SONUÇ VE TARTIŞMA

Araştırmanın amacı 10.sınıfta öğrenim gören lise öğrencilerinin sayısal okuryazarlık düzeylerini belirlemek ve belirlenen çeşitli değişkenlerle arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu Sakarya ili Hendek ilçesinde yer alan ve anadolu lisesi, meslek lisesi, ticaret meslek lisesi türlerinden olmak üzere toplamda 5 okul ile çalışma gönüllü olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmacılar tarafından ölçeğin aslına sadık kalınarak sayısal okuryazarlık genel boyut ve 4 alt boyutuna göre şekillenmiştir. Bu boyutlar; sayısal okuryazarlık, tutum alt boyut, teknik alt boyut, bilişsel alt boyut ve sosyal alt boyut olarak belirtilmiştir. Araştırmaya katılan lise öğrencilerinin cinsiyet, her daim sürekli bir mobil internet bağlantısı olma durumu, kişisel bilgisayara sahip olma durumları, internet ve bilgisayar kullanımları değişkenleri için Bağımsız Örneklemler t-Testi (Independent Samples t-Test) kullanılmıştır. Lise öğrencilerinin üniversite sınavına hazırlandıkları bölüme ve aile ekonomik gelir düzeylerine, internet başında aktif olunan süre ve bilgisayar başında aktif olan süreyi belirlemede tek yönlü varyans testi uygulanmıştır.

Elde edilen verilere bakıldığında sonuçlar şöyle şekillenmiştir. Sonuçlar ise aşağıda verilmiştir.

96

5.1.1. Demografik Özelliklere Göre Elde Edilen Sonuçlar

5.1.1.1. Sayısal Okuryazarlık Düzeylerinin Cinsiyet Değişkenine Göre Sonuçları  Konu ile ilgili yapılan araştırmalara bakıldığında sayısal okuryazarlık düzeylerinin cinsiyet değişkenine göre farklılık göstermektedir. Farklı illerde farklı örneklemler ile araştırma geliştirilebilir.

 Araştırmada cinsiyet değişkenine göre elde edilen sonuçlar ilgili araştırmaları destekler niteliktedir (Kıyıcı, 2008; Yıldız, Kahyaoğlu ve Kaya, 2012; Kazu ve Erten, 2014; Çetin, 2016).

5.1.1.2. Sayısal Okuryazarlık Düzeylerinin Sürekli Kullanabilecekleri Kişisel Bilgisayara Sahip Olma Durumuna Göre Sonuçları

 Yapılan analizler araştırmaya katılan sayısal okuryazarlık düzeylerinin sürekli kullanabilecekleri bir bilgisayar durumuna göre yalnızca teknik boyutta anlamlı farklılık göstermektedir. Sürekli kullanabilecekleri kişisel bilgisayara sahip olma durumlarının daha çok teknik boyutta farklılık kazandığı ve uygulamaya yönelik faaliyetlere göre farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır.

 Sayısal okuryazarlık düzeyleri sürekli kullanabilecekleri bir bilgisayar durumuna göre Kıyıcı (2008) çalışmasında anlamlı farklılık göstermiştir. Araştırmanın örneklem sayısı ve uygulama olarak Hendek ilçesinin seçilmesi sonuçları etkiler niteliktedir.

5.1.1.3. Sayısal Okuryazarlık Düzeylerinin Sürekli Kullanabilecekleri Mobil İnternet Bağlatısı Durumuna Göre Sonuçları

 Yapılan analizler sonucunda araştırmaya katılan sayısal okuryazarlık düzeylerinin sürekli kullanabilecekleri bir mobil internet bağlantısına göre hiçbir alt boyutta farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan araştırmalarda kullanılan ölçeğin farklı boyutları ölçmesi niteliğiyle araştırmayı destekleyen ya da desteklemeyen bir araştırmaya rastlanılmamıştır.

97

5.1.1.4. Sayısal Okuryazarlık Düzeylerinin Üniversiteye Hazırlandıkları Puan Türüne Göre Sonuçları

 Yapılan analizler sonucunda araştırmaya katılan sayısal okuryazarlık düzeylerinin üniversiteye hazırlandıkları puan türüne göre hiçbir alt boyutta farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan araştırmalarda kullanılan ölçeğin farklı boyutları ölçmesi niteliğiyle araştırmayı destekleyen ya da desteklemeyen bir araştırmaya rastlanılmamıştır.

