2015).
Pektaş, Ethem Kadri (2010) “Türkiye’de sosyal Belediyecilik Uygulamaları ve Temel Sorunlar”, Akademik İncelemeler Dergisi, Cilt 5, Sayı 1 (4-22).
Pierson, Paul (1996), “The New politics of the Welfare State”, World Politics Vol 48 (143-179).
Polanyi, Karl (2010) Büyük Dönüşüm: Çağımızın Siyasal ve Ekonomik Kökenleri, Çev. Ayşe Buğra, 9. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları
Resmi Gazete, (1935) Tunceli Vilayetinin İdaresi Hakkında Kanun, Resmi Gazete ile Neşir ve İlanı 02.01.1936, Sayı 3195.
Sertel, Savaş (2012) Cumhuriyet Döneminde Tunceli (1940-1970), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Seyyar, Ali (2008) “Yerel Siyasetin Gelişiminde Sosyal Politikaların Önemi”, http://www.yerelsiyaset.com/pdf/ocak2008/8.pdf (Erişim Tarihi:19.02..2015).
İİSBFSBD, Cilt/Volume: 2 Sayı/Issue: 4, Aralık/December: 2015 Sayfa 30 Standing, Guy (2014) Prekarya Yeni Tehlikeli Sınıf, Çev. Ergin Bulut, İstanbul:
İletişim Yayıncılık.
Şen, Mustafa (2007) “Kültürel Belediyeciliğe Giden Yolda Bir Aşama: Sosyal Belediyecilik”, Sosyal Politikalar Dergisi, Sayı:2 (30-42).
Şengül, Tarık (2009a) Kentsel Çelişki ve Siyaset: Kapitalist Kentleşme Süreçlerinin Eleştirisi, 2. Baskı, Ankara: İmge Kitapevi Yayınları.
Şengül, Tarık (2009b) “Yerel Devlet Sorunu ve Yerel Devletin Dönüşümünde Yeni Eğilimler”, Praksis, Sayı 9 (183-220).
Toksöz, Fikret, vd. (2009) Yerel Yönetim Sistemleri, İstanbul: Tesev Yayınları.
Toplu İş Sözleşmesi (2015) 1066 Sayılı, Tunceli.
Tunceli Belediyesi Web sayfası, http://www.tunceli.bel.tr/?s=dykd (Erişim tarihi 14.02.2015).
Tunceli Belediyesi (ty) Gençlik Dayanışma ve Sosyal Etkinlik Merkezi GENÇSEM Broşür, Tunceli.
Yaşar ve Yenimahalleli Yaşar (2012) Neoliberal Küreselleşme ve Sosyal Politika’da Dönüşüm”, Mülkiye Dergisi, Cilt: XXXVI, Sayı 274 (63-92).
Yeğen, Mesut (2011) “Demokratik Özerklik Üzerine”, http://www.hyd.org.tr/staticfiles/files/demokratik_ozerklik_-_agustos_2011.pdf (Erişim Tarihi:12.04.2015).
Yıldırım, Uğur ve Göktürk, İsmail (2008) “Toplumsal Sorunların Çözümünde Yeni Belediyecilik Anlayışı: Sosyal Belediyecilik Yaklaşımı”, http://kamuyonetimi.ksu.edu.tr/kategori_resimler/upload/KSU_UPLOAD19_123268.pdf (Erişim Tarihi:03.04.2015).