5.1.1.5. Sayısal Okuryazarlık Düzeylerinin Aile Gelir Düzeylerine Göre Sonuçları

 Yapılan analizler sonucunda araştırmaya katılan sayısal okuryazarlık düzeylerinin aile gelir düzeylerine göre hiçbir alt boyutta farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan araştırmalarda kullanılan ölçeğin farklı boyutları ölçmesi niteliğiyle araştırmayı destekleyen ya da desteklemeyen bir araştırmaya rastlanılmamıştır.

5.1.1.6. Sayısal Okuryazarlık Düzeylerinin İnternette Aktif Olma Süresine Göre Sonuçları

 Araştırmaya farklı boyut eklenerek aktif olunan süre bazında farklılık olup olmadığına dair sonuçlara ulaşılmaya çalışılmıştır. Yapılan analizler sonucunda araştırmaya katılan sayısal okuryazarlık düzeylerinin internette aktif olma süresine göre hiçbir alt boyutta farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır.

5.1.1.7. Sayısal Okuryazarlık Düzeylerinin Bilgisayar Başında Aktif Olma Süresine Göre Sonuçları

 Yapılan analizler sonucunda araştırmaya katılan sayısal okuryazarlık düzeylerinin bilgisayar başında aktif olma süresine göre teknik, bilişsel ve sosyal boyutta anlamlı olarak farklılaştığı sonucunda ulaşılmıştır. Alanyazında yapılan araştırmalarda internet bağlantısına sahip olup olmama durumlarına göre anlamlı

98

farklılık oluştuğu görülmektedir (Kıyıcı, 2008). Ancak aktif olunan süre bazında bakıldığında Çetin (2016) internet kullanım sıklığının sayısal okuryazarlık düzeylerine etkisinin olduğu sonucuna ulaşmıştır. Araştırma yapılan araştırmayı teknik, bilişsel ve sosyal boyutta anlamlı farklılık oluşması ile destekler niteliktedir.

Sayısal okuryazarlıkla ilgili çalışmalara farklı bağımsız değişkenler eklenerek bu değişkenlere göre sayısal okuryazarlık düzeylerinin farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ng (2012) tarafından geliştirilen ve Hamutoğlu, Güngören, Uyanık ve Erdoğan (2017) geliştirilen Dijital Okuryazarlık Ölçeği ile dijital okuryazarlık seviyelerinin belirlenmesine farklı boyut kazandırılmıştır. Çalışma uyarlanan ölçeğin ileriye yönelik araştırmalarda kullanılmasına katkı sağlamaktadır. Yapılan çalışamaya yönelik hem kullanılan ölçek bakımından diğerlerinden farklılaşması hem de farklı demografik özelliklerin eklemesi ile diğer çalışmalardan ayrılmaktadır.

Araştırma sonuçlarına göre araştırmada kullanılan bağımsız değişkenlerin bazıları var olan çalışmaları desteklerken bazıları desteklememektedir. Araştırmada belirlenen farklı demografik özellikler bu farklılık ortaya çıkmasında etkileyici rol üstlenmiştir.

Cinsiyet ile ilgili sonuçlar önceki çalışmalar tarafından da desteklenmiştir. Cinsiyetten farklı olarak bilgisayara sahip olma durumları ve bilgisayar başında harcanan aktif süre değişkenleri alanyazın araştırmalarına yeni bir bakış açısı sunabilme adına eklenmiştir. Başında geçen sürenin alt boyutların çoğunda farklı çıkması dijital okuryazarlık kapsamında katılımcıların ne yaptıkları ve zamanlarını genelliklere hangi işlevlere ayırdıklarına yönelik yapılacak bir araştırma bu değişkenin sayısal okuryazarlığa etkisinin değerlendirilmesi açısından önem taşımaktadır. Sadece bilgisayar başında geçen süre değil sürekli olarak kullanabilecekleri bir bilgisayara sahip olma durumları da sayısal okuryazarlık düzeylerine göre farklılık göstermiştir. Sonuçlara bakıldığında bu değişkenlerin her ikisinin de teknik boyutta anlamlı olarak farklılaştığı görülmektedir. İleriye dönük yapılacak araştırmalara farklı bir bakış açısı kazandırılması amaçlanmıştır.

99